Het zenuwstelsel anatomie/fysio

• ziektekunde
• MBO
• Studiejaar 1,2

Het zenuwstelsel

Lesdoelen 

• Weten hoe het zenuwstelsel is opgebouwd
• Weten hoe het zenuwstelsel werkt
• Weten hoe impulsgeleiding werkt

Het zenuwstelsel

Zenuwcellen

• 100 Miljard zenuwcellen. Het grootste deel daarvan bevindt zich in het centraal zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg)
•  Zenuwcellen verwerken informatie en signalen. Ze kunnen deze ontvangen en doorgeven zonder verlies van signaalsterkte.
  

3 Typen zenuwcellen

• Gevoelszenuwcellen
• Schakelcellen 
• Bewegingszenuwcellen 

3 Typen zenuwcellen

Impuls = elektrisch signaaltje

Gevoelszenuwcel/ sensibele zenuwcel: Vervoeren impulsen van zintuigcellen naar het centrale zenuwstelsel.

Schakelcel:  Zijn aan beide einden verbonden met andere zenuwcellen.  Schakelcellen krijgen informatie van gevoelszenuwcellen en/of andere schakelcellen en geven informatie door aan bewegingszenuwcellen en/of andere schakelcellen.

Bewegingszenuwcellen/ motorische zenuwcel: Vervoeren impulsen weg van het centraal zenuwstelsel en richting een spier of een klier.

Van prikkel naar beweging

Voorbeeld: Je staat buiten op een kruispunt, en kijkt naar links en naar rechts. Je ziet een auto aankomen.. Je kunt maar beter een stap naar achter doen!

• Wat is de prikkel en op welk zintuig werkt deze? 
• De impuls wordt gestuurd naar ....

-De impuls wordt verwerkt in de grote hersenen.

• De impuls loopt  van de hersenen naar ....

Centrale zenuwstelsel (CZS)

Bestaat uit :

• Hersenen 
• Ruggemerg

Grote hersenen

Controlecentrum

• Maken het bewust handelen mogelijk. 
• Prikkels komen hier aan en worden verwerkt
• Functies als denkvermogen, taal, geheugen, creativiteit en nieuwe dingen aanleren.
• Van buiten grijze stof, van binnen witte stof
• Worden omgeven door 3 vliezen

Kleine hersenen

Coördinatie en balans/ evenwicht.

 Gevoelig voor alcohol. 

Hersenstam

Bestuurt belangrijke levensfuncties: Ademhalen, slaap- waakcyclus, spijsvertering reguleren, kauwen, slikken, huilen, plassen.

Ruggenmerg

• Is onderdeel van het centrale zenuwstelsel, en bevindt zich in het kanaal van de wervelkolom .
• Wordt omgeven door 3 vliezen
• Hierdoor lopen alle zenuwen die van en naar de hersenen toe gaan.
• Aan de binnenkant witte stof, aan de buitenkant grijze stof

Perifeer zenuwstelsel

Bestaat uit zenuwen die impulsen aan- en afvoeren vanuit het lichaam naar het centraal zenuwstelsel.

Bouw:

1. Hersenzenuwen
2. Ruggemergzenuwen

Bestaat uit:

willekeurig en autonoom gedeelte

Hersenzenuwen

2. De drielingzenuw/ vijfde hersen zenuw (nervus trigenimus)
3. De zwervende zenuw/ tiende hersenzenuw (nervus vagus/ nervus parasympaticus) 

Nervus trigeminus

Nervus trigeminus/ 5e hersenzenuw

Gemengde zenuw met 3 takken

Veroorzaakt aangezichtspijn

1. Oogtak, sensibel
2. bovenkaaktak, sensibel
3. onderkaaktak, sensibel en motorisch

Nervus facialis

Nervus facialis/ 7e hersenzenuw

Treed uit voor het oor

Veroorzaakt aangezichtsverlamming

Nervus vagus/ 10e hersenzenuw/ zwervende zenuw

Ruggemerg zenuwen

7 paar halszenuwen

12 paar borstzenuwen

5 paar lendezenuwen

5 paar heiligbeen zenuwen

2,3 of 4 staartbeenzenuwen

Zonnevlecht

Zenuwknoop in de buikholte

Autonoom

Paardenstaart

Willekeurigzenuwstelsel

(soms ook animaal zenuwstelsel genoemd ) 

Stuurt alles aan waar we controle over hebben.

Lopen, praten, zwaaien

Autonoom zenuwstelsel

Auto = zelf --> onbewust/ automatisch

 Stuurt het hart en gladde spierweefsels (zoals maag-darmstelsel, bloedvaten, luchtwegen, voortplantingsorganen)

aan. 

Over dit gedeelte hebben wij geen controle.

Ezelsbruggetje: Para- staat voor paracetamol, dus het parasympathische zenuwstelsel is voor ontspannen en relaxen.

Reflex

Een reflex is een onwillekeurige reactie van de spieren op een prikkel.

Er vindt geen bewustwording in de hersenen plaats dus de route is kort.

Voorbeeld: Je brandt je aan een hete oven en trekt je hand terug. Later besef je pas wat je hebt gedaan.

Lesdoelen

• Hoe  is het zenuwstelsel is opgebouwd?
• Hoe werkt het zenuwstelsel?
• Hoe werkt impulsgeleiding ?

Einde van deze les

Opdracht

Wat: Maak een schematische tekeningen van een zenuwcel. Je mag zelf kiezen welk type (sensorisch, motorisch of schakelcel).

Hoe: Met potlood of pen

Hulp: boek

1. Benoem de volgende onderdelen in je tekening: Axon, cellichaam, dendriet, myelineschede en synaps. 
2. Beschrijf in een paar woorden de functie van elk onderdeel.
3.  Geef met een pijl de richting van de impulsoverdracht aan.

Animatie zenuwcel 

(3 min.)

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?