H26 Modaliteit

• Nederlands
• Secundair onderwijs

H26 Modaliteit

Wat is modaliteit?

Modaliteit

= houding die je als spreker/schrijver aanneemt tegenover wat je zegt

Welke soorten modaliteit bestaan er?

Soorten modaliteit

Wensmodaliteit -> welke soorten

Gevoelsmodaliteit

Werkelijkheidsmodaliteit --> welke soorten?

Soorten modaliteit

Wensmodaliteit: hoop/wens/verlangen dat wat je zegt zal gebeuren (bevel - toestemming - gebod - verbod)

Gevoelsmodaliteit: drukt gevoel t.o.v. inhoud uit

Werkelijkheidsmodaliteit --> welke soorten?

• zekerheid
• onzekerheid
• niet-werkelijkheid

Ik hoop dat jullie dit begrijpen!

1. Wensmodaliteit
2. Gevoelsmodaliteit
3. Werkelijkheidsmodaliteit

Ik hoop dat jullie dit begrijpen! --> Welk woord drukt de modaliteit uit?

Dan zul je van deze vijf films sowieso genieten.

1. Wensmodaliteit
2. Gevoelsmodaliteit
3. Werkelijkheidsmodaliteit

Dan zul je van deze vijf films sowieso genieten.--> Welk woord drukt de modaliteit uit?

Op mijn blog vind je gelukkig een archief bestaande uit meer dan duizend blogposts.

1. Wensmodaliteit
2. Gevoelsmodaliteit
3. Werkelijkheidsmodaliteit

Op mijn blog vind je gelukkig een archief bestaande uit meer dan duizend blogposts.

Ze zullen allicht iets minder uitgebreid zijn.

1. Wensmodaliteit
2. Gevoelsmodaliteit
3. Werkelijkheidsmodaliteit

Ze zullen allicht iets minder uitgebreid zijn.
--> Soort werkelijkheidsmodaliteit?

1. Niet-werkelijkheid
2. Zekerheid
3. Onzekerheid

Pff, ik mis dit konijn zo.

1. Wensmodaliteit
2. Gevoelsmodaliteit
3. Werkelijkheidsmodaliteit

Was ik maar vroeger gaan slapen!

1. Niet-werkelijkheid
2. Zekerheid
3. Onzekerheid

Oefeningen

HB p. 323

Middelen van modaliteit

• Lichaamstaal, intonatie, toonhoogte, volume
• Modale hulpwerkwoorden
• Modale bijwoorden:
• Tussenwerpsels 
• Leestekens, nadruktekens en lay-out
• Tijd van het werkwoord
• Werkwoorden die hoop, verlangen, vermoeden en twijfel uitdrukken

Middelen van modaliteit

• Lichaamstaal, intonatie, toonhoogte, volume
• Modale hulpwerkwoorden: kunnen, schijnen, willen,...
• Modale bijwoorden: misschien, waarschijnlijk, sowieso, gelukkig
• Tussenwerpsels: och ja, helaas, pff

Middelen van modaliteit

• Leestekens, nadruktekens en lay-out: DOE HET! Natúúrlijk
  
• Tijd van het werkwoord: Was hij maar groot, Kon hij dat maar
  
• Werkwoorden die hoop, verlangen, vermoeden en twijfel uitdrukken: hopen, betwijfelen, willen, ...

Hij is een kat die schijnbaar niet van natte pootjes houdt.

1. Modale hulpwerkwoord
2. Tussenwerpsel
3. Tijd van het werkwoord
4. Modaal bijwoord

Ach ja, ik besloot hem een kans te geven.

1. Modaal hulpwerkwoord
2. Tussenwerpsel
3. Tijd van het werkwoord
4. Modaal bijwoord

Het had gekund.

1. Modaal hulpwerkwoord
2. Tussenwerpsel
3. Tijd van het werkwoord
4. Modaal bijwoord

Modaliteit zelf gebruiken

Zet dit om naar een werkelijkheidsmodaliteit - onzekerheid

Gebruik zoveel mogelijk verschillende middelen van modaliteit.

Modaliteit zelf gebruiken

Schrijf een argument uit voor een van de volgende stellingen en gebruik daarbij verschillende vormen van modaliteit:

• Scholen moeten later beginnen.
• Scholen mogen alleen vegetarisch eten serveren.
• Alcohol mag slechts vanaf 18 jaar gedronken worden.

Bijvoorbeeld

Scholen moeten later beginnen. Als dit gebeurt gaan er sowieso minder leerlingen te laat komen. Ik betreur het dat ik 's ochtends een deel van de les moet missen omdat mijn bus te laat was.

Middelen van modaliteit

De zon schijnt vandaag.

• De zon zou kunnen schijnen vandaag.
• De zon schijnt sowieso vandaag.
• Pff, de zon schijnt vandaag.
• De zon schijnt wééral vandaag!
• Had de zon maar geschenen vandaag.
• Ik hoop dat de zon schijnt vandaag.
• --> Schrijf modaliteit + woordsoort op voor elke zin.

De zon schijnt vandaag.

• De zon zou kunnen schijnen vandaag.
• De zon schijnt sowieso vandaag.
• Pff, de zon schijnt vandaag.
• De zon schijnt wééral vandaag.
• Had de zon maar geschenen vandaag.
• Ik hoop dat de zon schijnt vandaag.
• --> Schrijf modaliteit + woordsoort op voor elke zin.

Middelen van modaliteit

• Modale hulpwerkwoorden: schijnen, kunnen, willen
• Modale bijwoorden: misschien, gelukkig, absoluut
• Tussenwerpsels: pff, ach, helaas
• Leestekens, nadruktekens en lay-out in geschreven taal:                               bv. doe het <-> DOE HET!
• Tijd van het werkwoord: Was hij maar op tijd geweest.
• Werkwoorden die hoop, verlangen, vermoeden of twijfel uitdrukken: hopen, betwijfelen, etc.

HB p. 326