Bi H4 Th4 Bs7 Ontstaan van soorten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Ontstaan van soorten en eilandtheorie

Programma

Uitleg Basisstof 7

Korte testvragen

Huiswerk

Extra stof uitleg

Na deze les kun je...

1. Manieren van reproductieve isolatie beschrijven
2. Uitleggen hoe door reproductieve isolatie nieuwe soorten kunnen ontstaan
3. Aan de hand van eilandkenmerken redenaties maken over het aantal verschillende soorten op een eiland

Verandering van één soort 

of

 splitsen van twee soorten

Verandering van één soort

Splitsen van twee soorten

Voor het ontstaan van een nieuwe soort is reproductieve isolatie vereist

Reproductieve isolatie

Als individuen van 2 verschillende populaties lange tijd niet met elkaar voortplanten

Bijvoorbeeld door geografische isolatie zoals een rivier of bergketen

Aantekening

Andere voorbeelden van reproductieve isolatie

• Gedrag
• Voortplantingstijd
  

1% van het aardoppervlak bestaat uit zoetwater en meer dan 50% uit zout water. Verklaar met behulp van het begrip 'reproductieve isolatie' waarom desondanks 36% van de vissen zoetwatervissen zijn.

Reproductieve isolatie.
Welke oorzaak hoort hier niet tussen:

1. geografische isolatie
2. verschillen in tijd
3. keuze in partner
4. verschillen in gedrag

Twee geografische gebeurtenissen in de geschiedenis van de aarde zijn zeespiegelstijging en daling. Welke zal/zullen hebben bijgedragen aan soortsvorming?

1. Beide niet
2. Alleen zeespiegelstijging
3. Alleen zeespiegeldaling
4. Allebei

Wat zouden factoren kunnen zijn die het aantal soorten op een eiland beïnvloeden?

Eilandtheorie gaat uit van:

• Hoe meer soorten er al zijn op een eiland, hoe moeilijker het is om erop te blijven en/of vestigen
•    wordt nog aangevuld
•     wordt nog aangevuld

Aantekening

1. Hoe meer soorten er zijn, hoe moeilijker het is om er te blijven (extinctie) of er te vestigen (immigratie)

Aantal soorten -->

Aantal soorten op een eiland is in evenwicht door immigratie van nieuwe soorten en uitsterven van huidige soorten

Aantal soorten -->

Eilandtheorie gaat uit van:

• Hoe meer soorten er al zijn op een eiland, hoe moeilijker het is om erop te blijven en/of vestigen
• Hoe groter een eiland, hoe meer soorten erop kunnen leven
• Hoe verder een eiland, hoe minder migratie 

Aantal soorten:

Vasteland

17

32

33

64

Nieuwe soorten kunnen ontstaan door:

1. Genen die zich aanpassen aan de omgeving.
2. Uiterlijk verandert doordat soorten met andere soorten combineren.
3. Soorten een andere levenswijze aanemen als dat beter uitkomt en daardoor genen veranderen
4. Toevallige mutaties een voordeel oplevert/-en voor de soort.

Juist of onjuist. Sommige vinken hebben de snavel aangepast zodat ze beter zaden kunnen eten.

1. juist
2. onjuist

In Nederland hebben we een 'ecologische' hoofdstructuur
(in samenwerking met andere Europese landen).
Dit om de natuureilandjes met elkaar te verbinden.
Waarom is dt belangrijk?
(meerdere antwoorden mogelijk)

1. Hierdoor zorg je dat er niet te veel soorten komen
2. Hiermee hou je de biodiversiteit groot
3. Dan kun je beter nieuwe soorten laten ontstaan
4. We maken van alle 'kleine' eilandjes, één groot eiland

Eilandtheorie gaat uit van:

• Hoe meer soorten er al zijn op een eiland, hoe moeilijker het is om erop te blijven en/of vestigen
• Hoe groter een eiland, hoe meer soorten erop kunnen leven
• Hoe verder een eiland, hoe minder migratie 

Aantal soorten -->

2. Hoe groter een eiland, hoe meer soorten er op kunnen leven

Bewijs in de praktijk

Een eiland 10x zo groot heeft 2x zoveel soorten

Het evenwicht voor het aantal soorten op een klein eiland

Het evenwicht voor het aantal soorten op een groot eiland

Y-as voor snelheid van immigratie (donker paarse lijn) en snelheid van uitsterven (3 rode lijnen, één voor klein, middel en groot eiland)

X-as = aantal soorten. Stippellijntjes geven evenwichtsaantallen weer voor verschillende groottes van eilanden

Uitsterfcurve voor een klein eiland. Hoe groter het aantal soorten (x-as) op een eiland is, hoe meer er uitsterven (y-as)

Uitsterfcurve voor een groot eiland. Hoe groter het aantal soorten (x-as) op een eiland is, hoe meer er uitsterven (y-as)

Eilandtheorie gaat uit van:

• Hoe meer soorten er al zijn op een eiland, hoe moeilijker het is om erop te blijven en/of vestigen
• Hoe groter een eiland, hoe meer soorten erop kunnen leven
• Hoe verder een eiland, hoe minder migratie 

3. Hoe verder een eiland ligt, hoe minder soorten er heen migreren

Het evenwicht voor het aantal soorten op een eiland ver weg

Het evenwicht voor het aantal soorten op een eiland dichtbij

Y-as voor snelheid van immigratie (3 paarse lijn, 1 voor ver, middelver en dichtbij) en snelheid van uitsterven (rode lijn)

X-as = aantal soorten. Stippellijntjes geven evenwichtsaantallen weer voor verschillende afstanden van de eilanden t.o.v. het vaste land.

Immigratiecurve voor een eiland ver weg. Hoe groter het aantal soorten (x-as) op een eiland is, hoe kleiner de kans dat een nieuwe soort zich daar kan vestigen (y-as)

Immigratiecurve voor een eiland dichtbij. Hoe groter het aantal soorten (x-as) op een eiland is, hoe kleiner de kans dat een nieuwe soort zich kan vestigen (y-as)

Eiland P dichtbij, groot.

Eiland Q dichtbij, klein.

Eiland R veraf, groot.

Eiland S veraf, klein.

Met welke letters in de grafiek komen de eilanden overeen?

punt a

punt b

punt c

punt d

Eiland P

Eiland Q

Eiland R

Eiland S