Vwo 6 - 2.1 Duitse keizerrijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

9c Het Duitse Rijk werd uitgeroepen op een bijzondere plek. Leg uit dat deze gebeurtenis op deze plaats symbolisch was voor de gewijzigde machtsverhoudingen op het Europese vasteland. (2pt)

Conferentie van Berlijn (1884/85)

Koloniaal conflict over Congo dreigt

Bismarck voert voorzichtige buitenlandse politiek, voorziet Europees conflict in Afrika dat overslaat naar Europa

Zijn oplossing: Conferentie van Berlijn

Iedere grootmacht krijgt zijn deel van de taart

Ook Duitsland - tegen Bismarcks zin - krijgt Afrikaanse kolonies

9a Gebruik een bronelement om uit te leggen
met welk K.A. je deze afbeelding
het best in verband kunt brengen (2pt.)

9b Je kunt de zegel zowel zien als een voorbeeld
van continuïteit als van verandering in het
bestuur van Duitsland voor en na 1871.
Ondersteun beide visies met een argument (2pt.)

Leg uit dat Bismarck (1) met de Frans-Duitse eenwording zijn doelen realiseerde, waarna hij (2) overging tot een alliantiepolitiek waarvan (3) de conferentie van Berlijn een voorbeeld is.

Je kunt uitleggen

1.Hoe met de Weltpolitik van Wilhelm II,
waarvan de Vlootwet een voorbeeld is,

een verandering in de Duitse buitenlandse politiek optreedt t.o.v. Bismarcks alliantiepolitiek

2.En dat een anti-Duits bondgenootschap tussen Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland daarvan een gevolg is

3.Waardoor de Weltpolitik als mislukt moet worden beschouwd

Veranderende politiek

1888: Wilhelm I overlijdt, Wilhelm II volgt hem op als Duitse keizer
1890: Wilhelm II wil meer macht en aanzien voor Duitsland

Verandering:

Oude politiek (Bismarck) moet weg

Agressieve buitenlandse politiek

Gevolg: anti-Duits bondgenootschap tussen Rusland-Frankrijk (WOI!)

Wilhelm II lanceert Weltpolitik
Doel: Duitsland wordt een imperiale wereldmacht met kolonies

Middel: grote vloot bouwen (Vlootwet 1898) - concurrentie met GB aangaan
              (admiraal Alfred von Tirpitz)

Weltpolitik

Wat betekende de vorming van het Duitse keizerrijk voor het machtsevenwicht tussen de Europese grootmachten? 

Je kunt uitleggen

- waarom de Weltpolitik van Wilhelm II niet succesvol is;

- waardoor er opnieuw een politieke verandering optreedt, nl. een Drang nach dem Osten en de wens tot meer Lebensraum;

- hoe het Von Schlieffenplan daarop aansluit, om een Duitse tweefrontenoorlog te voorkomen;

Wat betekenen Drang nach dem Osten en Lebensraum voor het Duitse Rijk?

Duitsland begin 20e eeuw

Weltpolitik geen doorslaand succes: Groot-Brittannië 'wint' de wapenwedloop op zee, Duitse Rijk bemachtigt slechts een handvol kleine kolonies

Gevolg: focus op Europese vasteland

Situatie:

- Snelle bevolkingsgroei, snelle industriële groei; voldoende grond, grondstoffen, voedsel?

- Rusland komt snel op; gaat dit ten koste van Duitse macht, invloed? Een Duits-Russische oorlog lijkt vanuit Duits perspectief onvermijdelijk

Militarisme in het Duitse Rijk speelde sterk, wat zich vooral uitte in

1. keizer Wilhelm II die altijd in militair tenue ging
2. een grote invloed van het leger op de Duitse politiek
3. een wapenwedloop
4. een oorlogsindustrie

Duits militarisme

Oorlog en strijd zijn gezond, horen 'natuurlijk' bij de wereldorde

Dienstplicht - alle mannen getraind voor de oorlog
(terwijl economie doorgaat)

Directe gevolgen van deze Duitse situatie en visie:

Bezorgde Rusland, Frankrijk en G-B sluiten bondgenootschap, de Entente

Duitsland en Oostenrijk-Hongarije voelen zich 'eingekreist' en hebben een gezamenlijke angst voor Rusland

Wilhelm II - schuldige of zondebok?

Leg uit dat het Von Schlieffenplan (1905)
- past bij Lebensraum
- past bij Drang nach dem Osten
- een Duitse tweefrontenoorlog moest voorkomen