Arm en Rijk 1.3 Globalisering en het voedselvraagstuk

• Aardrijkskunde
• WO
• Studiejaar 4-6

Brouwgerst, gebruikt voor bier

https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2016497-heineken-en-bavaria-brouwen-voor-dorstig-ethiopie.html

1.3 Globalisering en het voedselvraagstuk 

Arm en Rijk

H1 Genoeg voor iedereen? 

Lesdoel

• Je kunt de drie voorwaarden van de interactietheorie van Ullman benoemen.
• Je weet welke gevolgen geglobaliseerde landbouw heeft voor minder welvarende landen.
• Je kunt uitleggen wat de Groene Revolutie is.

• Groeiende middenklasse
• tegenover hongersnood

De nieuwe brouwerij van Heineken in Ethiopie

Fragmentarische modernisering

• 2 soorten honger?
• Kwalitatieve
• Kwantitatieve

Kwantitatieve honger

Kwantiteit

Onvoldoende voedsel

Onvoldoende calorieën

Onvoldoende energie

Aan de slag

Paragraaf 1.3 

Opdracht 2

Leg het verschil uit tussen honger en ondervoeding.

• 
  
• Bij honger krijgt iemand te weinig calorieën binnen, bij ondervoeding kan het ook gaan om de kwaliteit van het voedsel.
  

2b

• Het atlaskaartje laat zien dat in een groot deel van Afrika honger heerst. Figuur 1.25 laat meer variatie zien. Dat komt doordat de kwaliteit van het voedsel ook verschillend is.

Relatie tussen deze 2 figuren?

• Hoe meer ondervoeding, hoe hoger de kindersterfte.

3 beschadigd in geestelijke ontwikkeling

 1 onvoldoende voeding van de ongeboren vrucht

 6 hogere sterfte onder moeders

 4 onvoldoende inloop van groeiachterstand

 7 verminderde lichaamskracht en spierweefsel

 2 verminderde mogelijkheden om voor de kinderen te zorgen

 5 onvoldoende voedsel, verzorging en gezondheid

• Wat zegt de import/export over de plek in het wereldsysteem?

• Er is dus handel tussen landen. Wat is er nodig voor handel?

export vooral landbouw/mijnbouwproducten

Wel beetje industriele producten maar vooral laagwaardig

Import hoogwaardige goederen zoals machine, maar ook voedsel (gele blok)

Dus periferie/semiperiferie

Interactietheorie van Ullman

Voorwaarden voor vervoersstroom/handel:

1. Complementariteit
2. Transporteerbaarheid
3. Geen tussenliggende mogelijkheden

• Complementariteit
• Transporteerbaarheid

Complementariteit
Transporteerbaarheid

• Tussenliggende Mogelijkheid

Aan de slag

Honger in de wereld

http://ghi.ifpri.org/

De belangrijkste voedingsgranen die wereldwijd worden verhandeld, zijn tarwe en mais. Vanwege de goede houdbaarheid kan graan uitstekend worden opgeslagen en vervoerd 

nos.nl

Mensen die honger hebben, hebben te weinig voedsel.

1. goed
2. fout

Twee soorten honger?

Ondervoeding (begrip) hoort bij

1. kwalitatieve honger
2. kwantitatieve honger

Wat is vaak gekoppeld aan kwalitatieve honger?

1. Welvaartsziekten
2. Te weinig energie

Als je niet voldoende voedsel binnen krijgt dan heb je....

1. Kwantitatieve honger
2. Kwalitatieve honger

kwalitatieve honger

Kwaliteit  

Mensen hebben wel voedsel maar die is eenzijdig. Het ontbreekt aan vitaminen, mineralen etc. Oorzaak - armoede

Kwantitatieve honger

Kwantiteit

Onvoldoende voedsel

Onvoldoende calorieën

Onvoldoende energie

Is er wel een voedselcrisis?

voedselcrisis

• Import & export van voedselgewassen

• Hoe werkt de wereldmarkt?
• Wie/wat bepaalt de prijs?

Nog even terug. 

Ethiopie exporteert voedselgewassen importeert maar ook voedsel (gele blok)

(https://oec.world/en/profile/country/eth)

Rabobank verwacht voor 2021 dat de tarwe-, mais- en sojaprijzen verder blijven stijgen. Voor de suikerprijs zien de Rabo-marktanalisten voorlopig geen ruimte voor een verdere stijging nu suiker de laatste maand al fors duurder is geworden. De tarweprijs is de hoogste in bijna acht jaar. Rabobank verwacht een verdere stijging omdat er te weinig neerslag is gevallen in de VS, Rusland, Oekraïne en Turkije. Daardoor begint de tarwe aan een achterstand in 2021, schrijven de analisten in het laatste

De Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs verwacht dat de meeste agrarische grondstoffen voorlopig duur blijven. Dat komt omdat China steeds meer grondstoffen importeert. Ook de groeiende behoefte aan biobrandstoffen zorgt voor extra vraag. Ook krijgen agrarische grondstoffen steeds meer toepassingen buiten voedsel en voer.

