7.2 voedselproductie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

7.2 voedselproductie

Even herhalen

Op welke manier zijn mensen afhankelijk van het milieu?

Wat is biodiversiteit?

Geef een voorbeeld van duurzame ontwikkeling

Leerdoelen

7.2.1 Je kunt manieren noemen om een grotere productie van voedsel te verkrijgen.

Landbouw

Er zijn drie vormen van landbouw:

• akkerbouw (op het land)/ voedingsgewassen

• tuinbouw (in de kas)/ voedingsgewassen

• veeteelt/ landbouwhuisdieren

Om de groeiende wereldbevolking te voeden, wordt steeds meer voedsel geproduceerd. Er zijn verschillende manieren om de productie te vergroten.

(filmpje)

Noem verschillende vormen van landbouw:

Monocultuur

- Akkerbouwbedrijven hebben vaak veel grond waarop de boer slechts één soort gewas verbouwt.

- Het voordeel is dat de boeren snel en gemakkelijk met grote machines de bodem kunnen bewerken en oogsten. Hierdoor is de productie hoog en zijn de prijzen laag.

(filmpje)

Wat is een monocultuur?

1. Het verbouwen van meerdere gewassen op een groot oppervlak.
2. Het verbouwen van een gewas op verschillende oppervlakten.
3. Het verbouwen van een gewas op een groot oppervlak.
4. Het verbouwen van vraatbestendige gewassen.

Bescherming tegen ziekte en plagen

- Nadeel monocultuur is de grote kans op ziekte en een plaag.

- Dieren, bacteriën en schimmels. 

- Ter bescherming worden bestrijdingsmiddelen gebruikt. 

- Chemische en biologische bestrijdingsmiddelen. 

Wat is een plaag?

1. te grote hoeveelheid schadelijke bladeren
2. te grote hoeveelheid schadelijke beestjes
3. te grote hoeveelheid schadelijke planten
4. te grote hoeveelheid schadelijke bladluizen

Veeteelt

- Een veehouderij is een landbouwbedrijf waar dieren worden gehouden.

- Dierlijke voedingsmiddelen.

- Intensieve veehouderij: krachtvoer, veel mest, relatief goedkopere producten, minder prettig leven. 

 Koeien uit een veehouderij.

Bemesting

- Planten hebben mineralen nodig om te groeien (bijv. stikstof en fosfaat).

- Door een monocultuur raakt de grond snel uitgeput.

- Door bemesting worden weer mineralen aan de bodem toegevoegd.

- Dit kan met stalmest of met kunstmest.

- Een nadeel van bemesting is dat de planten niet alle mineralen opnemen. Een deel van de mineralen komt in de bodem en het water terecht en zorgt daar voor verzuring en vermesting.

(filmpje)

Welke soorten bemesting heb je?

stalmest

Stalmest bestaat uit uitwerpselen en urine van landbouwhuisdieren. Stalmest bevat ammoniak. In ammoniak zit stikstof. Reducenten (bacteriën en schimmels) breken de stalmest af waardoor mineralen vrijkomen, zoals stikstof.

kunstmest

Kunstmest wordt gemaakt in een fabriek. Met kunstmest kunnen boeren precies de juiste mineralen aan de bodem toevoegen, zodat de voedingsgewassen zo goed mogelijk kunnen groeien. Het nadeel van kunstmest is dat de productie en het transport ervan veel energie kosten.

Bodembewerking

- bodembewerking = ploegen en eggen. 

- Er komtmeer zuurstof in de bodem voor de reducenten.

- planten kunnen dan beter water en mineralen opnemen en kunnen de plantenwortels beter in de bodem doordringen.

- sommige akkerbouwers ploegen niet om de organismen in de grond niet te verstoren. 

(filmpje)

Gunstige erfelijke eigenschappen

- Boeren willen graag planten en dieren die zo veel mogelijk voedsel met een hoge voedingswaarde produceren.

- Ze kiezen daarom voor planten en dieren met gunstige erfelijke eigenschappen. 

- Twee manieren om planten en dieren te krijgen met gunstige erfelijke eigenschappen zijn:

• veredeling

• genetische modificatie

Verdeling

Veredeling begint met het uitzoeken van organismen met gunstige erfelijke eigenschappen. Dat noem je kunstmatige selectie, omdat de selectie plaatsvindt door de mens. 

genetische modificatie (gm)

-  Er worden dan erfelijke eigenschappen aan een organisme toegevoegd.

1. Knippen uit erfelijk materiaal.  

2. De gewenste erfelijke eigenschap wordt toegevoegd aan een cel van een ander soort organisme.

3. De ontvangende cel gaat delen en er ontstaat een nieuw organisme met de oorspronkelijke erfelijke eigenschappen plus de extra erfelijke eigenschap.

- Transgeen.

wat is transgeen?

1. klassieke biotechnologie
2. er is geen trans aanwezig
3. een genetisch gemodificeerd organisme
4. genetische modificatie

Verandering van erfelijke eigenschappen bij dieren

- Kunstmatige inseminatie (ki)

-In-vitrofertilisatie (ivf)

(filmpje)

Kan de boer de voedselproductie verhogen door erfelijke eigenschappen van voedingsgewassen te veranderen?

1. Waar
2. Niet Waar

Maken

Blz. 150

Opdr. 1 t/m 7