TM MOD 2 Cellen, weefsels en organen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

MB.3SA

Week 1	Kennismaken en orientatie anatomie en fysiologie	1
Week 2	Cellen, weefsels en de huid	2/3
Week 3	Huid en slijmvliezen	3
Week 4	Bewegingsstelsel	8

Week 5	opdrachten
Week 6	Voedingsleer
Week 7	Spijsverteringsstelsel
Week 8	Urinewegstelsel
Week 9	Afsluitende opdracht

Leerdoelen

Na deze lessen weet je: 

1. Hoe een cel is opgebouwd
2. Hoe celdeling werkt
3. Welke vier basistypen weefsel er zijn, wat hun taken zijn en welke kenmerken ze hebben

Waarom zouden jullie over cellen moeten leren?

Cel basis

• Cytoplasma
• Celkern
• Celwand

Celwand

Andere naam = celmembraan​

​

• grens binnen/buiten cel 
• uitwisseling stoffen met omgeving
• “semi-permeabel” (selectief doorlatend)

Cytoplasma

Cytoplasma = werkplaats van een cel​

Water 70% + vet, eiwit, koolhydraat, vitamine, ​zuurstof, mineralen​

In het cytoplasma zitten celonderdelen = organellen​

Voeren celstofwisseling uit. 

Elk organel eigen taak

Celkern

De meeste cellen hebben een celkern = informatie voor leven (DNA)

​

Vloeistof chromosomen

Elke lichaamscel bezit een kern behalve de rode bloedcel.

Ook cellen met meerdere kernen zoals spiercellen en cellen van skelet

 In de celkernen vind je chromosomen die bepalen hoe een cel zich gedraagt en werkt, en hoe een nieuwe cel wordt gevormd. Op de chromosomen zijn instructies vastgelegd waarmee een mens gebouwd en bestuurd kan worden.

Chromosomen

Bevatten DNA​

Erfelijke eigenschappen​

​

23 paren (= 46 chromosomen)​

=> 22 normaal​

=> 1 ‘geslachtschromosoom’​

​

Vrouw = XX​

Man = XY​

Opdracht

Teken een cel met daarin:

• Celmembraan
• Cytoplasma
• Celkern
• Chromosomen

Intracellulaire vloeistof

Vloeistof binnen in de cel 

(cytoplasma)

Extracellulaire vloeistof

Vloeistof buiten de cel

Bestaat uit:

Bloedvocht, hersenruggenmergvocht, lymfevocht en weefselvocht.

Weefselvocht: tussen de cellen (intercellulaire vloeistof)

Weefselvocht bevochtigd alle cellen behalve buitenste huidlaag. Zorgt dat de cel voedsel krijgt en voert zijn afvalstoffen af 

Homeostase

Letterlijk: gelijk blijven

Omstandigheden in de cel en lichaam moeten gelijk blijven.

Veel controle en regelsystemen in het lichaam

Passieve uitwisseling stoffen

Diffusie

Opgeloste stoffen gaan vanuit een plaats met een hoge concentratie naar plaats met een lagere concentratie. 

Osmose

De stoffen blijven op hun plaats, maar nu verplaatst de oplossingsvloeistof

Actieve uitwisseling stoffen

Hulpstoffen (vervoerseiwitten) nodig voor uitwisseling

Dit kost een cel energie

Celdeling

Voor: 

1. Groei​
2. Vervangen oude cellen​
   
3. Reparatie 

Celdeling

2 manieren:

• Mitose 
• Meiose

Terug naar de basis...

Hoe deelt een cel?

Opdracht

1. Leg de celdeling in juiste volgorde. 
2. Beschrijf per plaatje in je eigen woorden wat er gebeurd

Mitose

• Kerndeling​
  
• Maakt normale cellen​
  
• 46 chromosomen

Meiose

• Reductiedeling​
  
• Maakt eicellen / zaadcellen ​
  
• 23 chromosomen

Weefsels

- Groep cellen die op dezelfde manier zijn opgebouwd en op dezelfde manier werken.

- 4 basistype:

1. Dekweefsel
2. Bindweefsel
3. Spierweefsel
4. Zenuwweefsel

 Een andere naam voor dekweefsel is epitheelweefsel. Epi betekent in dit verband buiten. Epitheelweefsel kun je in twee hoofdgroepen onderscheiden: bedekkend epitheel en klierepitheel

Opdracht. Vul in:

	Kenmerken	Soorten	Taken	Bouw
Dekweefsel
Bindweefsel
Spierweefsel
Zenuwweefsel

Huiswerk

Maak de tabel thuis af.