Alle spelling klas 2HV

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

2HV

Spellingsoverzicht

Theorie 

- Een punt gebruik je om het einde van een zin aan te geven;
- Een komma gebruik je tussen twee persoonsvormen, tussen twee of meer bijvoeglijke naamwoorden of in een opsomming;
- Een uitroepteken gebruik je na een uitroep of bevel.

- Een vraagteken gebruik je na een vraag.

Leestekengebruik is belangrijk! Het zorgt ervoor dat je tekst soepel leest.

Theorie 

Na een dubbele punt volgt een:
- opsomming (Het begint altijd zo: inlopen, rekken en sprinten.)
- uitleg/voorbeeld (Je kunt kiezen: je doet mee of je krijgt ruzie.)

- gedachte (Terwijl ik wegliep, dacht ik: hoe kan dit nou?)
- citaat (De woordvoerder zei: 'Groen hangen is de toekomst.')

Na een dubbele punt volgt altijd een kleine letter, behalve als het om een naam of citaat gaat.

Theorie 

Aanhalingstekens gebruik je:
- bij een direct citaat

('Gebeurt er nog wat leuks hier?' vroeg mijn vriendin)

- als je een letterlijk stukje uit een tekst overneemt

('De krant berichtte: 'Extreem weer op oudjaarsdag.')

- als je een woord of zin bijzondere aandacht wilt geven 

(hoe spel je 'algoritme'?)

Theorie 

Hoofdletters gebruik je:
- aan het begin van een zin; 

- bij eigennamen (personen, straten, merken, talen, volkeren, aardrijkskundige namen en afleidingen daarvan);
- bij feestdagen;

Pas op!

Bij de volgende vormen, moet je opletten met de hoofdletters:

- 's Zomers (aan het begin van de zin)

- een cijfer (aan het begin van de zin). 400 leerlingen gaan ...

- mevrouw Van de Heuvel / Jan van de Heuvel / de heer H. van Acht en mevrouw J. van Acht-de Boer

Pas op!

Bij de volgende vormen, moet je opletten:

- 's zomers (aan het begin van de zin)

- een cijfer (aan het begin van de zin)

- mevrouw Van de Heuvel / Jan van de Heuvel / de heer H. van Acht en mevrouw J. van Acht-de Boer

Theorie (trema)

Een trema gebruik je:
- als je in één woord twee klinkers niet als één klank mag lezen.
ruïne, vacuüm, beïnvloeden, havoër
- in een meervoud van een ZN op -ee
idee - ideeën
- in een meervoud van een ZN op -ie
kopie - kopieën

Theorie (apostrof)

Je gebruikt een apostrof:

- bij bezitsaanduidingen van woorden die eindigen op een sis-klank of een lange klinker met één letter
Max' fiets, Anna's puntenslijper
- na cijfers, afkortingen en afleidingen
vmbo'er, A4'tje, mp3'tje
- als één of meerdere letters zijn weggelaten 

's Morgens heb ik 'm nog in 't buurthuis gezien.

Theorie (accent)

Een accent zorgt ervoor dat je een woord op de juiste manier leest en uitspreekt.

Wij gebruiken drie accenttekens in Nederland:
- accent aigu (streepje naar rechts): cliché
- accent grave (streepje naar links): barrière
- accent circonflexe (dakje): enquête

Theorie (samenstelling)

Een samenstelling = twee losse woorden aan elkaar geplakt

stoel + poot                         

tafel + kleed

poster + materiaal

Theorie (tussen -s)

- gebruik altijd een tussen -s als je die hoort:
jongensboek / stationsrestauratie

- begint woord 2 met een s-klank, verander dat woord dan!

bedrijf + chef --> bedrijf + kat --> bedrijfskat, dus bedrijfschef

Theorie (tussen -(e)n)

Basisregel = als het linkerdeel van de samenstelling alléén een

                           meervoud heeft op -(e)n, schrijf dan -(e)n!!

eik + boom                            kat + bak                    
blinde + school                   krant + kop                 
hart + wens                           dakloze + krant
peer + boom                         kip + vel

Theorie (uitzonderingen)

Je schrijft géén tussen-(e)n als het eerste woord van de samenstelling:
- geen ZN is       hogeschool, platteland, huilebalk

- geen meervoud heeft     tarwebrood, benzinegeur

- alleen een meervoud op -s heeft    aspergesoep, douchekraan

- een meervoud op -s en op -(e)n heeft       groenteboer, geboortecijfer

- aangeeft hoe groot, goed, leuk, enz. iets is. De samenstelling moet dan in zijn geheel een BN zijn    reuzeleuk, apetrots, beregoed

- uniek is     Koninginnedag, maneschijn, Onze-lieve-Vrouwekerk

Theorie (weglatingsstreepje)

Soms kun je een deel van een samengesteld woord weglaten, omdat dat deel wordt herhaald. Plaats dan een weglatingsstreepje.

Psychologie- en natuurkundestudenten zijn erg verschillend.
Fiets-, werk- en taalvakanties zijn vooral populair onder jongeren. 

Theorie (koppelteken)

Koppeltekens gebruiken we:

- om leesfouten te vermijden
zo-even, stage-uren, radio-omroep, na-apen
- in aardrijkskundige namen met een extra toevoeging
Noord-Brabant, Zuid-Amerika, Midden-Nederland

- bij cijfers, letters en andere tekens
$-teken, vmbo-leerling, 70-jarige, tbs-kliniek

Vervolg theorie (koppelteken)

- bij dubbele achternamen
Ernst Jansen-Steur, Hannie Werters- van de Hoek
- bij een functie, rang of titel
assistent-bedrijfsleider, minister-president

- in de combinatie 'niet + een ZN'
niet-roker, niet-alledaags

- tussen gelijkwaardige delen in een samenstelling

woon-werkverkeer, haat-liefdeverhouding, hang-en-sluitwerk