4.1 Opbloei en macht van de stad

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4.1 Opbloei en de macht van de stad.

Lesvolgorde

• Huiswerk nakijken
• Moeilijke woorden
• 4.1 Opbloei en de macht van de stad
• Vragen
• Huiswerk 

4.1 Moeilijke woorden?

Leerdoelen

• Met voorbeelden uit kunnen uitleggen waardoor de landbouwopbrengsten in de 11e eeuw toenamen.
• Weten dat toenemende voedselproductie zorgde voor bevolkingsgroei, specialisatie (in beroepen) en groei van de steden.
•  Weten welke gebieden in West-Europa landbouw-stedelijk werden.

Leerdoelen

• Met voorbeelden kunnen beschrijven hoe de opkomende handel en nijverheid leidde tot de opkomst van jaarmarkten en belangrijke havensteden in Europa.
• Weten waardoor burgers in de steden en op het platteland meer vrijheid kregen.
• Weten hoe door de economische macht van steden hun zelfstandigheid toenam.

Kenmerkend aspect

De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving
.

De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.

Bevolkingsgroei

Meer landbouwopbrengsten door:

• Woeste gronden ontginnen (meer landbouwgrond)
• Betere landbouwtechnieken (zware ploeg met paard)
• Effectievere bemesting (minder uitputting grond)
• Drieslagstelsel

Zie bron 5 blz. 64

Bevolkingsgroei

Meer landbouwgrond en betere landbouwtechnieken --> meer voedsel --> bevolkingsgroei

Handel en nijverheid

• Vroege Middeleeuwen dorpen zelfvoorzienend (bijna geen handel over afstand).
• Toename voedselproductie in Vlaanderen en Noord-Italië --> grote economische veranderingen --> Niet iedereen meer in de landbouw, specialisatie beroepen (ambachten)
• Handel en nijverheid bloeiden (o.a. textielnijverheid)
• Landbouwsamenleving werd landbouw-stedelijk

Gent en Brugge

• Sommige gebieden in Vlaanderen hoge landbouwopbrengst.
• Maar ook moerassige gebieden --> schapen --> bloei voor textielnijverheid (Gent, Ieper en Atrecht) --> productie laken.
• Boeren leverden graan en wol aan markten.
• Producten uit de stad werden o.a. aan boeren verkocht.
• Markten regionale functie

Gent en Brugge

Ambachtslieden steeds meer wolproductie --> Daarom noodzaak om te importeren uit Engeland

De Hanze

• Handelaren organiseerden zich in koopmansgilden
• Samenwerking om kapitaal (geld) voor handelsreizen bijeen te krijgen.
• Grootse Hanze de Steden aan de Oostzee en Noordzee (volgende dia).
• Hanze bescherming van elkaars handelaren en handelsvoorrechten (voordelen)  

Stadsstichtingen

• Edelen bevorderden groei van de steden --> meer belastingopbrengsten.
• Edelen gaven extra vrijheden aan steden om handel en nijverheid te stimuleren.
• Meer vrijheden en voorrechten in de stad.
• Horigen wilden ook  naar de stad voor meer vrijheid.
• Tekort aan horigen hierdoor--> gevolg horigen kregen meer vrijheden (verlichting belasting en verplichtingen)

Stadsbestuur

• Steden werden rijker en wilden invloed op rechtsspraak en bestuur.
• In ruil voor belasting en leningen aan de graaf of hertog wilden de stedelingen stadsrechten.
• Door die voorrechten (privileges) minder macht adel in de steden (Vlaanderen)  

Spanningen in de stad

• Schepen (soort wethouder) bleef dat voor zijn leven.
• Macht bleef zo in handen van klein groepje rijken (patriciërs)
• Arme burgers benadeeld (hogere belastingen/zwaardere straffen bij misdrijven)
• Gemeen (armere burgers) soms in opstand tegen patriciaat.
• Burgers Brugge steun graaf van Vlaanderen (deal beperking macht patriciaat) 

Door de komst van de steden werd de macht van de adel minder. Toon aan dat deze bewering klopt