Les 9: Voedingsstoffen en voedingsmiddelen

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Voedingsstoffen 

& voedingsmiddelen

IBS 4: Boerderij

mbo niveau 2

Noem (6) voedingsstoffen.

Voer bestaat uit water en droge stof. Waar zitten de voedingsstoffen in?

1. water
2. droge stof

Waar dienen de voedingsstoffen voor? 

 

brandstoffen

bouwstoffen

beschermende stoffen

de opbouw, de groei en het herstel van het lichaam en vervanging van lichaamscellen

de weerstand van het lichaam en voor een goed verloop van de lichaamsfuncties. 

energie

Water

al bij 15% waterverlies is dodelijk

waterbehoefte afhankelijk van:

• Omgevingstemperatuur
  
• Luchtvochtigheid
  
• Mate van inspanning
  
• Groei, dracht, lactatie
  
• Zoutopname
  
• Soort voer

afvoer (overtollig) water via: zweten / hijgen, urine, voeding (melk) geven

Koolhydraten

= snelle (kortdurige) energie

afkomstig uit: planten (granen, groente en fruit) - vlees - melk

functies:

• Zorgen voor snelle energie: enkelvoudige suikers (monosachariden)
  
• Bevorderen de darmpassage
  
• Volume vergroten ontlasting
  
• Brandstof voor dikke darmcellen
  
• Bevorderen gezonde darmflora
  
• Vertragen opname glucose door darmwand

Waar zijn de meeste koolhydraten van afkomstig?

1. planten (groente, granen en fruit)
2. vlees
3. melk
4. water

Eiwitten

afkomstig uit: 

- dierlijke bronnen (vlees, vis, eieren en melkproducten)

- plantaardige bronnen (bonen, linzen, erwten, granen en soja)

Functies:

• opbouw en herstel van vele weefsels (zoals spieren, pezen en haren)
• bepaalde moleculen transporteren (transporteiwitten) en giftige stoffen afvoeren
• signalen van het ene orgaan naar het andere orgaan versturen (de hormonen)
• verbranding en opbouw van stoffen in het lichaam versnellen (de enzymen)
• functie bij de afweer: antilichamen zijn eiwitten 
• leveren  energie  (bijv. beweging en behoud van lichaamstemperatuur)

Vetten

afkomstig uit:

- dierlijke bronnen (vlees, vis, eieren en zuivel)

- plantaardige bronnen (zaadoliën en sojaolie)

functies:

• energie leveren
• leveren van essentiële meervoudige onverzadigde vetzuren 
• zorgen voor een goede opname van de vetoplosbare vitaminen ADEK.
  
• verhoogt de smaak aan het voer
• slaan energie op in het lichaam
• dragen bij aan de warmte-isolatie van het lichaam

Mineralen

Macromineralen	Functie
calcium	Opbouw van het skelet
fosfor	Overdracht van energie
kalium / natrium / chloor	Evenwicht van ionen in de cellen
magnesium	Zenuwimpulsen
zwavel	Bouwsteen in eiwit van haren, klauwen en nagels

Micromineralen	Functie
koper	Synthese van de pigmenten in de huid
ijzer	Aanmaak van hemoglobine in de rode bloedlichaampjes
zink	Gezondheid van de huid

Wat is de belangrijkste functie van Calcium?

1. Evenwicht van ionen in de cellen
2. Opbouw van het skelet
3. Bouwsteen in eiwit van haren, klauwen en nagels
4. Aanmaak van hemoglobine in de rode bloedlichaampjes

Wat is de functie van ijzer?

1. Aanmaak van hemoglobine in de rode bloedlichaampjes
2. Synthese van de pigmenten in de huid
3. Gezondheid van de huid
4. Zenuwimpulsen

Vitaminen

• voor een goede weerstand
• noodzakelijk voor vele lichaamsfuncties
• van belang als schakelelement bij verschillende stofwisselingsprocessen
• van belang bij opbouw van lichaamsweefsels

Onderverdelen in 2 categorieën:

• Wateroplosbare vitaminen (vit. B en C)
  

te veel hiervan: afgevoerd via urine

• Vet oplosbare vitaminen (vit. A, D, E, K)

te veel hiervan: opgeslagen als vet (kan schadelijk zijn)

Vitaminen

vetoplosbare vitamine	Functie
vitamine A	Zicht, vernieuwing van de huid
Vitamine D	Stofwisseling van calcium en fosfor
Vitamine E	Bescherming tegen celoxidatie
Vitamine K	Bloedstolling

wateroplosbare vitamine	Functie
B1	Zenuwstelsel
B2	Huid
B5	Groei, huid
B6	Energiehuishouding van de cellen
B12 en foliumzuur	Vorming van bloedcellen
PP	Huid en energiehuishouding van de cellen
H	Huid en vacht
C	Antioxidant

Welk diersoort kan zelf geen
vitamine C aanmaken?

1. konijnen
2. gerbils
3. mensapen
4. stokstaartjes

Wat is de functie van vitamine K?

1. Zicht, vernieuwing van de huid
2. Zenuwstelsel
3. Vorming van bloedcellen
4. Bloedstolling

Wat zijn de functies van de voedingsstoffen? 

eiwitten
vetten
koolhydraten
mineralen
vitaminen
water

bouwstof en brandstof

brandstof

brandstof

bouwstof en beschermende stof

beschermende stof

bouwstof en transport

Voedermiddelen

• Ruwvoer
  

Vers onbewerkt product (evt. alleen gedroogd), veel vezels, weinig voedingswaarde

Bij herkauwers draagt ruwvoer bij aan het herkauwproces.

bijv: hooi, voordroog, kuilvoer, maispulp

• Krachtvoer

Bewerkt, Hoge voedingswaarde

bijv. brokken, muesli

• enkelvoudig en gemengd voer (bij huisdieren)

enkelvoudig bestaat uit slechts 1 product (bijv. gerst, mais, grasbrok)

gemengd bestaat uit een mengsel (bijv. graanmengsel voor kippen)

Wat kan je doen als een dier een bepaald vitamine, mineralen of vetten tekort heeft?

Manieren voerverziening:

• met de hand
• machinaal
• onbeperkt 

Manieren watervoorziening:

• drinkfles/toren
• automatische drinkbak
• waterbak (handmatig vullen)

Aan de slag!

Hoofdstukvragen:

hoofdstuk 9 + 10

 

Leeractiviteiten:

4.15 / 4.16 / 4.17 / 4.18 

joinmyquiz.com

rassenkennis rund: 1769 1037

rassenkennis paard: 6225 5517

rassenkennis varken: 6435 2669

rassenkennis kip: 4128 3997

rassenkennis schaap: 1611 8173

doelen runder en schapen rassen: 0563 2413