week 6 LV1E paragraaf 4.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom bij geschiedenis

• Ga rustig zitten op je plek volgens de klassenplattegrond.
  


• Pak alvast je leerboek, een pen en wat kleurpotloden/stiften.
• Laat je laptop in je tas.

Vandaag: uitleg paragraaf 4.1 & mindmap maken.

Nodig: A3 vellen per persoon

Fysieke exittickets printen 

Wat hebben deze plaatjes met dit nieuwe hoofdstuk te maken?

Kam met de oudste luis van Nederland. 

Mythe van Romulus en Remus

Je hoeft geen vinger op te steken, ik geef de beurt!

Instap: nieuwsgierig maken, koppeling met regio-      die Romeinen hebben gelopen waar jullie ook lopen. 

Bron kam: Archeologische dienst Vlaardingen.

Vermoedelijk ligt de Romeinse plaats Flenio, die op een oude Romeinse kaart staat, in Vlaardingen. Om het grote Romeinse leger te kunnen voeden, moeten de boeren veel meer graan verbouwen. Mannen uit onze streken moeten het Romeinse leger in en worden ver buiten het gebied gelegerd.

Archeologische vondsten. In de Romeinse tijd dammen de Vlaardingse boeren kreken in en leggen sluisjes aan. Bij Hoogstad zijn hiervan vondsten gedaan. Als de veteranen terugkeren naar hun geboortegrond brengen ze, naast Romeinse kennis en nieuwe gewoontes, ook Romeinse spullen mee. Zo ook in Vlaardingen. Archeologen vinden hier scherven van geïmporteerd, met een draaischijf gemaakt terra sigillata (rood of roodbruin, glad aardewerk). Ze treffen ook mantelspelden (fibula’s) aan.

Die gebruikten de Romeinen om hun kleding vast te maken. Verder zijn een Romeinse munt en een leren, bespijkerde zool van een Romeinse schoen gevonden. Bijzonder is de vondst van een luizenkam met daarin de oudste luizen van Europa. Het oudste Romeinse voorwerp dat in Vlaardingen is gevonden, is een gem (een steen in een ring) uit het begin van de eerste eeuw, vermoedelijk afkomstig van een veteraan. Ook het alleroudste haringskeletje en een boemerang uit de eerste eeuwen van onze jaartelling zijn hier opgegraven.

Vandaag

1. Leerdoel en opstart (5 min)
2. Uitleg paragraaf 4.1 (15 min)
3. Opdracht mindmap/woordspin  (15 min)
4. Afsluiting met exitticket (10 min)

Leerdoel

Na deze les kun je uitleggen hoe het Romeinse Rijk zo groot kon worden.

Wat weet je al
over de Romeinen?

Voorkennis activeren.

Door voorkennis te activeren, komt duurzaam opgeslagen kennis vanuit het langetermijngeheugen in het werkgeheugen terecht. De leerkracht maakt het verband duidelijk met de nieuwe leerstof. Nieuwe leerstof is beter te begrijpen als vastgehaakt kan worden aan reeds aanwezige kennis (Expliciete Directe Instructie 2.0 (EDI) van John Hollingsworth & Silvia Ybarra)

Waarom leren we over de Romeinen?

• Veel overblijfselen uit de Grieks-Romeinse cultuur (bijvoorbeeld de namen van de planeten; dat zijn Romeinse goden!).
• Veel woorden overgenomen uit het Latijn. Denk aan woorden als diploma & schola
• Bouwkunst: beton, riolering.
• Ontstaan van het christendom.

Het ontstaan van de stad Rome

• In de 8^e eeuw v. Chr. was Rome nog een kleine stadstaat van het volk genaamd de 'Etrusken'. 
• Rome ligt aan de rivier de Tiber: Rivieren zijn handig voor vervoer en handel!
• De Etrusken werden verdreven & Rome groeide uit tot een stad met een forum (= centrum van de stad met tempels, een markt en bestuursgebouwen).

Hoe ontstond Rome?

1. Een handelsdorp werd een grote stad.
2. Mensen uit andere gebieden stichten een nieuwe stad.
3. Een groot legerkamp werd een grote stad.
4. Remus versloeg zijn broer Romulus.

Leren van de Grieken

Grieks was in de 'mode': Romeinen nemen veel over van de grieken, maar gaven er wel hun eigen draai aan:

• Goden: Zeus werd Jupiter.
• Kunst- en bouwstijlen
  
• Alfabet, geld, wetenschap....
  

Grieks-Romeinse cultuur = de Klassieke cultuur

Groot rijk door verovering

•  Bevolking van Rome groeit. Gevolg:  voedseltekorten.
•  Via handel  voedsel naar Rome. 
•  Conflict met Carthago, machtige handelsstad: Rome wint na 3 oorlogen.
• Later meer veroveringen: er ontstaat het Imperium Romanum (= Romeinse Rijk). 

Het Romeinse Rijk groeide uit tot een wereldrijk, omdat zij hun roem, macht en rijkdom wilden vergroten. Door de stad Carthago te verslaan, kregen zij de handel in de Middellandse Zee in handen. Toen de Romeinen gebieden als Noord-Afrika en Frankrijk overnamen ontstond het Romeinse Rijk.

1) Waarom kon er zoveel veroverd worden?

Romeinen veroveren grote gebieden door het leger:

• Beroepssoldaat: salaris
• Rechte wegen: Verharde wegen om leger sneller te kunnen verplaatsen 

2) Waarom kon er zoveel veroverd worden?

• Pax Romana  ⮕ Romeinse vrede (het leven in het Romeinse rijk bood kansen). 

• Overwonnen volkeren mochten eigen cultuur behouden.

• Mannen konden in het Romeinse leger ⮕ salaris 

Opdracht: Maak een mindmap (Z.f)

Hoe gaan we dit doen?

- In het midden 'Het Romeinse Rijk'

- Leerboek erbij: Gebruik de kopjes van de alinea's

- Laat de begrippen terugkomen.

-> bewaar je mindmap in je schrift of leerboek. We gaan de mindmap de volgende les verder uitbreiden.

Waarom doen we dit? Het hele hoofdstuk samengevat in 1 mindmap.

mindmap verantwoording didactische keuze: lln vinden het vaak lastig nieuw aangeboden lesstof een plaats te geven in het hoofd. Door ordening kan er een beeld ontstaan van het verleden (van Leeuwen et all, 2023)

Met een mindmap worden leerlingen uitgedaagd om hoofd-en bijzaken van elkaar te onderscheiden en daarnaast de belangrijkste begrippen op te schrijven. Bovendien wordt van lld gevraagd informatie samen te vatten en te categoriseren ( van leeuwen et all 2023)

Afsluiting en Exit ticket

• Mindmap bespreken. Neem de mindmap de volgende les weer mee!
• Exit ticket - leerdoel check.

Fysiek exit ticket uitdelen.

Check of leerdoel behaald is.