Meervoudsvorming, samenstellingen en verkleinwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Meervouden, samenstellingen en verkleinwoorden

Meervoudsvormen

Lelie's of lelies?

Bureau's of bureaus?

Injectie's of injecties?

Dominee's of dominees?

Bacteriën of bacterieën? 

Meervoudsvormen

Schrijf de -s aan een woord vast als de uitspraak correct blijft 
lelies, bureaus, injecties, dominees, logés

Schrijf 's als er uitspraakproblemen ontstaan

piano's, paraplu's, lama's, jury's 

Let op: etuis, milieus, diskjockeys, cowboys, essays 

Als een woord eindigt op een onbeklemtoonde -es, -et, -ik, -it verdubbelt de laatste medeklinker niet 

kievit- kieviten 

lomperik- lomperiken

dreumes-dreumesen

wammes- wammesen 

Bij woorden die eindigen op -ie, krijg je soms een s, maar in andere gevallen een -n 

Let op de klemtoon:

klemtoon op ie = meervoud met ën industrie--> industrieën

klemtoon niet op ie= meervoud met n porie--> poriën 

Samenstellingen

- Tussen-n

- Tussen-s

Tip: kijk in KERN op p. 98-99 voor alle varianten en de bijbehorende regels!

Tussen-n

Is het eerste deel van het woord:

- een zelfstandig naamwoord?

- en heeft het alleen een meervoud op -en?

Pannekoek of pannenkoek?

Huizenjacht of huizejacht?

Tussen-n

Is het eerste deel van het woord geen zn?

Dan schrijf je geen tussen-n: hogeschool, blindedarm

Heeft het woord geen meervoud?

Dan schrijf je geen tussen-n: rijstepap, tarwebrood

Tussen-n: uitzonderingen

Het eerste deel verwijst naar een soort/zaak die enig in zijn soort is: Koninginnedag, zonneschijn.

Het eerste deel versterkt in betekenis het tweede deel én het hele woord is een bn: stekeblind, beresterk.

Een van beide delen is niet meer herkenbaar in de oorspronkelijke betekenis: klerelijer, bolleboos.

Tussen-s

Hoor je een tussen-s? Dan schrijf je hem!

Twijfel? Verander het tweede deel!

Stationschef - stationshal

Verkleinwoorden

Zet -je, -kje, -pje, -etje achter het woord 

koninkje, wormpje, bloemetje

Bij woorden die op een klinker eindigen, is er meestal klinkerverdubbeling

lama-lamaatje;   café- cafeetje;  jojo- jojootje

Let op: kiwi-kiwietje;      buggy-buggy'tje 

Dommerik (meervoud)

1. Domeriken
2. Dommeriken
3. Dommerikken
4. Domerikken

Tussenletter -s?

elektriciteit...centrale

Tussenletter -s?

najaar...storm

Café(verkleinwoord)

1. Cafétje
2. Cafeetje
3. Caféetje
4. Café'tje

Eeuw + oud

Rijst (meervoud)

1. Rijstes
2. Rijsten
3. Rees
4. Geen meervoud, vriend

Zon + steek

Allergie (meervoud)

1. Allergiën
2. Allergieën
3. Allergies
4. Allergisch

Hagel + steen

Dictee (meervoud)

1. Dictees
2. Dictés
3. Dicteën
4. Dicteeën

Astma + aanval

A4 (verkleinwoord)

1. A4-tje
2. A4tje
3. A4'tje
4. Aviertje

Auto + ongeluk

Machine (verkleinwoord)

1. Machinetje
2. Machienetje
3. Machine'tje
4. Machientje