Aan de slag

Paragraaf 1.3 

Opdracht 2, 4, 6 en 9

voedselvraagstuk = verdelingsvraagstuk

Er is genoeg, maar niet goed verspreid over de wereld. 

Zuid-Afrika met 63% gedaald. Waarom?

Hoewel Nederland allang officieel vrij is van vogelgriep staat Zuid-Afrika nog steeds geen importen toe van pluimveevlees, uitzonderingen daargelaten. Exporteurs uit Brazilië en Verenigde Staten profiteren hiervan.

Doordat Zuid-Afrika de deur zoveel mogelijk gesloten houdt voor Europees pluimveevlees is de export gedaald van 135.000 ton in de eerste helft van 2016, naar 50.000 ton in de eerste zes maanden van 2017. Een terugval van 63%. 

Hoe werkt die wereldmarkt?

• Hoe meer aanbod, hoe lager de prijs. 
• Westerse landen?
• Beschermen eigen productie en markt, subsidiëren de landbouw en werken efficiënter -> meer opbrengst + lagere prijs
• Minder welvarende landen?
• kopen die producten, want goedkoper en zij zijn arm. 

Waarom efficiënter?

• 
  Verbeterde landbouw:
• betere manieren bodembewerking
  
• meststoffen --> opkomst kunstmest
  
• bestrijdingsmiddelen
  
• (moderne) irrigatietechnieken

Groene revolutie

stijging landbouwopbrengsten

High yielding varieties

Nadelen?

• toename ongelijkheid
  
• duurzaamheid neemt af

Men zaaide nieuwe graansoorten in, met name van rijst, mais en tarwe. Het ging om zogenaamde hyv-rassen: high yielding variety’s, ofwel variëteiten met een hoge opbrengst (figuur 1.31). Wereldwijd verdubbelde hierdoor in dertig jaar tijd de opbrengst per hectare, wat bijvoorbeeld Azië behoedde voor een ernstige voedselcrisis.

Genetische modificatie

Oplossing om honger te voorkomen? 

Genetische modificatie

Macht

Duurzaamheid

Ethiek

ZML

Werken aan het boekje

Afmaken kaarten: einde les inleveren.

Werk aan kaart 1 t/m 6 

Interactietheorie Ullman

    1. Leg aan de hand van de transporttheorie de afbeelding uit. 

      

       2. Kan je Ullman toepassen op de oliehandel tussen Japan en China en Indonesië?

Interactietheorie Ullman

Gebruik de drie onderdelen van de theorie van Ullman om het verloop van de oliehandel tussen Japan en China en Indonesië uit te leggen?

Ullman bedacht 3 voorwaarden voor handel. Heb je een idee welke dit zijn?

Interactietheorie van Ullman

Voorwaarden voor vervoersstroom:

1. Complementariteit
2. Transporteerbaarheid
3. Geen tussenliggende mogelijkheden

• Complementariteit
• Transporteerbaarheid

• Tussenliggende Mogelijkheid

Interactietheorie Ullman

    1. Leg aan de hand van de transporttheorie de afbeelding uit. 

      

       2. Kan je Ullman toepassen op de oliehandel tussen Japan en China en Indonesië?

https://www.hln.be/nieuws/buitenland/risico-op-wereldwijde-voedselcrisis-door-coronavirus~a641e9315/

Er bestaat een risico op “voedseltekort” op de wereldmarkt door verstoringen in de internationale handel en de voedselbevoorrading die te maken hebben met Covid-19, zo hebben de voorzitters van twee agentschappen van de Verenigde Naties en van de Wereldhandelsorganisatie gewaarschuwd. 

“De onzekerheden in verband met de beschikbaarheid van voedsel kunnen een golf van exportbeperkingen uitlokken”, die op haar beurt “een tekort op de wereldmarkt” teweegbrengt.

De organisaties maken zich onder meer zorgen over “de vertraging van het verkeer van de arbeiders uit de landbouw- en voedselindustrie”, wat heel wat landbouw in het Westen blokkeert, en over de “vertraging aan de grenzen voor containers” met goederen die daardoor bederven en verspild worden. 

Opdrachten

Maak Arm en Rijk

H1 par. 2 + 3

Par 2 Opg 2 / 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / 8

Par 3 opg 2 / 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / 8

Examenvraag

Zwitserland behoort tot het achterland van de havens van Rotterdam en Amsterdam.

Met behulp van welk begrip uit de theorie van Ullman kun je het beste verklaren dat de grootste vervoersstroom vanuit Zwitserland juist naar deze twee havens loopt? Motiveer je keuze voor het gebruikte begrip. 

Met behulp van welk begrip uit de theorie van Ullman kun je het beste verklaren dat de grootste vervoersstroom vanuit Zwitserland juist naar deze twee havens loopt? Motiveer de keuze voor het begrip

Antwoord

transporteerbaarheid 

Uit de motivering moet blijken dat Rotterdam en Amsterdam vanuit Zwitserland uitstekend bereikbaar zijn via de Rijn