Leefstijl week 2, periode 2

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Koolhydraten, Vetten en Eiwitten

Wat zijn het en waarom zijn ze zo belangrijk?

Weet wat je eet!

Lesdoelen

• Kennis vergroten van de verschillende macronutriënten
  
• Oefenen met het lezen en vergelijken van verschillende etiketten van voedingsmiddelen
  

Inhoud

• Theorie: Koolhydraten, Eiwitten & Vetten
• Mini quiz
• Etiketten vergelijken
  
• Afsluiting: Vragenronde en evaluatie 

Koolhydraten

Koolhydraten

Vetten

Koolhydraten

eiwitten

eiwitten

Koolhydraten

• Energiehuishouding
  
• Handhaven bloedglucose gehalte
  
• Hersenen & rode bloedcellen
  
• Darmstelsel
  
• Koolhydraten zijn dus essentieel voor het functioneren van het lichaam
  

Koolhydraten

• Leveren per 1gram koolhydraten 4kcal
• Enkelvoudige koolhydraten of snelle koolhydraten
• Meervoudige koolhydraten of complexe koolhydraten
  OF
• Verteerbare koolhydraten
• Onverteerbare koolhydraten

Koolhydraten

• Enkelvoudige koolhydraten = snel opneembaar
  
• Glucose (druivensuiker)
  
• Fructose (fruitsuiker)
  
• Sacharose (riet/bietsuiker)
  
• Lactose (melksuiker)
  

Glucose en Fructose geven een zoete smaak aan voedingsmiddelen

Let op: Lees op etiketten wat eindigt op –ose of – siroop/stroop een vorm van suiker is...

Koolhydraten

• Enkelvoudige koolhydraten:
  
• Tafelsuiker
  
• Snoep
  
• Koek
  
• Fruit
  

Weinig andere voedingsstoffen zoals vitaminen en mineralen behalve fruit

Koolhydraten

Enkelvoudige koolhydraten = waarvan suikers op het etiket

Koolhydraten

• Meervoudige of complexe koolhydraten
  
• Ketens van enkelvoudige koolhydraten
  
• Langere duur voordat ze worden opgenomen en omgezet worden in energie
  
• Zorgen voor een langere en stabielere bloedglucose
  

Koolhydraten

Meervoudige koolhydraten

Volkorenproducten zoals:

• Brood
  
• Rijst
  
• Pasta
  
• Havermout
  
• Aardappelen
  
• Peulvruchten
  

Koolhydraten

Verteerbare & Onverteerbare koolhydraten

• Verteerbare koolhydraten: opgenomen door het lichaam zoals de enkel- en meervoudige koolhydraten
• Onverteerbare koolhydraten:
•  Leveren weinig tot geen energie
•  Voedingsvezels (zorgen voor een goede darmwerking en spijsvertering)

Koolhydraten

• Ontbijtgranen (granola, muesli, cruesli, havermout, brinta)
  
• Brood of broodvervangers (crackers, rijstwafels etc)
  
• Pasta
  
• Rijstsoorten
  
• Groente
  
• Fruit
  

Eiwitten

• Bouwstoffen
  
• Spieropbouw/ spierherstel na spierafbraak
  
• Levering van energie en aminozuren (bouwstenen)
  
• Noodzakelijk bestandsdeel van bloed, enzymen en sommige hormonen
  
• Onderdeel van transport van vetten
  

Eiwitten

• Leveren per 1 gram eiwitten 4kcal
• Zorgen voor een langer verzadigt gevoel
• Beperkt het verlies aan spierweefsel -> gunstig als je wilt afvallen, spieren verbruiken meer energie dan vet

Ongeveer 0,83gram per kilogram lichaamsgewicht voor niet sporter

Ongeveer 1,2-2gram per kilogram lichaamsgewicht voor sporters

Eiwitten

Plantaardige bronnen:

• Brood
  
• Granen zoals volkoren pasta, couscous, havermout
  
• Peulvruchten, zoals kikkererwten, bruine bonen, kidneybonen, sojabonen en linzen
  
• Tofu en tempé
  
• Noten
  

Eiwitten

Dierlijke bronnen:

