samenvatting katheters (varia) en stoma`s

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

vuur en tong = pikant!

Samenvatting 

Verzorgen blaaskatheter

Suprapubische katheter

Nefrostomiekatheter

Blaasspoelen

Darmspoelen

Stomazorg

Urinewegstelsel

 Urethra

 Ureter 

 Nieren

 Blaas 

urinebuis (urethra) vrouw: 3-5cm

man: 20-25 cm

Indicaties voor een katheter?

• Afnemen van een urine voor onderzoek;
• meten van de urineproductie (ziekte of medicatie);
• tijdens een operatie;
• voor blaasspoeling;
• geven van medicijnen in de blaas, bv AB;
• om wonden rond schaamstreek te ontlasten;
• urineretentie: achterblijven van urine in de blaas door: blokkade, bepaalde medicatie, neurologische aandoening.

Alternatieven

Condoomkatheter: Handig voor mannen voor de nacht, vooral dus bij incontinentie.

Eenmalige katheter: Bij kortdurend gebruik, minder kans op infectie!

Incontinentie materiaal: Bij contra indicatie katheter:

• Acute ontsteking prostaat;
• infectie,- obstructie-vernauwing,- en/of letsel aan urinebuis.

Suprapubische katheter: Bij langdurig gebruik.

Complicaties bij katheterisatie?

• UWI;
• ontsteking bijbal;
• verstopping katheter;
• lekkage langs katheter;
• beschadiging aan urinewegen;
• blaaspijn,- en krampen;
• bloed bij urine;
• kanker, chronische katheterisatie met veel epitheelbeschadiging verhoogd de kans op plaveiselcelca in blaas en urinewegen.

Een eenmalige katheter heeft:

1. 1 lumen oftewel enkellumen
2. 2 lumen oftewel dubbellumen
3. 3 lumen oftewel tripellumen
4. Een temperatuursensor

Soorten katheters:

• Enkellumen = eenmalig;
• dubbellumen = verblijfskatheter;
• tripellumen = 3-wegen, zodat er gespoeld kan worden of medicatie gegeven kan worden;
• temperatuursensor, met name op IC, blaastemp is betrouwbaar.

Diameter (charriere) van katheter.

Wanneer dun, wanneer dik?

Ballongrootte?

Gevaar overvulling: 

• Afsluiting opening kathetertip;
• irritatie blaaswand;
• blaaskramp.

Gevaar te weinig; uitglijden!

Vulling ballon: ip steriel water.

Aandachtspunten bij verzorgen

• Afvloeien van urine;
• toestand van de zorgvrager;
• urineproductie;
• lichamelijke klachten.

Afvloeien van urine; 

nergens een beklemming?

Zit de opvangzak onder katheterniveau?

Stolsels?

Drinkt client wel genoeg?

Toestand van de zorgvrager;

onrust of delier? Pas op verwijdering!

Urineproductie;

waarschuw arts bij teveel/ te weinig productie.

Let op tekenen UWI, geur, kleur, helderheid.

Bloed?

Lichamelijke klachten; 

blaaskrampen, vaak onschuldig, let wel op lekkage.

Pijn? UWI?

Hoelang mag een katheter blijven zitten?

1. Hangt af van de conditie van de client
2. Hangt af van het materiaal van de katheter
3. Max. 12 weken
4. Alle antwoorden zijn goed

Maar stel.....

Transurethrale katheter wordt permanent, 

wat zijn dan je opties?

Suprapubische katheter:

Via de buikwand boven het schaambeen naar de blaas.

Voordelen: 

• Minder hinderlijk tijdens seks;
• kans op UWI kleiner;
• blaaskrampen,- en of stenen minder;
• geen beschadiging/irritatie urinebuis; 
• overstap naar weer zelfstandig plassen is makkelijker.

Tekst

indicaties 

suprapubische katheter

contra-indicaties suprapubische katheter

retentieblaas bij prostaatvergroting

recidiverende urineweginfecties

afwijkende bloedstolling

langdurige indicatie voor katheter

 tumor rond of in de blaas

   ernstig overgewicht

huidletsel boven schaambeen

En dan...

Plaatselijke verdoving, door arts.

Niet nuchter, wel AS staken.

Eerste 5 dagen wondverzorging.

Na 5 dagen: Gaasje? Katheter draaien of dippen?

Wanneer verwisselen?

Mogelijke complicaties:

• Infectie;
• bloedverlies uit blaas;
• uitvallen v/d katheter;
• beschadiging van een bloedvat en/of darmlis.
  

Eerste 5 dagen dagelijks wondje

verzorgen: splitgaas en eventueel gaasje vervangen.

Na 5 dagen schoon houden, bij geen wond geen gaasje, draaien om fistelvorming te bevorderen.

Verwisselen: na 6 weken door vplk.

Katheter mag max 12 weken zitten.

