Nederlands Film Festival: Free as a Bird PO

• filmeducatie
• Basisschool
• Groep 7,8

Introductie

Deze filmles is voor de bovenbouw van het primair onderwijs. De les gaat in op de filmische middelen die een maker gebruikt om een verhaal te vertellen. In deze les onderzoeken leerlingen de beeldtaal van non-fictie en hoe een maker zijn verhaal vertelt door onder andere camerawerk en ensceneren. Deze les is gericht op de vaardigheden die vastgelegd zijn in de Doorlopende Leerlijn Film die ontwikkeld is door het Netwerk Filmeducatie (filmeducatie.nl). We werken aan de hand van vijf vaardigheden: 1. Beleven: de leerling exploreert met een open blik de wereld van film en filmcultuur. 2. Verwoorden: de leerling leert de eigen waarneming bewust en doordacht te verbinden aan (emotief en in toenemende mate technisch) taalgebruik. 3. Onderzoeken: door gericht te kijken en te luisteren onderzoekt en analyseert de leerling de middelen en technieken die de filmmaker heeft ingezet om een concept in bewegend beeld en geluid uit te drukken, een verhaal te vertellen en ideeën, gevoelens en gedachten vorm te geven. 4. Reflecteren: de leerling leert de taal van de eigen waarneming te verbinden aan het onderzoek en weet de film te interpreteren en te waarderen. 5. Creëren: de leerling ontwikkelt een artistiek-creatief vermogen door vanuit de verbinding tussen de eigen belevingswereld en professioneel gemaakte films een filmidee te bedenken en uit te voeren. Een aantal van deze vaardigheden worden expliciet benoemd in de lessen, anderen zijn verwerkt in de opdrachten en vragen.

Instructies

De leerdoelen van deze les zijn: 

• de leerling kan uitleggen hoe je door middel van camerawerk een verhaal kunt vertellen
• de leerling kan in eigen woorden uitleggen wat ensceneren betekent
• de leerling herkent de verschillen tussen feit en fictie in filmische vormgeving 

Print de instructies voorafgaand aan de les uit. Wanneer je tijdens de les op ‘toon notities’ klikt kunnen de leerlingen dit namelijk ook zien.

Werkbladen

Free as a Bird - Opdracht Vlog.pdf

Free as a Bird

Primair onderwijs

(Vraag)opdracht

Extra informatie

Tip

Stelling

Legenda

Waar staan de iconen voor, hoe werkt deze les? Klik in de volgende dia's op de iconen voor uitleg.

Ik heb de film nog niet gekeken

Ga naar de volgende slide

Ik heb de film gekeken

Ga naar de slide met "Verwoorden"

Fragment: 00:00-04:41

Verwoorden

Bij verwoorden gaat het er om dat leerlingen leren stilstaan en woorden koppelen aan de gevoelens die omhoog komen door het kijken naar film. 

Wat vond je van de film?

Wat voelde je bij het kijken van deze film?

Wat dacht je bij het kijken van deze film?

Antwoorden

• Leerlingen geven hun mening over de film
• Leerlingen verwoorden hun emoties bij de film (bang, blij, verbaasd, boos, etc.)
• Leerlingen verwoorden hun gedachten die opkomen door deze film 

Onderzoeken

Bij onderzoeken gaat het er om dat leerlingen leren onderzoek te doen naar welke filmische middelen er door de filmmaker zijn gebruikt om een verhaal te vertellen. 

Filmische middelen zijn bijvoorbeeld: camera, geluid, muziek, montage, kostuum, etc. 

Let in het volgende fragment goed op de manier waarop er wordt gefilmd

Cameravoering

De manier waarop een camera wordt gebruikt

Fragment: 00:47-01:15

Let goed op

Waar stond de camera? Verweg, dichtbij, hoog, laag, schuin of recht?

Waarom zou dit gedaan zijn denk je?

Op wat voor een manier bewoog de camera?

Waarom zou dit gedaan zijn denk je?

Antwoorden

• De camera beweegt heel veel heen en weer 
• Eigen antwoorden. Bijvoorbeeld: op deze manier voelt het heel bewegelijk, met veel energie. Dat past wel bij haar 
• De camera staat soms dichtbij en dan weer iets verder weg
• Eigen antwoorden. Bijvoorbeeld: door duidelijk te maken dat het verhaal over haar gaat

Kader

Het kader is de rechthoek of vierkant waarbinnen iets wordt gefilmd. Het is een soort lijst waar je doorheen kijkt. Je kunt zelf een kader maken door met je twee duimen en wijsvingers een kader te maken. 

Wat is het kader van het beeld? Wat zie je vooral binnen het kader? 

Waarom zou dit gedaan zijn denk je?

Antwoorden

• Het kader is rondom haar
• Het geeft een heel intiem gevoel, alsof je heel dicht bij haar bent. Ook benadrukt het nog eens dat het verhaal over haar gaat

Is dit verhaal waar gebeurd of verzonnen? Leg je antwoord uit

Zouden er ook dingen in deze film verzonnen zijn?

Zo ja, welke dingen dan?

