HIN NN7 - Taal §2 - Stijl - 3HA

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom bij Nederlands!

Bij Nederlands

Tekst

startopdracht

Lees de volgende zinnen en bepaal welk stijlfiguur wordt gebruikt:

"Hij lachte zo hard dat de hele straat kon meegenieten."

"Het regende pijpenstelen."

"Zij is zo traag als een schildpad."

Welke stijlfiguren herken je in deze zinnen? Kies uit: hyperbool, vergelijking, metafoor.

Lees de onderstaande korte tekst en geef aan welke twee stijlfiguren worden gebruikt.

"De stilte in de klas was oorverdovend. De docent keek streng en zei: ‘Nou, jullie zijn weer een en al enthousiasme vandaag!"

Welke twee stijlfiguren herken je? Kies uit: ironie, metafoor, hyperbool. Leg je keuze uit.

A. 

B. 

In deze les:

• Startopdracht 
• Stijlfiguren klas 2
• Uitleg nieuwe begrippen:
• Opdracht 1 en 2 maken 
• Gezamenlijk afsluiten
• Morgen bespreken we de betogen (cijfers staan in Magister)

voor havo:

eufemisme

understatement

ironie

sarcasme

voor vwo:

eufemisme

litotes

ironie

sarcasme

Leerdoelen:

• Je kunt de stijlfiguren ironie, eufemisme, understatement en sarcasme herkennen.

vwo

Je kunt de stijlfiguren eufemisme, ironie, litotes en sarcasme herkennen.

Taalactiviteit:

Je hebt de voor jou onbekende woorden genoteerd en de betekenis afgezocht.

Eufemisme, ironie, understatement en sarcasme.

Welk stijlfiguur gebruik jij weleens?  

Stijl: manier waarop je iets zegt of schrijft, bijvoorbeeld humoristisch of zakelijk, formeel (goedemiddag) of informeel (hoi).

Stijlfiguur: middel om dat wat je zegt treffender of mooier uit te drukken.

Stijl en stijlfiguur

Welke stijlfiguren ken je nog?

Stijlfiguren

Opsomming (enumeratie) : Een ‘gewone’ opsomming kan al effect hebben. Denk aan een zin uit het verslag van een boswandeling. ‘Voor een lekkere herfstsoep verzamelden we boleten, oesterzwammen, cantharellen en eekhoorntjesbrood.’ Je krijgt meteen trek.

Opsomming in drieën : In reclames wordt  vaak van deze stijlfiguur gebruikgemaakt, vaak met beginrijm, zoals ‘Sierlijk, subtiel en smaakvol’ (kleding) en ‘Kom, kijk en koop!’ (tuincentrum). 

Drieslag: een vaste opsomming van drie zaken: geloof, hoop en liefde of (met beginrijm): boeren, burgers en buitenlui.

Stijlfiguren

Met een overdrijving  (hyperbool) maak je iets groter, mooier of erger dan het in werkelijkheid is.

Hij heeft wel een eeuw op haar staan wachten. Ik lachte me dood.

Bij een tegenstelling (antithese) zet je twee tegengestelde begrippen bij elkaar.

"Zij steunen elkaar door dik en dun."

Antithese in HP

Welke antithese ken je uit Harry Potter?

Eufemisme -> Grieks εὖ (eu): goed, en φήμη (phḗmē): mededeling of bericht

Iets wordt mooier, vriendelijker of minder onaangenaam voorgesteld dan het in werkelijkheid is. Vaak iets waar een taboe op rust.

'Tussen twee banen', 

'Joost mag het weten'

De Russische autoriteiten spraken  lange tijd van een "speciale militaire operatie" ter aanduiding van de in 2022 begonnen Russische inval in Oekraïne.

Veranderende eufemismen in taal:

Gastarbeider – immigrant – allochtoon – inwoner met een migratieachtergrond

Meid – werkster – hulp in de huishouding – interieurverzorgster

Stijlfiguren

Stijlfiguren

Ironie

milde spot waarbij vaak het tegenovergestelde gezegd wordt van wat eigenlijk wordt bedoeld.

'Wat had zij weer een práchtige jas aan.'

'Ideaal strandweertje! (als het regent)'

sarcasme

bijtende spot, scherper van toon dan ironie, bedoeld om iemand te kwetsen.

'Jij hebt ook niet vooraan gestaan toen de hersenen werden uitgedeeld.'

'Lekker uitgeslapen?'

Stijlfiguren

understatement (parabool)

Iets zwakker uitdrukken dan het in werkelijkheid is.

'De Duitsers waren in 1940 in ons land niet welkom.'

'Mijn wortelkanaalbehandeling was een beetje vervelend.'

litotes

De nadruk wordt op iets gelegd door het tegenovergestelde te ontkennen.

