Verzorgingstaat geschiedenis

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Ontstaan verzorgingsstaat 

Wat is een verzorgingsstaat?

Verzorgingsstaat: 

De overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van burgers. 

Solidariteitsgedachte: 

De overheid helpt mensen die niet voor zichzelf kunnen zorg. Risico wordt gedeeld. 

Collectieve goederen  Goederen en diensten waaraan iedereen in de bevolking iets heeft.  

Vier functies verzorgingsstaat

• Verzorgen: bijv. verplichte zorgverzekering/verpleeghuizen

• Verzekeren: sociale zekerheidsstelsel --> uitkeringen, AOW

• Verheffen: bijv. Onderwijs, bibliotheken, cultuursubsidies

• Verbinden: via onderwijs, zorg etc. maakt overheid verschillen tussen bevolkgingsgroepen kleiner

Nachtwakersstaat

Nachtwakersstaat: Rol overheid beperkt zich tot openbare orde en veiligheid. (tegenovergestelde van een verzorgingsstaat)

Vanaf 1854 komt overheid met sociale wetgeving

Meer sociale wetten --> Meer verzorgingsstaat --> minder nachtwakersstaat. 

Wat vinden de politieke stromingen?

Liberalen	Sociaaldemocraten	Christendemocraten
Verminderen van criminaliteit als gevolg van armoede . Nu vzs = sociaal vangnet voor mensen in problemen. >> groeiende lastendruk = belemmering van de ec. groei.	Betere arbeidsomstandigheden sterkere positie arbeiders. >> sociale gelijkheid vind je terug in de vele voorzieningen voor de zwakkeren uit de samenleving. >> accepteren vrije markt, omdat sociale wetten de nadelige effecten ervan tegengaan.	Zwakkeren moeten beschermd worden. >> grote rol van het maatschappelijk middenveld op soc-ec gebied is goed. >> Zwakkeren moeten beschermt worden.

Van liefdadigheid naar sociale wetten

• Armenwet (1854)
  
• 'Kinderwetje van Van Houten' (1874)
  
• Leerplichtwet (1900), 
• Woningwet (1901),
• Ongevallenwet (1901)

Uitbouw verzorgingsstaat na 1945

Uitbreiding op 3 manieren 

Aantal risico's:  Steeds meer risico's worden gedekt. 

Aantal gerechtigden: Niet alleen werknemers, maar iedereen. 

Aantal sectoren: Niet alleen sociale zekerheid, maar ook investeringen in onderwijs, cultuur, etc. 

Voorbeelden: 

AOW, Bijstand, woningbouwverenigingen, onderwijs

     OPDRACHT

1. a) Omschrijf in eigen woorden wat een nachtwakersstaat is. 

b) Probeer met de visie van de liberale regering uit te leggen waarom men in de 19e eeuw een  nachtwakersstaat had. 

2. a) Wat zijn sociale wetten? 

b) Noem drie voorbeelden + leg uit wat ze inhouden. 

c) Hoe dachten de verschillende politieke partijen over de zorg voor de burgers? Geef het aan voor de confessionelen, socialisten en liberalen.

3. a) Wat was het moment in de geschiedenis dat als keerpunt kan worden gezien voor de verzorgingsstaat? Leg uit waarom dit zo is.

b) Wat is het verschil van sociale verzekeringen van voor en na de Tweede Wereldoorlog? 

c) Er kwam een Rooms-Rode regering die aan geleide loonpolitiek ging doen. Leg uit wat geleide loonpolitiek is en leg uit waarom dit voor beiden een compromis was.