• Vlees 
  
• Vis 
  
• Gevogelte, zoals kip
  
• Melk(producten) 
  
• Kaas
  
• Eieren 
  

Vetten

• Energiehuishouding
• Verlaagt de kans op hart-en vaatziekten
• Leveren vitamines ( vit A, D, E & K) die in vet oplosbaar zijn
• Belangrijk voor ogen, hersenen, afweersysteem, bescherming voor kou
• Hormonen

Vetten

• Leveren per 1 gram vet 9kcal 
• Verzadigde & onverzadigde vetten
  
  
• 
  Ezelsbruggetje: 
• Verzadigde vetten = V van verkeerd
  
• Onverzadigde vetten = O van Oké 

Vetten

Verzadigde Vetten

Ook wel “slechte” vetten genoemd

Verhoogd LDL cholesterol en daarmee de kans op hart- en vaatziekten

Dierlijke producten: zoals vlees (worst/spek), melk (volle producten)

 en volvette kaas (48+, roomkaas)

Plantaardige vetten zoals olie (palmolie, kokosolie) en noten

Harde margarine en bak- en braadvet in wikkel

Producten waarin het als het ware verborgen is zoals koekjes, gebak, snacks en zoutjes.

Room (sauzen)

Vetten

• Onverzadigde vetten
• Ook wel goede vetten genoemd
• Verlaagd het risico op hart- en vaatziekten
  
  
• Essentiele vetzuren: kan het lichaam niet zelf aanmaken
•  Omega 3 en Omega 6 vetzuren zoals uit vette vis (haring, zalm), zonnebloemolie, avocado en noten.
• Niet- essentiële vetzuren: kan het lichaam wel zelf aanmaken
•  Omega 9 zoals olijfolie

Vetten

Onverzadigde vetten

• Plantaardige margarine en halvarine
• Vloeibaar bak- en braadvet
• Vloeibaar frituurvet
• Mayonaise en fritessaus
• Noten
• Zaden
• Vette vis (zalm, makreel)

Vetten

Transvetten

• Slecht voor de gezondheid
• Verhoogt risico op hart- en vaatziekten
• Komt voor in de harde vetten zoals gebak, koek, harde margarines gebak en snacks

Even terug naar de functie van voedingsstoffen

Bouwstoffen: 
          voor groei, ontwikkeling en herstel van cellen
Brandstoffen: 
           energie leveren
Reservestoffen: 
            opslag
Beschermende stoffen: 
            tegen ziektes

Welke vetten zijn het beste?

1. Verzadigde vetten
2. Onverzadigde vetten
3. Geen vetten
4. Allebei

Welke olie is het beste om in te bakken?

1. Vloeibare magarine
2. Harde magarine
3. Plantaardige olie bijvoorbeeld olijfolie
4. Frituurvet

Welk soort koolhydraat kan ik het beste nemen als ik een uur intensief gesport heb?

1. Snelle koolhydraat
2. Complexe koolhydraat
3. Onverteerbare koolhydraat

In welke macronutriënt zitten de meeste kilocalorieën?

1. Vetten
2. Koolhydraten
3. Eiwitten

Zet op volgorde van hoeveelheid eiwitten per 100gr van hoog naar laag
Ongezouten noten, aardappelen, kwark

Omega 3 en Omega 6 kan het lichaam zelf aanmaken

Juist

Onjuist

Wat is de belangrijkste functie van eiwitten?

1. Brandstof
2. Bouwstof
3. Levering van vitamines

Wat voor soort koolhydraat is fruitsuiker?

1. Meervoudige of complexe koolhydraat
2. Onverteerbare koolhydraat
3. Eenvoudige of snelle koolhydraat

Etiketten lezen

Wat lees ik op de etiketten er 100mg/ml?

• Aantal calorieën
  
• Aantal koolhydraten
  
• En waarvan suikers
  
• Aantal eiwitten
  
• Aantal vetten
  
• En waarvan verzadigd
  
• Vezels
  

Evaluatie

Docent:

De gehele les evalueren 

Vragen

Docent:

De gehele les evalueren