2.3 Rampjaar + 2.4 Absolutisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Neem voor je:

- Memo boek blz. 79

- Leerboekje blz. 12

Leerdoelen

- Je kunt uitleggen hoe de Gouden Eeuw in de Republiek eindigde. 

- Je kunt uitleggen hoe het absolutisme er in Frankrijk uitzag. 

Paragraaf 3

Je kunt uitleggen hoe de Gouden Eeuw in de Republiek eindigde. 

De stadhouder ...

1. Gaf advies aan de Staten Generaal
2. Was de burgermeester van Amsterdam
3. Was leider van leger en vloot
4. Wilde bezuinigen op het leger.

De raadspensionaris ...

1. Gaf advies aan de Staten Generaal
2. Was de burgermeester van Amsterdam
3. Was leider van leger en vloot
4. Wilde oorlog voeren

De Republiek werd bestuurd door regenten. Leg uit waarom dit anders was dan de landen er omheen.

Zonder stadhouder verder

1650-1672

• De stadhouder is de hoogste militaire baas in de Republiek.
• Stadhouders wilden vaak investeren in het leger, de vloot en oorlog. 
• Stadhouder Willem II sterft in 1650 plotseling 
• Sommige regenten zijn van mening dat er geen nieuwe stadhouder hoeft te komen: ze kunnen het wel alleen!

Johan de Witt werd in 1653 de nieuwe raadspensionaris. Tijdens een oorlog met Engeland liet hij een sterke vloot bouwen waarmee Michiel de Ruijter in 1667 de Engelsen versloeg.

De Witt was fel anti-stadhouder: "Vertrouw nooit een Oranje", had zijn vader ooit tegen hem gezegd.

Hoe dan verder? 

- 1650: Stadhouder Willem II stierf. Geen nieuwe stadhouder. 

- Regent Johan de Witt was Raadspensionaris. Nu de machtigste persoon in de Republiek. 

- Minder geld voor het landleger... meer voor de vloot. 

Het Rampjaar

1672

- In 1672 vielen de Engelsen, Fransen en Duitsers tegelijkertijd Republiek aan.

- Op zee wist Michiel de Ruyter de Engelsen tegen te houden, maar het landleger is te zwak. 

- De Fransen en Duitsers bezetten groot deel van de Republiek: Rampjaar. 

Moord op gebroeders de Witt

- Mensen gaven De Witt de schuld: hij had ook het landleger moeten versterken.

- Samen met zijn broer Cornelis werd hij afgeslacht en opgehangen.

- Ongezellig gebeuren...

Lynchpartij

''Tenen, vingers, duimen, oren, neuzen, lippen, tongen en handen werden afgesneden. De lijken werden door enkele omstanders met vuisten geslagen. De ingewanden werden uit de lichamen gehaald en volgens ooggetuige en dichter-industrieel Joachim Oudaen deels door de omstanders opgegeten of aan honden te eten gegeven.''

Paragraaf 4

Je kunt uitleggen wat absoluut bestuur is en hoe dat functioneerde in Frankrijk

blz. 13 leerboekje

blz. 87 Memo

Republiek

- Bestuur door regenten en geen vorst. 

- Veel per gewest geregeld in Gewestelijke Staten. 

- Buitenlandse zaken in Staten Generaal. 

Frankrijk

- Koning Lodewijk XIV had alle macht. 

- Hij nam alle besluiten. 

- Baas van ministers & ambtenaren. 

- Hoogste rechter. 

= absolutisme. 

Lodewijk XIV

- Absoluut vorst: Heeft alle macht. 

- Droit divin (goddelijk recht): God had hem deze macht gegeven. Hij was dus onaantastbaar. 

Welk hemellichaam staat in het midden van het heelal?

1. Maan
2. Aarde
3. Zon

Zonnekoning

- Zon is middelpunt van heelal. 

- Lodewijk XIV was middelpunt van bestuur. 

1+1=2, dus Lodewijk = Zonnekoning. 

- Alles draait om hem... absoluut vorst

Lodewijk XIV vond dat hij recht had op absolute macht. Hoe legde hij mensen uit dat hij dit recht had?

Help meneer Vissenberg aan een diploma ...

Huiswerk

Werk uit:

§2.3: Leerdoel 3 op blz. 21 van je leerboekje. 

§2.4: Leerdoel 2 op blz. 22 van je leerboekje