Documentaire in de klas (VO 4-6, MBO AV)

• Applicatie- en mediaontwikkelaar
• Marketing & Communicatie
• +2
• Middelbare school
• MBO
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6
• Studiejaar 1-4

Werkbladen

Documentaire in de klas (VO 4-6, MBO AV) (PDF).pdf

Documentaire

in de klas

Universeel lesmateriaal voor bovenbouw voortgezet onderwijs en creatieve mbo-opleidingen

Welkom! Deze les is onderdeel van het IDFA scholierenprogramma.

Opdracht

Vraag

Kijken

Tekst

Legenda

Als er een icoon in beeld staat kun je erop klikken. Er zijn vragen en (kijk)opdrachten.

Bekijk de trailer of lees de beschrijving van de film samen met de klas.

Bekijk de film via Docschool Online.

Voorbereiding en film

Voorbereiding en film

• Bekijk de trailer of lees de beschrijving van de film samen met de klas. 
• Bekijk de film via Docschool Online (idfa.nl/docschoolonline).

Verwoorden

Wat vond je van de film? Wat vond je goed en wat vond je minder goed? Leg uit waarom. 

Welke emoties voelde je tijdens het kijken? Noem er minstens drie. 

Welke gedachten kwamen omhoog tijdens het kijken? 

Welke scène maakte de meeste indruk op je? Leg uit waarom. 

Verwoorden

• Wat vond je van de film? Wat vond je goed en wat vond je minder goed? Leg uit waarom. 
• Welke emoties voelde je tijdens het kijken? Noem er minstens drie. 
• Welke gedachten kwamen omhoog tijdens het kijken? 
• Welke scène maakte de meeste indruk op je? Leg uit waarom.

Verwoorden

Bedenk twee vragen die je aan de maker van de film zou willen stellen. 

Bedenk twee vragen die je aan de hoofdpersoon van de film zou willen stellen.

Wat vind je van de titel van de documentaire? Leg je antwoord uit. 

Verzin zelf een andere titel. Leg uit waarom jij dit een goede titel vindt.

Verwoorden

• Bedenk twee vragen die je aan de maker van de film zou willen stellen. 
• Bedenk twee vragen die je aan de hoofdpersoon van de film zou willen stellen. 
• Wat vind je van de titel van de documentaire? Leg je antwoord uit. 
• Verzin zelf een andere titel. Leg uit waarom jij dit een goede titel vindt. 

Onderzoeken

Zoek op wat de woorden ‘objectief’ en ‘subjectief’ betekenen – noteer de definities.

Geef aan of je het eens bent met de volgende stelling: ‘Documentaires moeten altijd een objectief beeld geven’. Licht je antwoord toe.

Geef aan of je het eens bent met de volgende stelling: ‘Documentairemakers mogen geen gebeurtenissen in scène zetten / laten (na)spelen door acteurs’. Licht je antwoord toe.

Onderzoeken

• Zoek op wat de woorden ‘objectief’ en ‘subjectief’ betekenen – noteer de definities.
• Geef aan of je het eens bent met de volgende stelling: ‘Documentaires moeten altijd een objectief beeld geven’. Licht je antwoord toe.
• Geef aan of je het eens bent met de volgende stelling: ‘Documentairemakers mogen geen gebeurtenissen in scène zetten / laten (na)spelen door acteurs’. Licht je antwoord toe.
  
  Documentaires tonen weliswaar echte verhalen en echte gebeurtenissen, maar zijn door filmmakers bewust op een bepaalde manier vormgegeven en gestructureerd. Bijvoorbeeld door bepaalde muziek te gebruiken, informatie op een bepaalde volgorde te delen, archiefmateriaal of acteurs in te zetten. Zo geven ze vaak inzicht in de persoonlijke belevingswereld van de filmmaker of hoofdpersoon. We kijken mee door zijn/haar/hen/hun ogen. Hierbij komen niet altijd andere betrokken partijen aan het woord. De meeste documentaires zijn daarom zeker niet objectief. 

Onderzoeken

Probeer samen met een klasgenoot een overzicht te maken van de manier waarop de documentaire is vormgegeven. Op de volgende slides vind je wat vragen die je op weg kunnen helpen. 

Geef aan of je het eens bent met de volgende stelling: ‘Er is een verschil tussen films/regisseurs en video's/content creators’. Licht je antwoord toe.