Antwoorden

• Alle antwoorden zijn goed. Het gaat er om dat ze onderbouwen waarom ze de film feit danwel fictie vinden. Uiteindelijk is deze film een documentaire en een documentaire baseert zich altijd op de werkelijkheid. 
• Er zijn zeker ook situaties verzonnen. Ook een documentaire kent een van te voren bedacht filmplan. En zelfs scenes worden soms al van te voren beschreven. Toch probeert een maker wel altijd zo dicht mogelijk bij de waarheid te blijven. 
• Het vloggen is een goed voorbeeld, dit is van te voren bedacht. Maar de vlog zelf is wel echt, de dingen die ze zegt, de camera die omvalt, etc. 

Ensceneren

Ensceneren betekent iets in scène zetten. Een beetje doen alsof het een echte gebeurtenis is

Bekijk het volgende fragment. Is dit echt gebeurd of in scène gezet denk je?

Fragment: 00:26-00:46

Wat gebeurde er in dit fragment allemaal?

Waarom zou Ariana ineengedoken op de trampoline liggen denk je?

Denk je dat Ariana terwijl dat ze lekker sprong daarna verdrietig op de trampoline is gaan liggen? Waarom wel/niet?

Stelling

Dit stukje in de scène is geënsceneerd

Antwoorden

• Je ziet Ariana op een trampoline springen. Je ziet Ariana in elkaar gedoken op de trampoline liggen 
• Omdat ze verdrietig is over haar nieraandoening
• Nee dit is niet heel aannemelijk. Dit is een goed voorbeeld waarbij een situatie in scene is gezet.  
• Dit stukje is fictie. Natuurlijk is Ariana wel ook verdrietig. Maar voor de filmmaker ziet het er ook mooi uit dat wanneer Ariana vertelt over haar nierziekte dat je ook een verdrietig beeld van haar ziet.

Reflecteren

Bij de vaardigheid reflecteren gaat het er om dat leerlingen zich leren te verhouden tot de film en de boodschap van de film 

Is een documentaire dan wel de werkelijkheid?

Vind je dat een filmmaker een waargebeurd verhaal een beetje in scene mag zetten? Waarom wel/niet?

De maker heeft dus bepaalde dingen in scene gezet om ook medeleven op te wekken. Vind je, nu je dit weet, het verhaal van Ariana meer of minder zielig?

In het volgende fragment vertelt Annelies Kruk, de regisseur van de documentaire, over het maken van de film, en wat zij vindt van het in scéne zetten van dingen.

Antwoorden

• Eigen antwoorden. Stimuleer gesprek. Wat vinden zijn dat een filmmaker allemaal wel en niet zou mogen doen? 
• Eigen antwoorden. Het is interessant om daarbij de vraag te stellen: wanneer je een camera op iets richt, heeft dat niet altijd invloed? En is het niet altijd het kader dat iemand kiest? Het verhaal dat iemand wil vertellen?
• Eigen antwoorden

Fragment maker

Wat is de boodschap van deze film?

Wat vind je van deze boodschap?

Wat zegt de maker zelf over het gebruik van ensceneren?

Antwoorden

• Eigen antwoorden. Aandacht voor kinderen met een ziekte. Aandacht voor de weerbaarheid en doorzettingsvermogen van Ariane. 
• Eigen antwoorden

Creëren

Bij de vaardigheid creëren gaat het om de ontwikkeling van het artistiek creatief vermogen van de leerling

Opdracht

We leren Ariana in de eerste minuut van de film kennen. Ze stelt ons voor aan de hond en aan haar liefde voor dansen. Maak nu een korte vlog over twee dingen die voor jou heel belangrijk in je leven zijn.

(Deze opdracht staat ook bij de les als bijlage)

Opdracht. Een vlog maken

Voor deze opdracht heb je een tablet of smartphone nodig. 

Je kunt werken in groepjes van 4. 

1. Kies jouw hobby of sport uit 

2. Beantwoord de volgende vragen:

- Wat is jouw naam:

- Wat is jouw hobby of sport waar je veel van houdt/graag doet:

- Waarom vind je dit zo leuk:

- Kun je iets laten zien van deze hobby of sport (iets wat je hebt gemaakt of een truc)?

De antwoorden op deze vragen helpen je bij het maken van de vlog

 

3. Verzamel objecten of plaatjes of foto's die je kunt laten zien terwijl je over je hobby of sport praat. Bijv. een foto van Messi (als je van voetbal houdt)

4. Neem de vlog op. Dit kan in tweetallen of 1 per keer. Let goed op hoe je de camera houdt, het geluid (achtergrond geluiden) en dat je verstaanbaar bent. 

5. Misschien kan er nog een leuk muziekje onder worden afgespeeld? Dit kun je makkelijk doen met bijvoorbeeld iMovie

Waarom heb je de camera zo gehouden? 

Waarom heb je gekozen voor deze achtergrond?

Wat vind je van het vertelde verhaal? Is het pakkend? Waarom wel/niet?

Reflectie op eigen vlogs

Leer meer met NFF

filmfestival.nl/educatie