Introductie in de Romantiek

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 3

Wat weet je nog allemaal over 

De Verlichting?

Romantiek

Het woord romantiek alleen al deed brave huismoeders schrikken.

www.literatuurgeschiedenis.org

Vragen bij de tekst 

1. Waarop was de Romantische stroming een tegenreactie?

2. Wat was in alle landen het gemeenschappelijke kenmerk van de Romantiek?

3. Op welke verschillende manieren werd daaraan uiting gegeven? 

Romantiek

Nieuwe cultuurstroming, reactie op Verlichting

Kenmerken Verlichting: rationalisme en classicisme

Kenmerken Romantiek: 

• gevoeligheid: lyrische kunst
• verbeeldingskracht: ontsnappen aan het hier en nu, naar een andere tijd of streek, de ongerepte natuur of het bovennatuurlijke.
• individualisme: nadruk op originaliteit

1. vrijheidsdrang

2. persoonlijkheidscultus

3. Sehnsucht: het verlangen naar het onbereikbare

4. Weltschmerz: lijden aan de onvolmaakte wereld; kloof tussen werkelijkheid en ideaal

5. verbeelding/fantasie

6.verleden

7.natuur

8. exotische oorden

9. (zwarte) humor

Thema's

1. verleden

2. natuur

3. tragische liefdes

4. vriendschap

5. dood

6.het bovennatuurlijke

De Gevoelige mens/de gewone mens

De gewone mens

'k Wil zondag eens naar Zandvoort gaan;

     Want iedereen komt daar;

'k Heb nooit voorheen die toer gedaan:

     De zandweg was te zwaar.

'k Wil eens gaan kijken naar het strand

     En 't daar gebouwde bad;

'k Heb toch niet beters aan de hand;

     't Verveelt mij hier in de stad.

De gevoelige mens

Heil mij! 'k verlaat de stad, haar zorgen en bezwaren;

En Zandvoorts heilig strand is van mijn tocht het doel.

'k Zal 't Godlijk schouwspel zien van de onbedwingbre baren.

't genot, dat daar mij wacht, streelt mijn ontvlamd gevoel.

Het gedicht "de gewone mens en de gevoelige mens te Zandvoort" is van J. van Oosterwijk Bruijn (1794 - 1874)

Lord Byron, het idool van de Romantiek

De sublieme ervaring is het huiveringwekkende genot dat de mens kan hebben wanneer hij overweldigd wordt. Overweldigd door het zien van een op hol geslagen paard, het horen van een begeesterde redevoering of bij de ervaring van een kunstwerk dat met bovenmenselijke krachten tot stand lijkt gekomen.

Romantische schilderkunst

• open compositie, afbeelding lijkt deel van een groter geheel
• warme kleuren
• meer nadruk op kleur dan op vorm
• onderwerpen: natuur, verre oorden, andere tijden

Natuur

Het schilderij 'Schipbreuk op een rotsachtige kust' (1837) van Wijnand Nuijen is een hoogtepunt uit de Nederlandse romantische schilderkunst. De natuur is erg belangrijk en wordt in romantische kunst vaak uitvergroot: zeer heftige stormen, zeer donkere en dreigende luchten, zeer grote bomen.

Kunst en Natuur

Op een stormachtige avond in 1842 voer het schip ‘Ariel’ uit in de haven van het Engelse Harwich. De Noordzee was een woestenij van golven, de wind suisde in het zeil en regendruppels zo groot als kogels vielen uit de hemel. Vechtend tegen de deining van het woeste water en de gladheid van het dek, liep een oude man over het schip euforisch van zoveel natuurgeweld. Struikelend, maar opgetogen, riep hij tegen de matrozen ‘Bind me aan de mast!’. De man was kunstschilder en genoot van het natuurspektakel, geketend aan de mast bleef hij de hele nacht op het dek.

In dit schilderij probeert de schilder de grootsheid van de natuur uit te beelden, zo intens, zo overweldigend dat het gevoel van gevaar en het gevoel van schoonheid samenkomen: in het sublieme.