Roofstaat - Ewald Vanvugt

Beeld bij je boek

Voor het eerst bij Beeld en Geluid op school? Kijk hier voor een korte instructie.

Aanbevolen door

Adriaan van Dis

1 / 10

Slide 1: Tekstslide

NederlandsMiddelbare schoolvmbo, mavo, havoLeerjaar 1-3

Les van Beeld en Geluid Onderwijs

In deze les zitten 10 slides, met tekstslides.

Lesduur is: 20 min

Introductie

Instructies

Nummer 1 van Adriaan van Dis

Een pil van jewelste, beetje een ratjetoe van eerder geschreven boeken en artikelen, maar het bevat een schat aan informatie. Van mij hoeft de leerling niet alles te lezen- hij of zij zou een eigen keuze mogen maken. Het is wel een boek dat beslist de ogen opent. De titel is ontleend aan een zin uit de Max Havelaar: Er ligt een roofstaat aan zee tussen oost Friesland en de Schelde.

Onderdelen in deze les

Beeld bij je boek

Roofstaat - Ewald Vanvugt

Voor het eerst bij Beeld en Geluid op school? Kijk hier voor een korte instructie.

Aanbevolen door

Adriaan van Dis

Slide 1 - Tekstslide

Adriaan van Dis' top 5

Beeld en Geluid op school vroeg schrijvers hun favoriete top 5 samen te stellen. Welke boeken móeten gelezen worden, zijn urgent? Wij zoeken er beelden bij zodat je al vooraf kunt zien waarom dit boek écht enorm de moeite waard is. Zie hier de top 5 van Adriaan van Dis.

Roofstaat - Ewald Vanvugt
Tussen de wereld en mij - Ta-Nehesi Coates
Gesloten Koffers - Sylvia Pessiseron
Max Havelaar - Multatuli
Wij slaven van Suriname - Anton de Kom
Rampokan - Peter van Dongen
Ik ga dood om jullie hoofd - Edgar Cairo

Slide 2 - Tekstslide

Motivatie van Van Dis - Roofstaat

Ewald Vanvugt - geboren in 1943 - is fotograaf en schrijver van romans, koloniale geschiedenis en reisverhalen. Hij houdt zich vooral bezig met ons koloniale verleden en de vergeten geschiedenis hiervan.

Een pil van jewelste, beetje een ratjetoe van eerder geschreven boeken en artikelen, maar het bevat een schat aan informatie. Van mij - van Dis - hoef jij, als leerling niet alles te lezen. Je zou een eigen keuze mogen maken. Het is wel een boek dat beslist de ogen opent. De titel is ontleend aan een zin uit de Max Havelaar: Er ligt een roofstaat aan zee tussen oost Friesland en de Schelde.

- Adriaan van Dis -

Vanvugt in 1982

Slide 3 - Tekstslide

Motivatie van Adriaan van Dis

Vanvugt noemt zijn levenswerk een “Schandekroniek der Nederlanden.’ Je kunt het ook een studie in globalisering noemen. Roofstaat gaat over de expansiedrift van een klein land in samenwerking of tegenwerking met andere zeevarende machten. De schrijver behandelt in vogelvlucht de Nederlandse rol bij de kruistochten, de kaapvaart - zeeroverij. Het landjepik, het veroveren van handelsposten en forten van Portugezen en Spanjaarden tijdens de tachtigjarige oorlog. Vaak met het doel om specerijhandel of de even lucratieve mensenhandel over te nemen. En de betrokkenheid van de VOC bij de opiumhandel – later door de staat overgenomen.

- Adriaan van Dis -

Slide 4 - Tekstslide

De 'doffe zijde' van de gouden eeuw

Vanvugt beschrijft de doffe zijde van de zogenaamde Gouden Eeuw en staat stil bij het geestelijk klimaat der Nederlanden dat ten grondslag lag aan de modernisering van Nederland in de 19de eeuw. (Veel van onze kanalen, bruggen, wegen zijn immers betaald met geld uit de koloniën.)

Hij belicht de rol van geleerden en theologen die deze expansiedrift billijkten. Zo schreef de grote geleerde Hugo de Groot op 22-jarige leeftijd een verdediging van het recht op buit en legitimeerde daarmee de staat tot zeeroverij. Varen was roven en oorlogvoeren, door theologen uitgelegd als een vorm van menslievendheid: mensen onderwerpen voor hun best wil. Om hun ziel te redden- dat alles uit de naam van God en gewin.

- Adriaan van Dis -

Slide 5 - Tekstslide

Jan Pieterszoon Coen - 1

Volgens Vanvugt zijn Nederlandse historici vaak zeer kort over de wandaden van landgenoten. Toch was er ook in de 17de eeuw weldegelijk kritiek op de Nederlandse expansiedrift. Zo werd Jan Pieterszoon Coen - de man die nooit lachte – in zijn eigen tijd beschreven als een meedogenloze houwdegen die de alleenhandel van de VOC koste wat het koste beschermde met “alle onrechtvaardige, ja barbarische middelen”. (Zoals het uitmoorden van de bevolking van Banda Neira, waarbij 14.000 van de 15.000 inwoners omkwamen.) Een van de Heren XVII - de ceo’s van de VOC - scheef over Coens kolonisatieplan: ‘Wie zou er ook zin in hebben om naar Indië te gaan om beulen en bewakers te zijn van een kudde slaven. Om voorganger te zijn van de vrije lieden die meest het schuim van onze natie zijn, die het veroveren, mishandelen en vermoorden van Indianen Nederland een slechte naam bezorgen als de aller wreedste natie ter wereld.” (blz 136)

Slide 6 - Tekstslide

Jan Pieterszoon Coen - 2

Tot voor kort stond de 17de eeuw bekend als Gouden Eeuw - een tijd waar Nederlanders trots op zouden kunnen zijn. Dat beeld is aan het wankelen gebracht, onder meer door het boek Roofstaat van Ewald Van vugt. Vanvugt beschrijft dat de Nederlandse koloniale tijd bol staat van agressie, moord, mensenhandel en roof - niet bepaald dingen om trots op te zijn. Een van de figuren die van Vugt beschrijft is J.P. Coen. Zijn beeld is letterlijk aan het wankelen gebracht ... mogen we nog standbeelden hebben van deze Nederlanders en hoe kijken we nu naar hen?

Bekijk hier het fragment

Andere tijden - 2013 - NPS

Slide 7 - Tekstslide

Jan Pieterszoon Coen - 3

J.P. Coen staat dus bekend als 'de man die niet lachte' en 'de slachter van de Banda Eilanden'. Wie was hij, en hoe komt hij aan zijn bijnaam? In dit fragment vertellen presentator Hans Goedkoop en historicus Menno Witteveen over de wraak van Coen nadat de Bandanezen een van zijn VOC-companen hebben vermoord.

Bekijk hier het fragment

Andere tijden - 2013 - NPS