Grammatica zinsdelen pv + zinsdelen les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Ontleden zindelen

Ontleden zinsdelen

Open je chromebook en log in. 
Ingelogd? Chromebook omdraaien 

Leerdoelen

Aan het einde van deze les:

• weet je hoe je zinsdeelstrepen in een zin plaatst
• weet je wat de persoonsvorm is
• heb je geoefend met het verdelen van een zin in zinsdelen 
• het benoemen van de persoonsvorm

Grammatica

• Redekundig ontleden: zinsdelen benoemen

• Taalkundig ontleden: woordsoorten benoemen

Redekundig ontleden 

Woorden of woordgroepen vormen samen een zindeel en elk deel moet een naam krijgen.

Elk stukje hoort erbij

• Elke stukje van de zin hoort erbij en heeft dus een naam. 
• Elk stukje heb je nodig om het volgende stukje te vinden.
• Alle losse delen vormen samen de gehele zin.

Je kan het vergelijken met een puzzel. Een puzzel is ook niet compleet als er een stukje mist. 

Wat wordt er bedoeld met het ontleden van zinnen?

Welke zinsdelen ken je al?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is de PV?

Werkwoord

• drukt een handeling, situatie of gebeurtenis uit
• kun je vervoegen
• het hele werkwoord heet: infinitief

Persoonsvorm (PV)

Je zoekt eerst de persoonsvorm. Hoe doe je dat?

- Door de zin van tijd (tegenwoordige tijd/ verledentijd) te veranderen: tijd-proef

- Door de zin van getal te veranderen (meervoud/ enkelvoud): getal-proef

- Door de zin vragend te maken. De persoonsvorm komt dan als eerste woord te staan.

Voorbeeld:

De docent heeft het hele jaar Nederlands aan de onderbouw. gegeven.

- Tijd: De docent had het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. Het werkwoord dat van tijd veranderd is de persoonsvorm  had = heeft

- Getal: De docenten hadden het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. Het werkwoord dat met de meervoud mee veranderd is de persoonsvorm  hebben = heeft

- Vraag: heeft de docent het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven?  Heeft

De persoonsvorm onderstreep je en je zet het woord tussen strepen.

De docent | heeft | het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven.

Persoonsvorm

Strepen zetten / zin verdelen in zinsdelen

Alles wat je voor de persoonsvorm kan plaatsen met behoud van de betekenis van de zin en correct geformuleerd is een zindeel en krijg dus een streep.

De docent heeft het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. 

Uitwerking

De docent  |heeft|  het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. 

De  niet

De docent  wel

De docent | heeft | het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. 

Het  niet

Het hele  niet

Het hele jaar  wel

| De docent | heeft | het hele jaar | Nederlands aan de onderbouw gegeven. |

Nederlands  wel

| De docent | heeft | het hele jaar| Nederlands | aan de onderbouw gegeven, |

Aan  niet

Aan de  niet

Aan de onderbouw  wel

Eindresultaat:

De docent | heeft | het hele jaar| Nederlands | aan de onderbouw | gegeven. 

Wat is stap 1 van het redekundig ontleden?

1. persoonsvorm zoeken
2. onderwerp zoeken
3. strepen zetten
4. werkwoordelijk gezegde zoeken

Hoe vind je de persoonsvorm? (Er zijn meerdere antwoorden mogelijk)

1. een werkwoord zoeken
2. het getal veranderen (meervoud - enkelvoud)
3. de zin van tijd veranderen (verleden tijd - tegenwoordige tijd)
4. geen idee

Getal-proef: zin veranderen van enkelvoud naar meervoud of van meevoud naar enkelvoud. 

V

Tijd-proef: zin van tijd veranderen. Tegenwoordige tijd wordt verleden tijd en andersom.

Het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm.

Voor vandaag heeft mevrouw Punt deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is de PV?

Voor vandaag heeft mevrouw Punt deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.

Verdeel de zin in zinsdelen door de zinsdeelstrepen te plaatsen.
woord/woordgroep spatie | spatie woord/woordgroep

Werk voor deze en huiswerk voor de volgende les:

• Grammaticaboekje:

 Blz. 39, opdracht 1 
 Blz. 40, opdracht 2

Klaar = lezen in stilte

Ik kan de pv in een zin benoemen en de zinsdeelstrepen plaatsen.

😒🙁😐🙂😃

Volgende les

- herhalen zinsdelen + pv

- onderwerp benoemen