T3B2 - Genenparen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Goedemiddag!

This is the place to   Bio

H3: 

Genetica

BS 2: 

Genenparen

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen hoe het fenotype van een organisme tot stand komen en hierbij de begrippen homozygoot, heterozygoot, dominant en recessief gebruiken. 
2. Je kunt beschrijven hoe door recombinatie  nieuwe combinaties van allelen ontstaan.

Dominant of recessief

dominant = overheersend: bijvoorbeeld A

recessief = ondergeschikt: bijvoorbeeld a

Dominant homozygoot: AA

Heterozygoot: Aa

Recessief (homozygoot): aa

Drager

Een heterozygoot is een drager van het recessieve allel.

Dat kan bijv. voor een gen zijn dat codeert voor de haarkleur, maar ook voor een gen dat leidt tot een ziekte.

Naast volledig dominant

• onvolledig dominant

---> Intermediair fenotype

• Codominantie allelen
• I^o, I^B, I^A 

^{--> Bloedgroepen:} 

^{--> Allel witte + zwarte vacht =     gevlekt}

Onvolledig dominant

• Oogkleur
• Het recessieve allel komt een beetje tot uiting in het fenotype
• Allel voor bruine ogen is onvolledig dominant

Genen weergeven

• Dominante allelen worden aangegeven met een hoofdletter (A, B etc.)
• Recessieve allelen worden aangegeven met een kleine letter (a, b etc.)
• Intermediair wordt aangegeven met een grote letter en een kleinere letter passend bij de eigenschap (A^rA^r/A^wA^w/A^rA^w)

Recombinatie

Verdeling van erfelijk materiaal
Aantal combinaties is 2ⁿ met n= aantal chromosomenparen
Gevolg:
genetische variatie

Recombinatie tijdens meiose

Meiose

Tijdens pro-metafase meiose I  crossing-over

Uitwisseling van stukken DNA tussen homologe chromosomen (recombinatie)

Mutaties

Een mutatie is een plotselinge verandering van het genotype. Dit kan natuurlijk gebeuren door een foutje bij het kopiëren van het DNA.

Een mutagene stof en straling kunnen ook een mutatie opwekken (op een "onnatuurlijke wijze).

Een organisme waarbij de mutatie tot uiting
komt in het genotype noemen we een mutant

Tweelingenonderzoek

Laten zien in hoeverre eigenschappen:

• erfelijk zijn of 
• door het milieu bepaald worden blijkt vaak uit tweelingonderzoeken.
  

Eeneiïge tweelingen:

• hetzelfde DNA 
• niet altijd hetzelfde milieu.
• Welke eigenschappen verschillen?

Aan de slag

Maken:

Basisstof 2: opdracht 14 t/m 22