Paragraaf 2.3/2.4: Het bloedvatenstelsel en bloed

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Werkwijze Biologie

Pak je spullen:

• Eventueel laptop
• Biologieboek
• Schrift voor aantekeningen
• Pen
• Mobiel in de tas!

Mooi! Dan gaan we beginnen!

Wat gaan we doen?

• Herhaling 2.2: Het Hart

• Uitleg 2.3/2.4: Het bloedvatenstelsel en bloed

• Zelfstandig werken 2/3/2.4

Welke bloedsomloop wordt beschreven? Hart - Slagaders - Alle organen - Aders - Hart

1. kleine bloedsomloop
2. grote bloedsomloop

Welke bloedsomloop begint in de linkerharthelft?

1. Grote Bloedsomloop
2. Kleine Bloedsomloop

In welke bloedsomloop wordt zuurstof opgenomen en koolstofdioxide afgegeven?

1. Grote bloedsomloop
2. Kleine bloedsomloop

Bij een dubbele bloedsomloop gaat een rode bloedcel van voet naar hersenen, ? keer door het hart?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 0

Vraag

Ik heb vanochtend een boterham met pindakaas gegegeten. Deze boterham wordt verteerd in het verteringsstelsel. In de dunne darm wordt een glucosemolecuul opgenomen in het bloed. Welke weg legt dit glucose molecuul af van de darmen tot aan de longen?

Wat is de volgorde van de
grote bloedsomloop?

1. Rechter kamer, aorta, organen en weefsels, onderste en bovenste holle ader, linker boezem
2. Rechter kamer, onderste en bovenste holle ader, organen en weefsels, aorta, linker boezem
3. Linker kamer, aorta, organen en weefsels, onderste en bovenste holle ader, rechter boezem
4. Linker kamer, onderste en bovenste holle ader, organen en weefsels, aorta, rechter boezem

Pargraaf 2.3: Het bloedvatenstelsel

Lesdoelen 2.3

3.1 Je kent de functies en kenmerken van aders, slagaders en haarvaten en kunt de relatie tussen bouw en werking uitleggen.

3.2 Je kunt zuurstofgehalte, stroomrichting en verloop van bloeddruk en stroomsnelheid in de delen van het bloedvatenstelsel toelichten.

Typen bloedvaten

Slagader / arterie

• Dikke, elastische wand
• van glad spierweefsel
• Vertakt in arteriolen

Haarvat / capillair

• enkele cellaag dik

Ader / venen

• Dunne wand
• kleppen
• Vertakken in venulen

Binas 84C2

(Ader)kleppen

Laten het bloed in één richting stromen

Zodat het niet door de zwaartekracht terugstroomt naar de organen

Vernauwen en verwijden

Dankzij de spierlaag in (slag)aders kunnen deze vernauwen (vasoconstrictie) en verwijden (vasodilatatie).

Dit om bijvoorbeeld de lichaamstemperatuur of de bloeddruk te regelen

Vasoconstrictie

Vasodilatatie

Haarvaten

• Bij de organen vertakken de slagaders in haarvaten 
• In de wand van de haarvaten zitten kleine openingen.
• De cellen in de wand van een haarvat laten weefselvloeistof (bloedplasma) en witte bloedcellen door.
  

Naamgeving van bloedvaten

Van hart (af) naar nier = nierslagader

Van nier naar hart (toe) = nierader

Binas 84A

bloeddruk 120/80

120= Bovendruk                             80= onderdruk

Bloeddruk

De bloeddruk is druk van bloed tegen de wanden van bloedvaten

Maximale druk bij samentrekken kamers (bovendruk / systolische druk)

Minimale druk tijdens de hartpauze (onderdruk / diastolische druk)

Bovendruk

Onderdruk

Atherosclerose

Atherosclerose ook wel slagaderverkalking is het gevolg van het afzetten van cholesterol tegen de wand van het bloedvat.

Kan leiden tot trombose (verstopping door bloedprop) en infarcten (afsterven cellen door zuurstoftekort)

Hoge bloeddruk

• stress
• roken
• overgewicht
• zout

Langdurige hoge bloeddruk beschadigt de wanden van de slagaders!

Bloeddruk en stroomsnelheid

1. Er is te zien dat de bloeddruk afneemt tijdens het stromen van het bloed door de slagaders via de haarvaten naar de aders. 

2. Verband stroomsnelheid bloed en totale doorsnede bij de verschillende typen bloedvaten.

3. Stroomsnelheid bloed is het laagst in haarvaten maar de totale doorsnede van dit type is het hoogst.

Binas 84E1

Regeling van de bloeddruk

Paragraaf 2.4: Het Bloed

Bloedplasma

• water
  
• zouten
  
• bloedgassen zoals O2
• plasma-eiwitten
  
• lipoproteïnen
• regelende stoffen zoals hormonen
  
• afvalstoffen
  
• voedingsstoffen
• beschermende stoffen
• geneesmiddelen

Bloedcellen

Ontstaan allemaal in het beenmerg (binas 84I)

• Rode bloedcellen
  
• Witte bloedcellen
  
• Bloedplaatjes

Rode bloedcellen

• Geen celkern
• Bevat hemoglobine
• Afbraakproduct is bilirubine
• Bloedarmoede
• Epo

Witte bloedcellen

• Witte bloedcellen (leukocyten) fagocyteren
• Lymfocyten produceren antistoffen

0

Bloedplaatjes en Stolling

0

Aan de slag!

Paragraaf 2.3: opdrachten  26 t/m 41

Paragraaf 2.4: opdrachten 44 t/m 54

Opdrachten niet af --> Huiswerk

Nabespreking:

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!