Geef aan of je het eens bent met de volgende stelling: ‘Een nieuwsbericht is een documentaire’. Licht je antwoord toe.

Geef aan of je het eens bent met de volgende stelling: ‘Iedereen kan documentairemaker worden’. Licht je antwoord toe.

Onderzoeken

• Geef aan of je het eens bent met de volgende stelling: ‘Een nieuwsbericht is een documentaire’. Licht je antwoord toe.
• Geef aan of je het eens bent met de volgende stelling: ‘Er is een verschil tussen films/regisseurs en video's/content creators’. Licht je antwoord toe.
• Geef aan of je het eens bent met de volgende stelling: ‘Iedereen kan documentairemaker worden’. Licht je antwoord toe.
  
  Waar liggen de grenzen tussen fictie, documentaire, videocontent, verslaggeving, enzovoort? Deze grenzen zijn niet heel duidelijk. Documentaires worden over het algemeen gezien als artistiek product; het zijn films, geen video's. Een regisseur maakt vanuit zijn/haar/hen eigen visie bewuste keuzes over cameravoering, muziek en montage, met verschillende doelstellingen: om iets vast of bloot te leggen of ter discussie te stellen, om gevoelens en gedachten uit te drukken, en/of om de kijker te vermaken. Dit kan ook zonder crew, budget en opleiding.
  
  
• Probeer samen met een klasgenoot een overzicht te maken van de manier waarop de documentaire is vormgegeven. Op de volgende slides vind je wat vragen die je op weg kunnen helpen. 

Onderzoeken

• Hoe begint de documentaire en hoe eindigt het?
• Welke kleuren heb je veel gezien? 
• Zitten er interviews in de film? Wie stelt de vragen, en wie beantwoordt vragen? 

Welke soorten filmpjes worden er gebruikt? Bijvoorbeeld animaties, tekeningen, foto’s, vlogs, beelden van vroeger uit het archief, en/of zijn er letters in beeld?

Zijn veel mensen of dingen in close-up (van dichtbij) gefilmd, of zagen we de meeste dingen van een afstandje?

Is er een voice-over (vertelstem)? Is dat de stem van de filmmaker of van iemand anders? 

Onderzoeken

• Hoe begint de documentaire en hoe eindigt het? 
• Welke kleuren heb je veel gezien? 
• Welke soorten filmpjes worden er gebruikt? Bijvoorbeeld animaties, tekeningen, foto’s, vlogs, beelden van vroeger uit het archief, en/of zijn er letters in beeld? 
• Zijn veel mensen of dingen in close-up (van dichtbij) gefilmd, of zagen we de meeste dingen van een afstandje? 
• Is er een voice-over (vertelstem)? Is dat de stem van de filmmaker of van iemand anders? 
• Zitten er interviews in de film? Wie stelt de vragen, en wie beantwoordt vragen? 

Onderzoeken

Heb je muziek gehoord? Wat voor muziek? Vrolijk, spannend of verdrietig? 

Welke andere geluiden hebben we veel gehoord? Bijvoorbeeld geklets of geschreeuw, de wind of de zee, voertuigen, of een huisdier? 

Schrijf nog een paar andere dingen op die jullie hebben gezien of gehoord. 

Kun je bedenken wat de filmmaker teweeg heeft willen brengen bij de kijker met sommige keuzes die hij/zij/hen gemaakt heeft? Met andere woorden: welk effect hebben deze stijlelementen?

Onderzoeken

• Heb je muziek gehoord? Wat voor muziek? Vrolijk, spannend of verdrietig? 
• Welke andere geluiden hebben we veel gehoord? Bijvoorbeeld geklets of geschreeuw, de wind of de zee, voertuigen, of een huisdier? 
• Schrijf nog een paar andere dingen op die jullie hebben gezien of gehoord.
• Kun je bedenken wat de filmmaker teweeg heeft willen brengen bij de kijker met sommige keuzes die hij/zij/hen gemaakt heeft? Met andere woorden: welk effect hebben deze stijlelementen?
  
  Waarom zou een filmmaker bijvoorbeeld voor een close-up kiezen, in plaats van iemand van een afstand te filmen? Close-ups worden vaak gebruikt om ernst, intimiteit of emotie aan te duiden. We komen in documentaires soms letterlijk heel dichtbij mensen en hun ervaringen en gevoelens. Shots van een afstandje geven ons overzicht, een totaalplaatje. Zo bepaalt ook de muziek die een filmmaker kiest welk gevoel we hebben bij een bepaalde scène.

