H7 t.m H11 herhalen

H7 herhalen

planning

Check-in

Herhaal H7 t/m H11

     Theorie 

     Vraag zelfstandig maken

     Na bespreken

Les afsluiten (5 min)

hst 7: Stoffen en deeltjes

elementen ingedeeld op basis van atoommassa en eigenschappen

• horizontaal= periode (= aantal elektronenringen/wolken)
• vertikaal = groep (zelfde kenmerken) groep 1 alkalimetalen = erg reactief, groep 17 = halogenen/zoutvormers,groep 18 = edelgassen
• van de stoffen in par 2 moet je de eigenschappen kennen

7.1 periodieksysteem der elementen (Mendeljev) 

• metaal en niet-metaal
• BrINClHOF
• indeling elementen op atoommassa en eigenschappen
• verticaal = groep (kenmerken)
• horizontaal = periode

• groep 17 halogenen
• groep 18 edelgassen
• Binas

Binas tabel 34

7.1.1 Je kunt met behulp van Binas de elementen onderverdelen in metalen en niet-metalen.

7.1.2 Je kunt de molecuulformules met toestandsaanduidingen geven vanmde zeven elementen die als twee-atomig molecuul voorkomen.

7.1.3 Je kunt in Binas opzoeken in welke periode en groep een element staat in het periodiek systeem.

7.1.4 Je kunt beschrijven in welke groep in het periodiek systeem de edelgassen en de halogenen staan en welke eigenschappen ze hebben

7.2 Atoommodel

• kern: bepaalt massa en bestaat uit
  - protonen (+) lading (=atoomnummer)
  - neutronen (geen lading), nodig om
   protonen bij elkaar te houden
• elektronen(-) lading; in wolk om kern heen 
• gelijk geladen deeltjes stoten elkaar af -->
• normaal atoom heeft evenveel + als - lading
• massa 1 proton /neutron= meet je in u
• u=atomaire massa-eenheid,
• 1 u= 1,7x 10^-27kg

Deeltje	Plaats	Lading	Massa
Proton (= atoomnr)	kern	+	1,0 u
Neutron	kern	geen	1,0 u
Elektron	elektonenwolk/ schillen	-	+- geen

Overzicht van deeltjes op atoomniveau

Ion: atoom dat valentie-elektronen heeft afgestaan is een positief-ion (+) als het atoom valentie-elektronen opneemt is het een negatief- ion (-)  

Isotoop: afwijkend aantal neutronen (dus massa) van normaal atoom

valentie electronen = elektronen in buistensteschil

7.3: herhaling: 

• ander woord atoomsoort=element
• elk element heeft een afkorting hoofdletter +evt kleine letter
• stoffen die uit meerdere soorten atomen staan noem je verbinding
• verbindingen kun je ontleden
• brenda regel: een ezelsbruggetje om de namen van alle  twee-atomige nietontleedbare stoffen overnemen in schrift

• Dat is binding tussen twee niet-metaalatomen.
  
• Er wordt een gemeenschappelijk elektronenpaar gevormd.
  
• Het aantal atoombindingen dat een atoom kan aangaan met een ander atoom noemen we de covalentie van een atoom.
  
• B.v. voor koolstof is dit 4, waterstof 1, zuurstof 2 en stikstof 3
• In plaatjes ziet dat er zo uit:

Moleculaire stoffen hebben een covalente binding

- moleculaire stoffen bestaan uit niet-metalen

- geleiden nooit elektriciteit

- atoombinding/covalente binding

- metalen (altijd in "eentje" als zuivere stof) geleiden elektriciteit

- metaalbinding

- zouten (bestaat uit metaal + niet-metaal)
- geleiden elektriciteit als ze gesmolten of opgelost zijn

- ionbinding

Indeling stoffen op elektrische geleidbaarheid en binding

Ionen  

atoom met te weinig elektronen = positief ion

atoom met te veel elektronen     = negatief ion

Het positieve ion is meestal een metaalion, het  negatieve een niet-metaal. Vorming van positief ion (Na+) natriumatoom verliest een valentie-elektron.

een plaatje van natriumoxide Na₂O 

Het zout natriumoxide Na₂O  

• Het zuurstofatoom trekt harder aan de buitenste  elektronen  van de natriumatomen --> er is "elektronen overdracht"
  
• Alle atomen "denken" nu dat ze op een edelgas (groep 18) lijken

De natriumatomen "geven elk 1 elektron af "aan het zuurstofatoom

ionbinding in zouten en covalentebinding in moleculaire stoffen

er is elektronenoverdracht

er worden elektronen gedeeld 

Dus er bestaan 3 type bindingen

elektronen bewegen "vrij"     elektronen overdracht           elektronen gedeeld

Metaalbinding             Ionbinding          Covalente binding/atoombinding    (metalen)                       (zouten)                     (moleculaire stoffen)

• ontleedbare stoffen: ionaire verbindingen/zouten
• een atoom kan door chemische reacties 1 of meer elektronen verliezen of opnemen (altijd uit de buitenste schil/ring), dan ontstaan er ionen.
• een positief ion heeft in totaal een + lading en dus elektronen afgestaan.
• een negatief ion heeft in totaal een - lading en dus elektronen opgenomen.
  
