5.3: De Japanse bezetting, 1942-1945

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

5.3: De Japanse bezetting, 1942-1945

H4: De Terugkeer

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen waarom de Japanners Nederlands-Indië veroveren.

2. Je kunt verschillende voorbeelden van Japanisering noemen.

3, Je kunt uitleggen hoe de Japanners de romusha's en de Nederlanders behandelden.

In hoofdstuk 4 'Nooit Meer' leerde je al over de oorlog in Azië. Wat weet je nog over de Japanse bezetting?

Oorlog in Azië

In de Tweede Wereldoorlog wilde Japan een groot Aziatisch rijk stichten. Nederlands-Indië had grondstoffen zoals olie, metalen, thee, koffie, rijst en cacao. Japan had deze producten nodig. 

Het Amerikaanse leger hield verdere uitbreiding van Japan tegen. Dit veranderde toen Japan in december 1941 de vloot in Pearl Harbor aanviel. Hiermee verklaarde de VS de oorlog aan Japan. 

Japanse overname

Na Pearl Harbor werden andere Aziatische landen veroverd, waaronder Nederlands-Indië. Het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) kon niet op tegen het goedgetrainde en moderne Japanse leger. De verovering door Japan maakte een einde aan de Nederlandse heerschappij van Indonesië.

Een deel van de Indonesiërs zag Japan als bevrijder. Op het begin kreeg de bevolking meer vrijheid, maar na een tijd ontstond er voedseltekort en werden de Indonesiërs gedwongen tot werk voor Japan. Hierdoor verloren de Japanners de steun van de Indonesische bevolking.

Een zware tijd

Veel van de Nederlandse bevolking werd vastgezet in kampen met slechte leefomstandigheden. De Nederlandse gevangen soldaten (krijgsgevangenen) moesten verplicht meehelpen aan de spoorweg van Birma naar Thailand, de pakanbaroe-spoorweg op Sumatra of in steenkolenmijnen in Japan of Indonesië. Indische Nederlanders konden buiten de kampen blijven, waar het leven ook heel moeilijk was. 

Japanisering

Japan wilde een groot Aziatisch Rijk, zonder Europese overheersing. Alles was Nederlands was, werd verboden. Het Indonesisch kwam terug als officiële taal. Verder werd Indonesië Japans gemaakt (Japanisering). De Japanse jaartelling werd ingevoerd, het volkslied op scholen gezongen en was overal de Japanse vlag te zien. Er kwamen verschillende jeugdbewegingen die zich afzetten tegen Europese landen. 

Indonesische jongemannen kregen een militaire opleiding zodat ze konden dienen in het Japanse leger. Na de oorlog werd deze militaire training gebruikt in de onafhankelijkheidsstrijd tegen de Nederlanders.

Romusha's en interneringskampen

De houding van de Indonesiërs ten opzichte van Japanners werd steeds minder positief. 

Honderdduizenden jonge Indonesiërs moesten helpen bij de aanleg van wegen, vliegvelden of spoorlijnen. Deze mensen noem je romusha's. Uiteindelijk keerde slechts een kwart van de romusha's terug naar Indonesië.

Nederlanders werden opgesloten in interneringskampen. Er waren aparte kampen voor mannen en vrouwen/kinderen. De omstandigheden waren erg zwaar. Duizenden mensen stierven. 

Klik op de propaganda-poster om in te zoomen.

Deze poster is gemaakt door....

1. Nederland
2. Japan
3. Nederlands-Indië/ Indonesië
4. de Verenigde Staten

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Je ziet mensen in een interneringskamp, ook wel een jappenkamp.

De mensen op de afbeelding zijn.....

1. Indonesiërs
2. Nederlanders
3. Japanners
4. Amerikanen

Evaluatie: Welk begrip vind je nog lastig en wil je graag in de volgende les nogmaals uitgelegd krijgen?

Pearl Harbor

het KNIL

Krijgsgevangenen

Birma spoorlijn

Japanisering

Romusha's

Interneringskampen

Bedenk na afloop van deze les 3 toetsvragen die je docent zomaar kan gebruiken:

1: Je kunt bewijzen waarom Julius Caesar zowel voorstanders als tegenstanders kreeg.

2: Je kunt uitleggen hoe keizer Augustus zorgde voor welvaart en rust in het Romeinse Rijk.

3: Je kunt uitleggen waarom het West-Romeinse Rijk uit elkaar valt.

1. Je kunt uitleggen waarom de Japanners Nederlands-Indië veroveren.

2. Je kunt verschillende voorbeelden van Japanisering noemen.

3. Je kunt uitleggen hoe de Japanners de romusha's en de Nederlanders behandelden.

Ik beheers ze alle 3!

Ik beheers er 2/3

Ik beheers er 1/3

Ik ken geen leerdoelen en zing dus een liedje

Werktijd

Havo

VWO

Klaar? 

Maak 5.3: De Japanse bezetting

Opdr. 1a - 10

Maak 5.3: De Japanse bezetting

Opdr. 1a - 5b

Nakijken via Tijd voor GS.