Stijl NT2 B2 samentrekking, congruentie, contaminatie, pleonasme, tautologie

• NT2
• Beroepsopleiding
• WO
• Studiejaar 6

Uitleg oefeningen

Je weet hoe het werkt! Eerst de vragen proberen te beantwoorden, is het goed? Ga naar het volgende onderwerp. Is het fout? Bekijk de uitleg en het filmpje.

Let op: We komen nu bij de onderwerpen die heel veel Nederlanders ook fout doen, dus geen paniek als je het niet meteen goed doet!

Goed of fout?
De familie Van Dam gaat eerst naar Canada en daarna naar Brazilië

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?
Hij zette de motor en zijn vrouw af.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?
De verslagen ontvingen wij vandaag en zullen direct doorgelezen worden.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?
Met genoegen nodigen wij u uit en stellen het bijzonder op prijs, als u komt.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?
Zij is een vlotte meid en gisteren aangenomen.

1. Goed
2. Fout

Uitleg 1/4

Veel van de zinnen in de vragen waren foutieve samentrekkingen. Je mag woorden of zinsdelen weglaten als ze dubbel zijn, maar dat mag alleen in de volgende gevallen:

Uitleg 2/4

1. De betekenis van het samengetrokken woord/zinsdeel moet hetzelfde zijn (Hij zette de motor en zijn vrouw af. 'Zette' betekent niet hetzelfde in beide zinnen).

2. De grammaticale functie moet hetzelfde zijn (De verslagen ontvingen wij vandaag en zullen direct doorgelezen worden. In de eerste zin is 'verslagen' het lijdend voorwerp en in de tweede zin het onderwerp).

Uitleg 3/4

3. De volgorde onderwerp - persoonsvorm moet hetzelfde zijn (Met genoegen nodigen wij u uit en stellen het bijzonder op prijs, als u komt. In de eerste hoofdzin hebben we te maken met inversie (nodigen wij) in de tweede zin is geen sprake van inversie (wij stellen en niet stellen wij)).

4. Zinnen moeten tot dezelfde rang behoren (Het spijt ons dat wij niet gereageerd hebben, maar zullen uw klacht nu in behandeling nemen. 'Wij' is samengetrokken in een bijzin terwijl het eerst in een hoofdzin stond).

Uitleg 4/4

Let ook op in het volgende geval: 'Zij is een vlotte meid en gisteren aangenomen' hier is het woordje 'is' weggelaten in het tweede gedeelte van de zin. In het eerste gedeelte is 'is' een koppelwerkwoord, in het tweede gedeelte is 'is' een hulpwerkwoord. In dat geval mag je zowel de persoonsvorm als het onderwerp niet samentrekken. Juist is: 'Zij is een vlotte meid en zij is gisteren aangenomen.'

Goed of fout?
Een aantal mensen komen te laat.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?
Een groot percentage van de ondervraagden was tevreden.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?
Dat bedrijf heeft minder winst gemaakt en daarom gaan ze meer bezuinigen.

1. Goed
2. Fout

Uitleg

Als het onderwerp in het enkelvoud staat, moet het onderwerp ook in het enkelvoud staan (congruentie). Een aantal mensen (slechts één aantal) is enkelvoud en dus: Een aantal mensen komt te laat.

Dat bedrijf heeft minder winst gemaakt en daarom gaan ze meer bezuinigen. Deze zin heeft twee fouten. Dat bedrijf is slechts één bedrijf (dus gaat) en naar 'het bedrijf' kun je niet verwijzen met 'ze'. Goed zou zijn: 'Dat bedrijf heeft minder winst gemaakt en daarom gaat het meer bezuinigen.'

Goed of fout?
Ik besef me regelmatig wat een mooi land Nederland is.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?
Hij wil dat huis graag overkopen maar de eigenaar wil dat niet.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?
Het Nederlandse weer irriteert mij ontzettend.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?
Hij behoort tot een van de beste voetballers van de wereld.

1. Goed
2. Fout

Uitleg 1/2

Woorden of uitdrukkingen die door elkaar worden gehaald heten contaminaties en zijn altijd fout. De volgende uitdrukkingen zijn goed:

Goed

Ik realiseer me/ik besef

Duur zijn/veel kosten

Overnemen/kopen

Behoren tot de besten/een van de besten zijn

Dat irriteert mij/daar erger ik me aan

Fout

ik besef me

duur kosten

overkopen

tot een van de besten behoren

daar irriteer ik me aan

Kun je een voorbeeld van een pleonasme noemen?

Uitleg

Een pleonasme is het herhalen van een kenmerk of eigenschap van een woord. Bijvoorbeeld: een ronde cirkel, een mondeling gesprek, weer hervatten. Let op! Een pleonasme is niet altijd fout. Soms wil je iets extra benadrukken, dan mag je een pleonasme gebruiken. Bijvoorbeeld: Er worden veel lelijke cirkels getekend maar dat is een mooie ronde cirkel!

Kun je een voorbeeld geven van een tautologie?

Uitleg

Een tautologie is bijna hetzelfde als een pleonasme (ook een herhaling van iets in andere woorden) maar bij een tautologie gaat het om woorden of woordgroepen die tot dezelfde woordsoort horen. Bijvoorbeeld: Na lang wikken en wegen hebben we een besluit genomen. Of: Wellicht kunnen we vrijdag misschien afspreken? Ook hier: een tautologie is niet altijd fout.

Verschil tautologie/pleonasme

Een tautologie gaat om hetzelfde zeggen in andere woorden maar de woorden hebben wel dezelfde woordsoort. Een pleonasme bestaat eigenlijk altijd uit een bijvoeglijk naamwoord en een zelfstandig naamwoord.