H4 Thema 3 BS2 Genenparen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Wat we vandaag gaan doen

Vragen over vorige BS: Fenotype en Genotype
Uitleg over deze Basisstof: Genenparen
Vragen over de uitgelegde basisstof
Daarna zelfstandig werken
Afsluiting

Door veel variatie in genotypen zijn er ook meer verschillende fenotypen.

1. juist
2. onjuist

Welke omschrijving hoort (het best) bij de plaats van het vraagteken?

1. Chromosomenpaar
2. Allelenpaar
3. Genenpaar
4. Zowel genen- als allelenpaar

Waar of niet waar:
Een chromosoom is een gen

1. Waar
2. Niet waar

Wat is een allel?

1. De invulling van een gen
2. Een van de genen van een genenpaar

Basisstof 2: Genenparen

Leerdoelen

- Je kunt de begrippen 'homozygoot', 'heterozygoot', 'dominant' en 'recessief' gebruiken in een uitleg over het tot stand komen van een fenotype

-Je kunt de verschillende vormen van dominantie toepassen op nieuwe situaties
-Je kunt uitleggen hoe geslachtelijke voortplanting voor genetische variatie zorgt.

Homozygoot / Heterozygoot

Zygoot = 2 dingen samenvoegen
Homo = hetzelfde
Hetero = anders

Dominant / Recessief

Het allel voor blauwe ogen is recessief, dat voor bruine ogen dominant.

Andere vormen van dominantie

Onvolledige dominantie: Een deel van de eigenschap van het recessieve gen komt terug in het fenotype van een heterozygoot

Andere vormen van dominantie

Codominantie: Twee eigenschappen
komen los van elkaar terug in het feno-
type van de heterozygoot

Schrijfwijze

Dominante gen aangeven met een hoofdletter
Recessieve gen aangeven met een kleine letter
Bij codominantie gebruik je hoofdletters met superscript
Voorbeeld:
Heterozygoot blond haar: Bb
Heterozygoot codominante koe: R^wR^{r
Gebruik letters die in hoofdletter en kleine letter verschillen}

Recombinatie

Verdeling van erfelijk materiaal
Aantal combinaties is 2ⁿ met n= aantal chromosomenparen
Gevolg:
genetische variatie

Genetische variatie

Uit dezelfde ouders ontstaan vergelijkbare maar toch unieke kinderen, met één uitzondering

Terugblik

Een man heeft bruin haar en een vrouw blond haar. De man is ....................... wat betekent dat hij twee verschillende ....................... voor het gen voor haarkleur heeft. Hieruit kan je afleiden dat bruin haar ....................... is. De vrouw moet dan wel ....................... zijn. Het gen voor blond haar is dan ....................... De vrouw besluit haar haar rood te verven. Hiermee verandert ze wel haar ......................... maar niet haar .......................

allelen

dominant

fenotype

genotype

heterozygoot

homozygoot

recessief

Hoeveel fenotypen zijn mogelijk bij volledige dominantie in het geval van 1 genenpaar ?

1. 2
2. 3
3. 4
4. 1

Welke vorm van dominantie
zie je in de afbeelding rechts?

1. Onvolledige dominantie
2. Codominantie
3. Homozygoot
4. Heterozygoot

Aan de slag

Maak de opdrachten van basisstof 2

Leerdoelen

- Je kunt de begrippen 'homozygoot', 'heterozygoot', 'dominant' en 'recessief' gebruiken in een uitleg over het tot stand komen van een fenotype

-Je kunt de verschillende vormen van dominantie toepassen op nieuwe situaties
-Je kunt uitleggen hoe geslachtelijke voortplanting voor genetische variatie zorgt.