21.5-1 Bloedgroepen en bloedtransfusie 6V 2223

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Voedselallergie/-intolerantie

Voedselallergie: je immuunsysteem reageert op een stof in je voeding (meestal een eiwit). 

Antistoffen + ontstekingsreactie 

Voedselintolerantie: in je lichaam ontbreekt een enzym om een voedingsstof af te breken. Die voedingsstof verzoorzaakt vervolgens problemen in het maagdarmkanaal.

Koemelk-allergie/lactose-intolerantie

Beschrijf zo goed mogelijk op wat de oorzaak is van koemelkallergie en van lactose-intolerantie. Gebruik biologisch juiste termen.

Je mag internet gebruiken.

Lever het blaadje in mij mij.

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

21.5 Bloedgroepen 

en resusfactor

Doel 21.5

Je leert het verband tussen bloedgroepen, antigenen en antistoffen

Je leert wat de resusfactor is

Bloedgroepen

De antigenen kunnen bijvoorbeeld glycoproteïnen (suiker-eiwitcombinatie) of glycolipiden (suiker-vetcombinatie) zijn.

De antigenen op rode bloedcellen bepalen je bloedgroep.

Bloedgroepen

Bloedgroepen

Net na de geboorte ontwikkelt je afweersysteem antistoffen tegen o.a. bacteriën in je darm.

Onder deze bacterien bevinden zich bacteriën die antigenen hebben die lijken op de antigenen op rode bloedcellen.

Iemand met bloedgroep A vormt daarom antistoffen tegen antigeen B. Niet tegen antigeen A want die is voor hem/ haar lichaamseigen.

Bloedgroepen

Bloedtransfusie

Krijg je bloedcellen met een antigeen waarvoor je zelf antistoffen aanmaakt dan gaat je bloed klonteren.

Bij een bloedtransfusie wordt eerst de bloedgroep van de ontvanger getest met een kruisproef.

Kruisproef

  ?     ?      ?      ?

Kruisproef

  C   antiA  antiB  antiA en B

Resusfactor

Ongeveer 85% van de mensen heeft antigeen D op de rode bloedcellen: de resusfactor.

Als je deze resusfactor niet hebt en bloedcellen in je bloed krijgt mét die factor (antigeen) dan ontwikkel je antistoffen (-> klontering)

Bloedtransfusie

Resusfactor

Ongeveer 85% van de mensen heeft antigeen D op de rode bloedcellen: de resusfactor.

Als je deze resusfactor niet hebt en bloedcellen in je bloed krijgt mét die factor (antigeen) dan ontwikkel je antistoffen.

-> zwangerschap

Resusbaby

Resusbaby

Tweede baby met resuspositief bloed loopt gevaar tijdens de zwangerschap!

Resusantagonisme: de moeder maakt antistoffen tegen het bloed van het embryo.

Voorkomen resusbaby

Als resusnegatieve moeder zwanger is wordt gecontroleerd wat de resusfactor van de baby is via cellen van de baby in het bloed van de moeder.

Is deze positief dan ontvangt de moeder via injectie anti-D.

Dit anti-D bindt aan eventueel gelekte bloedcellen tijdens de bevalling en voorkomt dat het afweersysteem van de moeder in actie komt.

Orgaantransplantatie

De eiwitten MHC-I en MHC-II zijn in een vreemd lichaam ook antigenen die het afweersysteem kunnen activeren.

De typen MHC-I en MHC-II worden het HLA-systeem genoemd.

Behalve dat de bloedgroepen moeten matchen moet ook het HLA-systeem van een orgaandonor matchen met die van de acceptor.

Immunotherapie tegen kanker

Relatief nieuwe therapie.

Tumorcellen worden opgekweekt en samengebracht lymfocyten. Lymfocyten die reageren op (actief worden bij) het contact met antigenen op de tumorcellen (op het MHC-I eiwit) worden geïsoleerd en vermeerderd.

Wanneer deze cellen bij de patient worden ingespoten herkennen en doden ze tumorcellen.

Doel 21.5

Je hebt het verband geleerd tussen bloedgroepen, antigenen en antistoffen

Begrippen 21.5

glycoproteïne, glycolipide, bloedgroep, bloedtransfusie, kruisproef, resusfactor

Huiswerk

In de online methode.

Kies leerweg B.

21.5: 4 t/m 7