• in een ionaire verbinding is de totale lading altijd nul. Dat komt omdat de negatieve ionen worden aangetrokken door de  positieve ionen en ze daardoor elektronen gaan delen. 
• een ionaire verbinding is daardoor heel erg sterk. Deze stoffen hebben hoge smeltpunten.
• de lading van de metaalionen geef je in de naam aan met een romeins cijfer. Bijv. IjzerIIoxide, het ijzer ion heeft lading Fe ²⁺, of IjzerIIIoxide dan heeft het ijzer ion  lading Fe ³⁺
• zoek de tabel voor de zouten nu op in binas !
   

 

 Ionaire verbindingen/zouten (ontleedbare stoffen)

• positief ion in totaal  + lading, dus elektronen afgestaan. 
  
• negatief ion in totaal - lading, dus elektronen opgenomen.
• in ionaire verbinding = totale lading altijd nul. Er is sprake van elektronenoverdracht. De verbinding is daardoor erg sterk -> stoffen hebben hoog smeltpunt.
• de lading van sommige metaalionen geef je in de naam aan met een romeins cijfer. Bijv. IjzerIIoxide, het ijzer ion heeft lading Fe ²⁺, of IjzerIIIoxide dan heeft het ijzer ion lading Fe ³⁺
• zoek de tabel voor oplosbaarheid van zouten nu op in binas !
   
• onthoud! 

 

Uit je hoofd leren: tabel 1 + 2

Let op:  van alle negatieve enkelvoudige ionen eindigt de naam steeds op ....ide

Dus chloride, oxide, fluoride enz.

Overnemen:  4 stappenplan zouten 
(altijd toepassen bij opstellen verhoudingsformule van zout)!!!

1. noteer de naam vh zout                                                         bv natriumoxide
2. symbolen ionen tussen haakjes, 1e= positief             dus    (Na⁺)(O^2-)
3. totale lading nul maken met behulp van indexen                (Na⁺)₂(O^2-)  
4. haakjes wegwerken (indien mogelijk) + toestand                  Na2O(s) 
   P.s.bij samengestelde ionen kun je vaak haakjes niet wegwerken !
   b.v.  ijzerIInitraat: Fe(NO3)2(s) bestaat uit  Fe2+  ionen want ijzerII en  NO3-  ionen. Als je de haakjes weglaat heb je 1x Fe, 1xN en 32 O atomen

samengestelde ionen 

• bestaan uit meerdere atoomsoorten 
•  ontstaan vanuit een verbinding
  
• lading samengestelde ion geeft aan hoeveel elektronen het totale ion te veel (- ion), of te weinig heeft(+ion)
  
• het ammoniumion NH₄⁺ , is het enige positieve niet-metaal ion.
  
•  formule van zout= verhoudingsformule 

Naamgeving moleculaire stoffen

• de naam begint met hoeveel atomen van de eerste soort, gevolgd door het aantal atomen van de tweede soort enz. 
  
• b.v. difosforpentaoxide (P2O5)
• moleculaire stoffen bevatten nooit metaalatomen (ionaire binding/zout wel)!
• veel stoffen hebben een triviale naam, zie binas tabel 42

molecuulmassa berekenen:

1. atomen zijn heel klein, de massa's van moleculen dus ook 
2. daarom werken we met de atomaire massa eenheid 1 u= 1,7x 10^-27 kg
3. noteer de molecuulformule en bereken daarna de totale massa door alle afzonderlijke massa's bij elkaar op te tellen.
4. Vergeet niet om achter het gevonden getal de eenheid u te zetten.
5. bereken nu de molecuul massa van glucose

Uitwerking molecuulmassa van Glucose

1. Wat is de molecuulformule van Glucose?(C6H12O6) 
   
2. Bekijk eerst de massa van elk atoom:  C = 12,01 u, H = 1,008 u en O =16,00 u
3. Er is  6*C dus 6*12,01=72,06 u, en 12*H dus  12*1,008=12,096 u en  6*O dus 6*16,00=96,00 u. 
4. De molecuulmassa is dus 72,06+12,096+96,00=180,15 u 
   
5. Omgerekend is dat 180,15 u x 1,66x 10-27 kg = 299,05 x10-27 kg nog steeds heel klein, daarom is de Mol bedacht! Een vaste hoeveelheid

massapercentage
van een element in een verbinding berekenen

• zoals bij elke berekening  van een percentage gebruik je de standaard formule:                                                                            %
  
  
• In dit geval is het deel altijd het element waarvan je wilt weten hoeveel er in het geheel (= de verbinding) zit. 
• Als je wilt mag je ook gebruik maken van een verhoudingstabel. Laat wel altijd zien wat je doet.
  

percentage=​geheel​​(deel)​​⋅100