5.2 Nepnieuws

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

5.2 Nepnieuws

Nieuws waarvan de maker weet dat het niet waar is

 Hoofdvragen:

5.2 Hoe herken je nepnieuws?

Wanneer is nieuws betrouwbaar en objectief? 

Begrippen:

Selectieve perceptie

Referentiekader

Objectiviteit

Subjectiviteit

Hoor- en wederhoor

In Nederland

Berichten in de traditionele media zijn meestal geen nepnieuws. Een redactie controleert namelijk de berichten. Op social media kan iedereen een bericht plaatsen zonder dat er echt onderzoek naar gedaan is. Daar vind je dus vaker nepnieuws. 

In Nederland

Journalisten proberen nieuws in Nederland zo objectief mogelijk weer te geven. Dat wil zeggen: dat de beschrijving van wat er gebeurt is ook klopt met wat er echt gebeurd is en niet gekleurd is door je eigen mening.

Het is onmogelijk om 100% objectief te blijven maar om dat te proberen hanteren journalisten een aantal criteria:

Begrippen

Objectief: een beschrijving van gebeurtenissen die klopt met de werkelijkheid en is niet gekleurd is door een mening.

Subjectief: een beschrijving van gebeurtenissen die gekleurd is door een mening.

Geef een objectieve beschrijving van deze situatie

Geef een subjectieve beschrijving van deze situatie

ze scheiden meningen en feiten

In de krant wordt er eerst verteld wat er feitelijk gebeurd is, daarna komen de meningen van mensen over de gebeurtenis aan bod. 

Dus niet: "Het kabinet nam de schandalige beslissing om suikertax in te voeren"

Maar wel: "Het kabinet nam de beslissing om suikertax in te voeren"

Zijn deze uitspraken objectief of subjectief?

1. Sigaretten bevatten nicotine en teer.
2. Sigaretten zijn goor en belachelijk duur

1. Beiden zijn objectief
2. 1 is objectief, 2 is subjectief
3. 1 is subjectief, 2 is objectief
4. Beiden zijn subjectief

Woorden en Beelden

De keuze van je woorden en afbeeldingen bepaalt hoe iets overkomt.  (zie volgende slide)

Hiermee kan de media doen aan negatieve beeldvorming, wat kan zorgen voor polarisatie in de samenleving.

Nu.nl

Telegraaf

Welk kop is het meest objectief?

1. Overvallers krijgen vier maanden
2. Softe straffen voor criminele broers

Hoor- en wederhoor

Journalisten laten verschillende partijen aan het woord. 

Als je een item maakt over een slecht product waar mensen klachten over hebben moet je ook de maker van het product de kans geven om te reageren en misschien dingen uit te leggen.

Bronnen

Een bron is degene die de journalist informatie geeft. Maar je weet niet altijd zeker of het waar is, pas als de informatie uit de bron bevestigd wordt door anderen kan de journalist de informatie van de bron gebruiken

Journalistieke normen

Scheiden van feiten en meningen

Hoor en wederhoor toepassen

Controleren van feiten met andere bron

Een objectieve 

informatiebron!

+

+

=

Selectieve perceptie

Je maakt een bewuste of onbewuste keuze of je iets waarneemt. We bekijken de wereld niet objectief. Iemand die zelf zanger is kijkt anders naar the voice dan iemand die geen verstand van zingen heeft. 

Jouw referentiekader bepaalt hoe je naar iets kijkt. Dit referentiekader zijn al je eigen waarden, normen, meningen, ervaringen

Begrippen

Selectieve perceptie = iemand maakt bewust of onbewust keuzes bij het waarnemen.

Referentiekader = al zijn persoonlijke waarden, normen, belangen, meningen en ervaringen.

Selectieve perceptie

Kritisch lezen en kijken

Journalisten en redacties zijn bijna nooit helemaal objectief, blijf dus zelf altijd goed opletten.

• Realiseer je dat journalisten en redacties nooit helemaal objectief zijn. 
• Hou rekening met wie het zegt en waarom ze dat zeggen (mening, reclame, belangen, type programma).
• Volg alrijd meerdere nieuwsbronnen

Aan de slag

Ga naar blz 67

Maak opdr 5 t/m 8
Ga naar blz 71 en maak opdr 14
Maak op blz 73 de invulsamenvatting