1.4 Meer mensen krijgen inspraak

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

H1: Burgers en stoommachines 

§1.4 meer mensen krijgen inspraak 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe arbeiders en de gegoede burgerij probeerden de situatie van arbeiders te verbeteren.
• Je kunt uitleggen wat het socialisme inhoudt.
• Je kunt uitleggen door welke twee ontwikkelingen er aan het einde van de 19e eeuw sociale wetten kwamen.

Nederland

In 1813: koninkrijk. Daarvoor een republiek.

In 1815: nieuwe grondwet

• Alle burgers zelfde grondrechten (vrijheid van..)
  
• Koning veel macht
  

Koning Willem I

Grondwet: 

document waarin staat hoe het land bestuurd wordt en wat de grondrechten van burgers zijn. 

• Steeds meer kritiek op grondwet door liberale burgers. Zij vonden dat niet de koning maar een groep burgers de macht moest hebben.
  

• 1848: in Europese landen kwamen burgers in opstand. Wilden minder macht van koning. Ook in NL was de koning bang vanwege opstanden.
  --> Koning Willem II gaf de opdracht aan liberaal Thorbecke om een nieuwe grondwet te schrijven.
  

Thorbecke

Grondwet 1848

• Rijke burgers kozen de eerste en tweede kamer (parlement)
  
• Rijke mannen die genoeg belasting betalen mochten stemmen
  
• Iedere vier jaar verkiezingen
  
• Ministers moesten besluiten van parlement uitvoeren. Gehoorzamen parlement, niet de koning
  

NL werd een parlementaire democratie:

 

staatsvorm waarbij burgers een parlement (waarin volksvertegenwoordigers zitten) kiezen dat namens hen besluiten neemt. 

Eerste Kamer 

Tweede Kamer

Parlement =

+

Vrouwen hadden minder rechten dan mannen in de 19e eeuw

• man hoofd gezin, maakte beslissingen
  
• mochten geen grote bedragen uitgeven of scheiding aanvragen
  
• mochten niet stemmen
  
• mochten niet doorstuderen -> zorgen voor huishouden en kinderen
  

Vanaf 1870 verzet van vrouwen tegen ongelijke positie 

--> feminisme: beweging die streeft naar gelijke rechten van vrouwen. 

Periode 1870-1919:
1e feministische golf

Aletta Jacobs

Bekende feminist.

Bekendste doel: vrouwenkiesrecht

Wie mag er stemmen?

Grondwet 1848: mannen die genoeg belasting betaalden

1917: mannenkiesrecht

1919: vrouwenkiesrecht

Huiswerk

Ga naar Memo Online: Magister > leermiddelen > ges Memo Max
Of in je boek.

Hoofdstuk 1: Burgers en Stoommachines
Paragraaf §1.4

Maak opgave 2 t/m 14