Reflecteren

Een documentaire heeft vaak niet één onderwerp, maar behandelt verschillende thema’s. Maak een lijst van minimaal vijf thema’s die je hebt teruggezien in de documentaire.

Vergelijk jouw lijst met die van een klasgenoot. Wat vinden jullie het belangrijkste thema van de documentaire?

Vinden jullie het goed dat er een documentaire over dit thema gemaakt is? Waarom wel of niet?

Waar denken jullie aan bij dit thema? Wat weten jullie er al over? Wat kunnen jullie erover vinden op het internet? Maak in tweetallen een woordweb. 

Reflecteren

• Een documentaire heeft vaak niet één onderwerp, maar behandelt verschillende thema’s. Maak een lijst van minimaal vijf thema’s die je hebt teruggezien in de documentaire. 
• Vergelijk jouw lijst met die van een klasgenoot. Wat vinden jullie het belangrijkste thema van de documentaire? 
• Vinden jullie het goed dat er een documentaire over dit thema gemaakt is? Waarom wel of niet? 
• Waar denken jullie aan bij dit thema? Wat weten jullie er al over? Wat kunnen jullie erover vinden op het internet? Maak in tweetallen een woordweb. Optioneel: Wissel uit met een ander tweetal, of presenteer je woorweb klassikaal.

Reflecteren

Herken jij jezelf in een van de hoofdpersonen van de film, bijvoorbeeld omdat jouw leven een beetje hetzelfde is of omdat jullie mening op elkaar lijkt? Zo ja, leg uit wie en waarom. Zo nee, ken je iemand die zich misschien wel kan herkennen in iemand uit de film? Leg uit wie en waarom.

Reflecteren

• Herken jij jezelf in een van de hoofdpersonen van de film, bijvoorbeeld omdat jouw leven een beetje hetzelfde is of omdat jullie mening op elkaar lijkt? Zo ja, leg uit wie en waarom. Zo nee, ken je iemand die zich misschien wel kan herkennen in iemand uit de film? Leg uit wie en waarom. 

Creëren

Maak groepjes en film een videoboodschap voor de hoofdpersoon van de documentaire die je net met de klas hebt bekeken.

Maak (op Spotify, YouTube of gewoon op papier) een playlist met liedjes die bij de sfeer van deze documentaire passen. 

Creëren

• Maak groepjes en film een videoboodschap voor de hoofdpersoon van de documentaire die je net met de klas hebt bekeken.
• Maak (op Spotify, YouTube of gewoon op papier) een playlist met liedjes die bij de sfeer van deze documentaire passen. 

Creëren

Als jij zelf een documentaire over een van deze thema's zou maken, wat zou je dan willen laten zien? 

• Wie komen er in je film?
• Waar ga je filmen?
• Welke muziek gebruik je?
• Film je op zonnige of juist grijze dagen?

Ontwerp een filmposter, ter promotie. Op welke manier kunnen jullie de essentie van je verhaal in een boeiend en prikkelend beeld weergeven? Dit mag getekend worden, of digitaal ontworpen met afbeeldingen van het internet.

Creëren

Als jij zelf een documentaire over een van deze thema's zou maken, wat zou je dan willen laten zien?  

• Wie komen er in je film?  
• Waar ga je filmen?  
• Welke muziek gebruik je?  
• Film je op zonnige dagen, of op grijze, regenachtige dagen?

Ontwerp ook een filmposter, ter promotie. Op welke manier kunnen jullie de essentie van je verhaal in een boeiend en prikkelend beeld weergeven? Dit mag getekend worden, of digitaal ontworpen met afbeeldingen van het internet.

IDFA's onderwijsprogramma wordt mede mogelijk gemaakt door Fonds 21, Brook Foundation, Deloitte Impact Foundation, ELJA Foundation en IDFA's Dikke Vrienden+. 

Meer film in de klas?
Ga naar idfa.nl/docschoolonline

IDFA is altijd benieuwd naar de manier waarop ons lesmateriaal in de klas is behandeld. Heb je tips en/of aanvullingen voor ons of voor andere docenten? Laat het ons weten via [e-mail]. Bedankt!

Tip voor docenten: met een gratis Docschool Online lidmaatschap krijg je toegang tot meer dan honderd documentaires en bijbehorend lesmateriaal. Lees meer en meld je aan op idfa.nl/docschoolonline