Er altijd een ontkenning in de zin staat.

'Dat is geen slecht idee! (Dat is een goed idee)'

'Hij is niet achterlijk (Hij is slim)'

'Dat was geen succes (Dat was een mislukking)'

vwo

Welke stijlfiguren gebruik jij regelmatig?

Tekst

aan de slag/huiswerk

Opdracht 1 en 2

Klaar? lezen in je boek

Opdracht 1 en 2

Klaar? lezen in je boek

havo

vwo

Morgen:

- betoog bespreken

- wil je je cijfer met mij bespreken? Maak een afspraak met mij. 

3 dingen die ik heb geleerd vandaag:

Tekst

Heb je je leerdoelen behaald?

Je kunt de stijlfiguren ironie, eufemisme, understatement en sarcasme herkennen.

vwo

Je kunt de stijlfiguren eufemisme, ironie, litotes en sarcasme herkennen.

Dagopening

Wat wordt bedoeld met het groot geschreven woord/zinsgedeelte?
Als Tom lang na de bel in de les komt, zegt de docent: ‘JE BENT MOOI OP TIJD.’

Wat wordt bedoeld met het groot geschreven woord/zinsgedeelte?
In de paskamer wurmde de dame met het VOLSLANKE figuur zich in een stretchjurkje in maat 36.

Wat wordt bedoeld met het groot geschreven woord/zinsgedeelte?
Met de handel in aandelen HEEFT Iris EEN AARDIG ZAKCENTJE VERDIEND.

Wat wordt bedoeld met het groot geschreven woord/zinsgedeelte?
Toen Elisa afgelopen zaterdag midden in de nacht thuiskwam, ontdekte ze dat er ONGEWENSTE BEZOEKERS waren geweest.

Wat wordt bedoeld met het groot geschreven woord/zinsgedeelte?
Duco HAD WEL EEN BEETJE PIJN toen hij van zijn fiets was gevallen en zijn been had gebroken.

Wat wordt bedoeld met het groot geschreven woord/zinsgedeelte?
‘Hoogspringen is niet jouw sterkste kant’, zei de atletiektrainer tegen Alexander.

Waarom zegt de docent:
Als Tom lang na de bel in de les komt, zegt de docent: ‘JE BENT MOOI OP TIJD.’

Waarom zegt iemand:
In de paskamer wurmde de dame met het VOLSLANKE figuur zich in een stretchjurkje in maat 36.

Waarom zegt iemand:
Met de handel in aandelen HEEFT Iris EEN AARDIG ZAKCENTJE VERDIEND.

Waarom zegt iemand:
Toen Elisa afgelopen zaterdag midden in de nacht thuiskwam, ontdekte ze dat er ONGEWENSTE BEZOEKERS waren geweest.

Waarom zegt iemand:
Duco HAD WEL EEN BEETJE PIJN toen hij van zijn fiets was gevallen en zijn been had gebroken.

Waarom zegt iemand:
‘Hoogspringen is niet jouw sterkste kant’, zei de atletiektrainer tegen Alexander.

Pak nu je boek erbij en ga naar blz. 94/95

We lezen tekst 1 met elkaar. 

Maak een lijstje met de acht stijlfiguren
die in de tekst genoemd worden.

Juiste antwoord:

opsomming

climax

overdrijving

tegenstelling

eufemisme

understatement

Welke vorm wordt hier gebruikt?

Als Tom lang na de bel in de les komt, zegt de docent: ‘Je bent mooi op tijd.’

1. eufemisme
2. ironie
3. understatement

Welke vorm wordt hier gebruikt?
In de paskamer wurmde de dame met het volslanke figuur zich in een stretchjurkje in maat 36.’

1. eufemisme
2. ironie
3. understatement

Welke vorm wordt hier gebruikt?

Met de handel in aandelen heeft Iris een aardig zakcentje verdiend.

1. eufemisme
2. ironie
3. understatement

Welke vorm wordt hier gebruikt?

Toen Elisa afgelopen zaterdag midden in de nacht thuiskwam, ontdekte ze dat er ongewenste bezoekers waren geweest.

1. eufemisme
2. ironie
3. understatement

Welke vorm wordt hier gebruikt?

Duco had wel een beetje pijn toen hij van zijn fiets was gevallen en zijn been had gebroken.

1. eufemisme
2. ironie
3. understatement

Welke vorm wordt hier gebruikt?

‘Hoogspringen is niet jouw sterkste kant’, zei de atletiektrainer tegen Alexander

1. eufemisme
2. ironie
3. understatement

Ironie is milde spot. Wat wordt bedoeld met ‘milde’?

Wat betekent ‘pragmatisch’ (al. 7)?