Ethiek les 1

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 3

Beroepsethiek:

Les 1: Normen en waarden

Leerdoelen

• De student kan benoemen wat 'ethiek' is
  
• De student kan benoemen wat het verschil is tussen normen en waarden
  
• De student is bekend met de inhoud van de module
• De student heeft een start gemaakt met deelopdracht 1

Maar eerst even kennis maken

Leeruitkomsten

• De student werkt mee aan goede kwaliteit van zorg door het signaleren en analyseren van ethische dilemma’s;
  
• De student is zich bewust van de eigen normen en waarden in de zorgpraktijk en verwoordt deze;
  
• De student maakt ethische dilemma’s in de zorgpraktijk bespreekbaar met collega’s.

Opdracht

Samen met minimaal 5 betrokkenen maak je een ethisch dilemma uit de beroepspraktijk op gestructureerde wijze bespreekbaar. Hierbij fungeer jij als gespreksleider.

Wat versta je onder ethiek?

Ethiek?

“Ethiek is de leer van het moraal, dat zijn de waarden en normen die richting geven aan jouw handelen
Het is het nadenken of  jouw handelen leidt tot goede zorg (Nursing, 2004)

Definities 

Ethiek

Integer handelen 

Ethisch dilemma

Moreel beraad

Definities 

Ethiek= kritisch nadenken over wat goed is om te doen

Integer handelen= het juist uitvoeren van je functie door rekening te houden met de geldende regels en de verantwoordelijkheden 

Ethisch dilemma= botsing is tussen verschillende normen en waarden

Moreel beraad=  een gesprek waarin de deelnemers gezamenlijk een ethische kwestie uit hun werk bespreken.

Voorbeeld ethisch dilemma

Je komt als thuiszorgmedewerker bij een terminale cliënt thuis om hem te helpen met eten. De cliënt weigert te eten, maar zijn mantelzorger vindt dat hij moet eten en dat jij ervoor moet zorgen. Laat je je leiden door de wens van de cliënt of die van zijn mantelzorger? En waarom? 

Waarden en normen

Een waarde is iets dat belangrijk is, iets van 'waarde'. Iets dat je wenselijk vindt, iets wat je na wilt streven. 

Als je de waarde nastreeft dan gedraag je je op een bepaalde manier. Dat noemen we dan de norm, bijvoorbeeld:

Waarde= Eerlijkheid

Norm= Niet liegen

Norm of waarde?
Bij begroeting de hand schudden.

1. Norm
2. Waarde

Norm of waarde?
Niet vreemdgaan

1. Norm
2. Waarde

Norm of waarde?
Mensen met respect behandelen

1. Norm
2. Waarde

Norm of waarde?
Iemand aankijken tijdens een gesprek

1. Norm
2. Waarde

Norm of waarde?
Verantwoordelijkheid nemen

1. Norm
2. Waarde

Noem een voorbeeld van ethische dilemma die je hebt meegemaakt in de praktijk

Beroepscode

• De Beroepscode voor Verpleegkundigen en Verzorgenden biedt richtlijnen om de eigen handelswijze en die van collega’s te toetsen.
  
• De beroepscode kan helpen bij het oplossen van morele kwesties (moraal: het geheel van normen en waarden die gelden voor een bepaalde groep)
• V & VN

Juridische normen

Juridische wetten waar een zorgverlener zich aan moet houden

Wet BIG, de WGBO, de Wet zorg en dwang en de Wvggz, AVG

Ethiek en recht zijn met elkaar verbonden. Ethische afwegingen maak je zelf iedere dag. In wet- en regelgeving ligt een moraal vast waar veel mensen achter staan. Wetten en regels aanpassen gebeurt meestal na een ethische discussie. Als je afweegt hoe je een juridische regel interpreteert of zou moeten aanpassen, dan ben je met ethiek bezig. 

Medisch tuchtrecht 

• Medisch tuchtrecht is de vorm van rechtspraak die geldt voor de beroepen die zijn ingeschreven in het BIG-register. 
• Het tuchtcollege beoordeelt of de zorgverlener binnen de grenzen van het eigen deskundigheidsterrein zorgvuldige zorg heeft geleverd. 
• Straffen kunnen zijn: waarschuwing, ontzegging tot beroepsregister. Bij overtreden wetgeving geldt strafrecht.

Voorbeelden

Waarde: Veiligheid.

Norm: Iedereen die een bouwplaats oploopt, moet een helm dragen

Waarde: Privacy

Norm: U wordt verzocht afstand te houden op uw voorganger (bij een balie bij de apotheek bijvoorbeeld).

Ontwikkelingen in de zorg

• Mensen leven langer en hebben vaak meerdere gezondheidsproblemen.
  
• Mensen wonen langer thuis en zijn meer aangewezen op zorg van familie.
  
• De opvattingen over beslissingen in de laatste levensfase veranderen.
  
• Er wordt steeds meer gebruik gemaakt van technologie in de zorg. 

De zorg wordt steeds complexer. Door ontwikkelingen en nieuwe inzichten heb je in de langdurende zorg steeds vaker te maken met moeilijk te beantwoorden vragen

In iedere situatie is het opnieuw afwegen wat passende zorg is voor de cliënt. Om hierbij niet in conflict te komen met de cliënt, de zorgorganisatie én jezelf is ethische scholing en expertise van professionals nodig.  

https:

Vragen?

Volgende week

• Terugkijken naar ethiek, waarden en normen
• Deelopdracht 1 af
• Ethische dilemma's in de praktijk

Opdracht

Bedenk voor jezelf minimaal 5 normen en 5 waarden die jij aanhoudt als zorgprofessional. Noteer deze en beargumenteer waarom dit voor belangrijke normen en waarden zijn.

Wat is ethiek in de zorg?

Als zorgverlener werk je intensief samen met collega’s en mantelzorgers om goede zorg te leveren. Ook een goede verstandhouding met je cliënt is hierbij essentieel. Maar de meningen over wat goede zorg is, lopen weleens uiteen. Vaak moet je balanceren tussen de waarden van de cliënt, de mantelzorgers en het beleid van je organisatie. Dat levert soms ethische dilemma’s op.