H2.2 Het periodiek systeem

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

2.2 Periodiek systeem

Leerdoelen

• Je leert dat moleculen uit atomen bestaan
• Je leert het verschil tussen elementen en verbindingen omschrijven
• Je leert de belangrijkste atoomsoorten met hun symbolen uit het periodiek systeem kennen

Wat is het periodieksysteem?

Op microniveau kijken we naar de deeltjes waar stoffen van gemaakt zijn.

De kleinste deeltjes van een stof noemen we moleculen, dus alle materie (alle stoffen) zijn gemaakt van moleculen.

Definitie:

Een molecuul is het kleinste deeltje van een stof die nog alle eigenschappen van de stof heeft.

Het periodiek systeem

Elementen op volgorde van atoomnummer.

In verticale groepen elementen met vergelijkbare eigenschappen.

Horizontaal: perioden

Wat is het periodieksysteem?

Maar moleculen zijn ook weer opgebouwd uit bouwstenen.

Bij de scheikunde noemen we deze bouwstenen de atomen.

Er bestaan nu ongeveer 120 atoomsoorten (118) waarvan er meer dan 30 kunstmatig zijn gemaakt en alleen in een laboratorium heel kort kunnen bestaan.

Definitie:

Atomen zijn de bouwstenen van moleculen.

Atomen zijn net Legostenen

Wat is het periodieksysteem?

Deze verschillende atoomsoorten zijn gerangschikt in een tabel.

Eerst zijn de atomen op volgorde van klein naar groot gezet.

Het kleinste atoom heeft 1 proton in de kern (= waterstof) en de grootste is Oganesson (Og) en deze heeft 118 protonen in de kern.

Wat is het periodieksysteem?

Daarna zijn de atomen op chemische eigenschappen (hoe reageren ze met een zuur en hoe reageren ze met zuurstof) gegroepeerd. De stoffen die op dezelfde wijze reageren zijn onder elkaar gezet.

Deze kolom noemen we een groep. Zo is de tabel in 18 groepen gezet.

Wat zijn de metaal-atomen en de nietmetaal-atomen?

Als we alle elementen met elkaar vergelijken is er meteen één ding dat opvalt.

Bij het reageren zijn er atoomsoorten die elektronen weg doen.

En er zijn atoomsoorten die elektronen opnemen of niet reageren.

https:

Wat zijn de metaal-atomen en de nietmetaal-atomen?

De atoomsoorten die elektronen weg doen staan aan de linkerkant van het periodieksysteem, dit noemen we de metalen.

De atoomsoorten die elektronen opnemen, of niet reageren, staan aan de rechterkant van het periodieksysteem, dit noemen we de nietmetalen.

Wat zijn de edelgassen en de halogenen?

Er zijn twee groepen van de nietmetalen die je bij naam moet kennen.

De edelgassen zijn de atoomsoorten die juist niet (of zeer moeilijk) kunnen reageren. Die staan helemaal rechts in het periodieksysteem. Dit is groep 18

Wat zijn de edelgassen en de halogenen?

De groep die er naast staat (groep 17) zijn de halogenen.

De halogenen zijn nietmetalen die heel erg heftig met metalen reageren.

Bij deze reactie ontstaat altijd een zout

Halogeen betekent "Zoutvormer"

Kenmerken metalen

• Glimmend oppervlak
• Geleiden warmte en elektrische stroom
• Kunnen vervormd worden als ze heet zijn.
• Kunnen in gesmolten toestand worden gemengd met andere metalen.

Lichte en zware metalen

lichte metaal: kleine dichtheid

zwaar metaal: hoge dichtheid

Evaluatie Leerdoelen

• Je leert het verschil tussen elementen en verbindingen omschrijven
• Je leert de belangrijkste atoomsoorten met hun symbolen uit het periodiek systeem kennen
• Je leert het verschil tussen metalen en niet-metalen herkennen en omschrijven

Hoe heet de tabel waar alle elementen in staan

1. elementen tabel
2. atoomsysteem
3. periodieksysteem
4. elementensysteem

wat wordt er met de volgende definitie bedoeld?
Het kleinste deeltje van een stof die nog alle eigenschappen van die stof bevat.

1. molecuul
2. atoom
3. element
4. ion

Waar staan de metalen in het periodiek systeem

1. links
2. rechts

Waar staan de edelgassen in het periodieksysteem

1. groep 1
2. groep 2
3. groep 17
4. groep 18

Hoe heten de stoffen in groep 17 van het periodieksysteem

1. edelgassen
2. metalen
3. halogenen
4. nietmetalen

Huiswerk

Maak opdracht 17 t/m 29