H5 Het nieuws

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

5.  Het nieuws

Aan het einde van de les kan ik

• benoemen hoe nieuws tot stand komt 
  
• uitleggen hoe je betrouwbaar nieuws herkend
  
• benoemen wat het verschil tussen objecten en subjectief is 
  

Hoe komt de media aan het nieuws?

De redacties van kranten, journaals en actualiteitenprogramma's zijn voortdurend op zoek naar nieuws. Ze krijgen dit 'nieuws' op de volgende manieren: 

• Ontvangen persberichten van personen en instellingen.
• Journalisten gaan zelf op zoek naar nieuws. (correspondenten) 
• Krijgen (kopen) berichten van persbureaus die rondom de wereld nieuws verzamelen. (ANP, Novum of Reuters).

Minder dan 1% van alle berichten behalen het journaal of de krant. 

Selectiecriteria van het nieuws 

• De actualiteit >  Een gebeurtenis moet nieuw zijn. Oud nieuws is geen nieuws!  
• Bijzonder of uitzonderlijk >  Iets heel raars, vreemds is sneller nieuws
• De nabijheid van het nieuwsfeit >  Gebeurt het hier in Arnhem/Nederland? Of ergens ver weg?
  
• Doelgroep >   Voor wie wordt het nieuws geschreven? Jeugdjournaal of NOS-stories? Belangstelling is nodig. 
• Identiteit of (commerciële doelstelling)  van het medium > wat vindt de redactie zelf belangrijk? Verdienen ze geld met dit nieuws? 

Wat is hier het selectie criteria?

1. Actualiteit
2. Nabijheid
3. Bijzonder of uitzonderlijk
4. Eigen identiteit krant

Lees onderstaand bericht

Wat is hier het selectiecriteria?

1. Actueel
2. Nabijheid
3. Bijzonder of uitzonderlijk
4. Eigen identiteit krant

Wat is hier het selectie criteria?

1. Actueel
2. Passend bij de doelgroep
3. Bijzonder of uitzonderlijk
4. Eigen identiteit krant

Wat is hier het selectie criteria?

1. Actueel
2. Nabijheid
3. Bijzonder of uitzonderlijk
4. Eigen identiteit krant

Begrippen

Objectief: een beschrijving van gebeurtenissen die klopt met de werkelijkheid en is niet gekleurd is door een mening.

Subjectief: een beschrijving van gebeurtenissen die gekleurd is door een mening.

5.2 Hoe herken je 'nepnieuws?"

Objectief of subjectief 

Of nieuws feiten bevat of vooral meningen, noemen we ook wel objectief en subjectief nieuws. Dit hangt af van of er bronnen zijn geraadpleegd, of er hoor en wederhoor is geweest en of de nieuwsbron vermeld is.

Objectief is hoe het feitelijk verlopen is/ zonder oordeel

Subjectief: Hoe iemand ergens over denkt.

Opdracht:

 Bekijk de afbeelding  

1. Noteer objectief wat je ziet op de volgende foto

2. Noteer subjectief wat je ziet

Welk kop is het meest objectief?

1. Overvallers krijgen vier maanden
2. Softe straffen voor criminele broers

Zijn deze uitspraken objectief of subjectief?

1. Sigaretten bevatten nicotine en teer.
2. Sigaretten zijn goor en belachelijk duur

1. Beiden zijn objectief
2. 1 is objectief, 2 is subjectief
3. 1 is subjectief, 2 is objectief
4. Beiden zijn subjectief

Objectief nieuws =

Feiten en meningen scheiden

Om nieuws zo objectief mogelijk te brengen moeten media feiten en meningen van elkaar onderscheiden. 

Dat maakt het nieuws betrouwbaar en zorgt ervoor dat mensen alleen feiten krijgen te zien en horen. 

Objectief nieuws =

Hoor-  en wederhoor

Alle kanten van het verhaal belichten en onderzoeken. Verschillende mensen met verschillende invalshoeken aan het woord laten.

Bijvoorbeeld praten met: 

• de advocaat van de dader en met de officier van justitie
• woordvoerder bedrijf en de boze werknemers

Objectief nieuws =

Meer dan één bron

Informatie uit één enkele bron is zelden echt betrouwbaar.

> Journalisten zoeken daarom altijd naar meerdere mensen om een verhaal te bevestigen. 

"Eén bron is geen bron"

Journalistieke normen

Scheiden van feiten en meningen

Hoor en wederhoor toepassen

Controleren van feiten met andere bron

Een objectieve 

informatiebron!

+

+

=

Kritisch lezen en kijken

Journalisten en redacties zijn bijna nooit helemaal objectief, blijf dus zelf altijd goed opletten.

• Realiseer je dat journalisten en redacties nooit helemaal objectief zijn. 
• Hou rekening met wie het zegt en waarom ze dat zeggen (mening, reclame, belangen, type programma).
• Volg altijd meerdere nieuwsbronnen

Begrippen

Selectieve perceptie = iemand maakt bewust of onbewust keuzes bij het waarnemen.

Referentiekader = al zijn persoonlijke waarden, normen, belangen, meningen en ervaringen.

Selectieve perceptie en referentiekader

• Selectieve perceptie is het bewust of onbewust keuzes maken bij het waarnemen (kijken, lezen, luisteren) >  Waar kijk ik wel naar? Waar geef ik geen aandacht aan? 
• Ook bij journalisten speelt selectieve perceptie een rol. Journalisten hebben ook hun  referentiekader >  alle persoonlijke waarden, normen, belangen, meningen en ervaringen.

Voorbeeld: 

Een journalist die tegen dierenleed is, zal eerder een artikel schrijven over plofkippen of dierenmishandeling dan iemand die dat maar onzin vindt. 

Actuele gebeurtenissen

Media die veel mensen bereiken, zoals: kranten, radio, tv, internet enzovoor

Onpartijdig

Partijdig

Nieuws

Massamedia

Objectief

Subjectief