AF Les 2 Cellen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1,2

Welkom!

Wat gaan we doen?

• Woordenschrift? 
• Verwerkingsopdracht Thieme?
• Opbouw van de cel

Leerdoelen

Je kunt uitleggen: 
1. hoe het celmembraan, het cytoplasma en de celkern zijn opgebouwd en wat hun functie is.

2. hoe cellen stoffen kunnen uitwisselen met hun omgeving via diffusie, osmose en op een passieve en actieve manier.

3. waarom het belangrijk is dat cellen zich delen en hoe de celdeling verloopt 

 4. waarin de celdeling van lichaamscellen verschilt van die van geslachtscellen.

1. Hoe een cel is opgebouwd
2. Hoe celdeling werkt
3. 
   
4. Welke vier basistypen weefsel er zijn, wat hun taken zijn en welke kenmerken ze hebben

Cellen zijn vergelijkbaar met legoblokjes

Cellen zijn kleine bouwstenen waarmee je een lichaam kunt bouwen

Cel

Het membraan is een dun, doorlaatbaar vlies, gebouwd om bepaalde stoffen goed te laten passeren. Het celmembraan is dus selectief doorlatend (semipermeabel). Niet alle stoffen kunnen erdoorheen. Stoffen die van buiten naar binnen worden getransporteerd, zijn stoffen die de cel nodig heeft om te kunnen functioneren, zoals voedingsstoffen en zuurstof. Deze stoffen worden opgenomen uit het weefselvocht waardoor alle cellen worden omgeven. Daarnaast kunnen stoffen worden afgevoerd die niet meer nodig zijn: de afbraakproducten. De stoffen worden doorgelaten via buisvormige openingen.

Het cytoplasma kun je zien als 'de werkplaats' van een cel. Het bestaat voor het grootste deel uit water (70 tot 80%). Het overige deel bevat stoffen als eiwitten, vetten, suikers en zouten. Tussen deze stoffen vinden veel chemische reacties plaats. Dit is de stofwisseling van de cel. Om de stofwisseling te ondersteunen, bevinden zich in het cytoplasma kleine orgaantjes. Dit zijn de organellen. Ieder organel heeft zijn eigen specifieke taak in de werkplaats van de cel. Het grootste organel is de celkern. 

De cel is vergelijkbaar met een boterhamzakje. Het zakje stelt dan de celmembraan voor en het water het cytoplasma

De celkern zorgt voor zelfregulatie en zelforganisatie in de cel. De celkern wordt omgeven door de kernmembraan

Celmembraam

Buitenste grenslaag van de cel

Zorgt ervoor dat de samenstelling van het celplasma constant blijft

Schermt de celinhoud af van de buitenwereld

Cytoplasma

Water waarin stoffen zijn

opgelost en waar de 

organellen in drijven. 

Dit is een INTRAcellulaire

vloeistof. 

Wat zijn cellen? en kun je voorbeelden geven

Intracellulaire vloeistof

Vloeistof binnen in de cel 

(cytoplasma)

Extracellulaire vloeistof

Vloeistof buiten de cel

Extracellulaire stof:

- Bloedvocht

- hersenruggemergvocht

- lymfevocht

- Weefselvocht

60% uit water

38% in de cellen

Weefselvocht bevochtigd alle cellen behalve buitenste huidlaag. Zorgt dat de cel voedsel krijgt en voert zijn afvalstoffen af 

Onderdelen van de celstofwisseling

Elke cel moet voedingstoffen opnemen en energie produceren, en gebruikt hiervoor energie (glucose) en zuurstof 02, daarnaast moet hij zijn afvalstoffen kwijtraken. 

Onderdelen van de celstofwisseling zijn:

het vrijmaken van energie uit voedingstoffen

bouwstoffen op de goede plaats inbouwen in de cellen en in de substantie tussen de cellen in

verwerken van afvalstoffen

aanleggen van reserves

reserves aanspreken als er gebrek is aan aanvoer van voeding

De volgende orgaanstelsels spelen hierin een rol: spijsverteringsstelsel, de bloedsomloop, de longen, de nieren, de huid. 

De stoffen die de cel nodig heeft

• voedingstoffen
• koolhydraten
• eiwitten
• vetten
• vitamines
• mineralen
• zuurstof
• hormonen 

Actieve uitwisseling stoffen

Hulpstoffen (vervoerseiwitten) nodig voor uitwisseling

Dit kost een cel energie

Passieve uitwisseling stoffen

Diffusie

Opgeloste stoffen gaan vanuit een plaats met een hoge concentratie naar plaats met een lagere concentratie. 

Osmose

De stoffen blijven op hun plaats, maar nu verplaatst de oplossingsvloeistof

In de celkern liggen de chromosomen

De chromosomen bestaan uit opgerold DNA. 

Daarop liggen je erfelijke eigenschappen

Wat is géén functie van het celmembraan?

1. Binden aan signaalstoffen zoals hormonen
2. Doorlaten van CO2 en O2
3. Niet doorlaten van schadelijke stoffen
4. Maken van eiwitten

Dit heb ik geleerd van cellen