2.1 t/m 2.16

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Waar houdt de overheid zich mee bezig?

De centrale overheid

Het Rijk wordt ook wel 'de centrale overheid genoemd'

De ministers besturen het Rijk. Zij maken plannen en wetten die door de 2e kamer goedgekeurd moeten worden. De 2e kamer controleert zo de ministers. 

De 2e kamer

De provincie 

Verantwoordelijk voor de grond van een deel van het land

• Mogen steden uitbreiden?
• Mag extra ruimte komen voor bedrijfsterreinen? 
• Zijn er goede wegen of moeten die bijgebouwd worden?

De waterschappen

Het beheren van water en het bewaren

van de kwaliteit van ons water. 

De gemeente

De gemeente staat het dichtste bij jou

Veel zaken in jouw woonplaats worden geregeld door de gemeente.

Moeten er bomen geplant worden?

Identiteitsbewijs of paspoort regelen

 

Stimuleren

• Innovatie
• Gezond eten
• Sport
• Kinderopvang
• Duurzame energie

afremmen

• Brandstofverbruik - benzine etc. 
• Roken
• Alcohol
• Veel energieverbruik bij stoom en gas 

Collectieve goederen

Voorzieningen waar alle burgers gebruik van kunnen maken en die worden geleverd en betaald door de overheid.

Noem een collectief goed.

Collectieve goederen

• De overheid zorgt voor collectieve goederen, omdat/want:
  
• voor sommige ervan kun je niet iedereen apart laten betalen (bijvoorbeeld dijken).
  
• de overheid de kwaliteit ervan zelf wil regelen.
  
• de overheid wil dat ze betaalbaar blijven voor iedereen.
  

Quasi-collectieve goederen

Sommige individuele goederen vindt de overheid zo belangrijk dat ze er graag aan bijdraagt. 

omdat ze van groot maatschappelijk belang zijn 

of anders te duur worden (subsidie). 

Dit noemen we quasi-collectieve goederen. 

Bijv. onderwijs, zorg, bibliotheek, openbaar vervoer enz. 

Collectieve sector

• De overheid en de instellingen voor de sociale verzekeringen vormen samen de collectieve sector.
  
  
• Alle goederen en diensten die de collectieve sector levert, zijn voor iedereen bestemd.
  
  
  
• De collectieve sector streeft niet naar winst, maar ze moet wel uitkomen met haar geld. Daarom maken deze instellingen elk jaar een begroting.
  

Collectieve sector

• De overheid en de instellingen voor de sociale verzekeringen vormen samen de collectieve sector.
  
  
• Alle goederen en diensten die de collectieve sector levert, zijn voor iedereen bestemd.
  
  
  
• De collectieve sector streeft niet naar winst, maar ze moet wel uitkomen met haar geld. Daarom maken deze instellingen elk jaar een begroting.
  

Particuliere sector

De particuliere sector bestaat uit bedrijven en burgers.

Bedrijven in de particuliere sector streven naar winst.

Particuliere sector

Deze sector heeft te maken met marktwerking: de aanbieders van producten concurreren met elkaar.

Ze moeten daarom:

• goede kwaliteit leveren.
  
• hun prijzen laag houden. Dat kan alleen als ze hun bedrijfskosten laag houden.
  

Aan de slag tot en met 2.9

Wat voor gezamenlijke problemen hebben we in Nederland op het moment?

Vergrijzing

Vergrijzing

Vergrijzing

1950

Vergrijzing

2019

De vergrijzing

Hoe kunnen we de problemen rondom de vergrijzing oplossen?

Omslagstelsel

De AOW (staatspensioen) werkt volgens het omslagstelsel.

De werkenden (actieven) van nu betalen premie voor de AOW uitkering aan de senioren (inactieven) van nu.

De AOW

• De AOW is geregeld in de Algemene ouderdomswet (AOW).
• De AOW is gebaseerd op het omslagstelsel.
• Een omslagstelsel is gevoelig voor veranderingen in de      bevolkingsopbouw.

Kapitaaldekkingsstelsel

Een pensioenfonds (bedrijfspensioen) werkt volgens het kapitaaldekkingsstelsel.

De werkenden van nu betalen premie voor hun eigen pensioenuitkering voor later.

Kapitaaldekkingsstelsel 

• bijvoorbeeld een bedrijfsspensioen. Dit is afhankelijk van aantal deelgenomen jaren.
  

Maken tot een 2.16