Gezondheid Les 4: Specifieke afweer

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Immuun worden

§3 Specifieke afweer

Hfst. 12 Gezondheid

Vorige lessen

Aspecifieke afweer: 

1e verdedigingslinie: huid en slijmvliezen (BINAS 84J2)

2e linie: fagocyten/macrofagen (BINAS 84J3)

Deze les

3e linie: specifieke afweer - cellulaire en humorale afweer

vaccinaties

Antistoffen

Antistoffen werken zo goed doordat ze ziekteverwekkers:

• meer zichtbaar maken (chemotaxis)
• makkelijker worden 'opgegeten' (opsonisatie)
• hun celmembranen afbreken (lysis)
• isoleren (neutralisatie)

Vergelijk met BINAS 84 J1

Kunstmatige immuniteit: Omdat sommige ziektes gevaarlijk zijn, zijn 95 % van de kinderen in Nederland als ze 1 jaar ingeënt. Inenten is vaccineren. Bij een vaccinatie krijgt iemand een spuit. Dode of verzwakte ziekteverwekkers worden ingespoten. De witte bloedcellen reageren en maken antistoffen. De ingeënte persoon wordt daarbij een klein beetje ziek. Omdat de griep voor sommige mensen gevaarlijk kan zijn, is er ieder jaar voor hen een griepvaccinatie mogelijk.

Soorten vaccins

bij vaccinatie inspuiten beschadigd virus of bacterieel materiaal. Je lichaam reageert alsof je de normale bacterie tegenkomt.

Voor Covid-19 zijn meerdere vaccins, hoe werken deze? 

• mRNA-vaccin (snelst te produceren)
• Eiwit-vaccin
• vector-vaccin

Immuniteit

Immuun wordt je door ziek te zijn. 

Je lichaam weet dan welke antistoffen nodig zijn bij deze ziekte en onthoudt deze.

De volgende besmetting maakt je lichaam meteen antistoffen. 

Dit noemen we actieve natuurlijke immunisatie.

Natuurlijke immuniteit

Actief immuun 

ziek en daarna beter geworden, je hebt geheugencellen aangemaakt (B- en T-cellen).

Passief immuun 

je krijgt antistoffen mee via navelstreng of borstvoeding (geen geheugencellen).

Kunstmatige immuniteit

Actief: verhit materiaal van virus of bacterie inspuiten.

Passief: persoon krijgt antistoffen ingespoten (serum).

Actief

Passief

Passieve immunisatie = direct antistoffen in het lichaam toevoegen. Het lichaam hoeft de antistoffen dus niet zelf te maken. Voorbeelden in de afbeelding zijn:
1. Vaccin         2. Moedermelk

Check jezelf en stel vragen

Huiswerk maandag:

• Maak alle vragen van §12.1
  

• Maak van §12.2
   als je het moeilijke stof vindt: 21, 22 en 25 en 26
  Vind je §12.2 makkelijke stof en ben je geïnteresseerd in de werking van het afweersysteem, bekijk het filmpje (zie link) en maak alleen vraag 24.
  

Bloedgroepen

www.bioplek.org