SNEL wisselen, na 1 a 6 uur is fistel dicht.

Nog een stapje verder...wat als:

Urine niet vanuit de nieren naar blaas loopt door bijv:

• Stenen in nier en/of urineleiders;
• vernauwde urineleiders (stenose);
• tumor (urineleiders/blaas/prostaat);
• abnormale verbinding tussen urinebuis - perineum (fistel);
• vochtcollectie rondom nier (abces of urinoom)?

Indicatie voor nefrostomiekatheter.

Wanneer niet (contra-indicaties)?

• Afwijkende stolling;
• Afwijkende anatomie;
• Terminale zorgvrager.

                      nefrostomiekatheter

nefrostomiekatheter

Complicaties?

• Nabloeding;
• infectie;
• lekkage;
• verschuiven/uitglijden katheter;
• verstopte drain.

Wel/niet spoelen? i.o.v. arts, Nacl 0,9%.

Verwijderen? door arts, poliklinisch.

Blaasspoelen

Onschuldig? 

Contra-indicaties:

• Aandoeningen urinebuis;
• eerdere ingrepen aan plasbuis of nieren;
• verstopte katheter (nieuwe inbrengen);
• fysieke ongemak client (blaaskrampen);
• overgevoeligheid toedieningsmiddel.

Complicaties:

• Urineweginfecties;
• verstopping (door verplaatste stolsels);
• blaaskrampen;
• bloed bij urine;
• lichte urine incontinentie;
• allergische reactie.

indicatie blaasspoelen

indicatie blaasirrigatie

blaaskanker

geinfecteerde/verstopte katheter

na operatie aan blaas of prostaat

recidiverende urineweginfecties

toedienen  bepaalde medicatie

bloedstolsels/bezinksel in blaas

ter voorkoming van: verkleving, infecties en/of stolsels

blaaspijn

• Indicatie blaasspoelen kan zijn kanker.
• afweersysteem stimuleren
• chemo toedienen

Let op voorzorgsmaatregelen:

• niet steriele handschoenen
• wegwerpschort
• wegwerpslofjes 
• beschermbril
• wegwerpmasker

Alle afval is besmet

Soorten spoelsystemen:

• Blaasspoelzakje;
• blaasspuit: groter risico op infecties;
• harmonicaflacon: beperkte risico op weefselschade omdat vloeistof direct terugloopt;
• uro-tainer twin bag: kleinere toedieningsvolume door twee compartimenten, vriendelijker voor client.

En natuurlijk ook darmspoelen

ROEPT U MAAR!

MICROLAX: Kant en klaar, 5 ml, def wordt zachter, in endeldarm, max 14 dagen.

KLYSMA: Inbrengen tot achter de kringspier.

HOOGOPGAAND KLYSMA: Ong. 20 cm diep.

INDICATIES: 

• Voorbereiden OK/ onderzoek;
• obstipatie;
• toedienen;
• medicatie;
• incontinentie.

CONTRA:

• Recent OK rectum of colon;
• darmbloedingen/ontstekingen/ bloeding;
• fistels;
• trombopenie;
• peritonitis.
  

AANDACHTSPUNTEN:

• Breng glijmiddel aan op de klysma;
• laat de client tijdens inbrengen door de mond ademhalen, zodat de kringspier zich ontspant;
  
• zorg dat de spoelvloeistof op lichaamstemperatuur;
• laat de client op de linkerzij liggen;
• je kan de snelheid van inlopen regelen door de spoelvloeistof hoger of lager te houden. 

Als de huid rondom een stoma geïrriteerd is dan kan je beter een eendelig stomasysteem gebruiken.

1. waar
2. niet waar

Welk soort stoma is geschikt voor continent stoma

1. urostoma
2. ileostoma
3. colonstoma

Denk aan POUCH: 

• Ileo-anale pouch (ileostoma)
• Kockpouch (ileostoma)
• Indianapouch (urostoma)

Na het spoelen van de darmen kan de stoma worden afgesloten met een stomaplug.

1. De stomaplug is een soort opvangsysteem.
2. Alleen zorgvragers met een eindstandige colostoma kunnen een stomaplug gebruiken.
3. De zorgvrager kan alleen een stomaplug gebruiken als de ontlasting veel vocht bevat.
4. Een stomaplug kan na spoelen altijd gebruikt worden

Een eindstandig (enkelloops) stoma is vaak een blijvende stoma

1. Juist
2. Onjuist

klopt want het deel vanuit de endeldarm is verwijderd.

1. enkelloops ileostoma
2. enkelloops urostoma
3. dubbelloops ileostoma
4. dubbelloops urostoma

Bij dit stoma zie je een
kapotte huid rondom de
stoma, hoe ontstaat het?

1. niet schoongemaakt stoma
2. plakresten vergeten
3. te groot geknipte opening in de huidplaat
4. spanning op de stoma