9.4 Ziek [les 2] [HAVO]

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

9.4 Ziek (les 2)

- Telefoon in telefoontas

- Pak je laptop

- Ga in deze LessonUp

-Huiswerk bespreken
Maak opdr 3 t/m 14 (niet 7) van 9.4

Herhaling. Leg uit op welke 2 manieren een lichaamsvreemd organisme kan worden opgeruimd door je afweer. (overleggen mag)

Antigeen of antistof?
Een griepvirus dat binnendringt in je lichaam bevat ...

1. antigenen
2. antistoffen

Antistof en Antigen. Wat is waar?

1. Antistoffen zitten aan de buitenkant van ziekteverwekkers
2. Antigenen zitten aan de buitenkant van ziekteverwekkers

Lichaamsvreemde organismen worden dus herkent door hun antigenen. Witte bloedcellen kunnen hierdoor antistoffen tegen de indringer maken zodat deze kan worden opgeruimd.

Waarom worden we dan toch ziek van een infectieziekte?

Covid-19 vaccins

• Geheugencellen
• Passieve en actieve immuniteit
  

Leerdoel
Je kunt uitleggen hoe vaccinaties zoals die tegen Covid-19 werken en je kunt uitleggen waarom we boosters nodig hebben

Bron: 9.4 'wat gebeurd er als je ingeent wordt '

Geheugencellen

Bekijk het plaatje. 

Functie?

Wat voor gevolgen hebben geheugencellen?

Geheugencellen zorgen voor immuniteit. Wat houdt dat in?

Er zijn twee soorten immuniteit. Wat is het grote verschil en hoe komt dat? (overleg met buur)

biologiepagina.nl

Vaccinatie zorgt dus voor immuniteit. Wat zit er in een vaccin eigenlijk?

Het Covid-19 vaccin zorgt voor immuniteit tegen corona. Wat voor soort immuniteit is dat?

1. Natuurlijke actieve immuniteit
2. Natuurlijke passieve immuniteit
3. Kunstmatige actieve immuniteit
4. Kunstmatige passieve immuniteit

Meisjes in Nederland krijgen een prik tegen het HPV-virus. Wat voor soort immuniteit levert dat op?

1. Natuurlijke actieve immuniteit
2. Natuurlijke passieve immuniteit
3. Kunstmatige actieve immuniteit
4. Kunstmatige passieve immuniteit

Je bent gebeten door een hond. Als je niets doet loop je grote kans om tetanus te krijgen. Je krijgt daardoor altijd van de huisarts een prikje. Wat voor immuniteit levert dat op?

1. Actieve immuniteit
2. Passieve immuniteit

Orgaandonatie

• Orgaanafstoting
• Afweerremmers

Je kunt uitleggen hoe orgaandonaties werken en welke voorwaardes hierbij moeten worden gehaald

Bron: 9.4 'wanneer schakel je de afweer uit '

Orgaandonaties

Sommige ziektes zijn niet te genezen. Deze worden chronisch genoemd.

Het verkrijgen van een donororgaan kan soms een oplossing geven.

Een bepaald type diabetes kan worden genezen door het verkrijgen van een nieuw orgaan.
- Welk type diabetes?
- Welk soort orgaan?

1. Diabetes type I Lever
2. Diabetes type I Alvleesklier
3. Diabetes type II Lever
4. Diabetes type II Alvleesklier

Wanneer zal een orgaan worden geaccepteerd door het immuunsysteem van de persoon die het orgaan ontvangt?

1. Als de antigenen van het orgaan niet identiek zijn aan de antigenen van de ontvanger
2. Als de antigenen van het orgaan vrijwel identiek zijn aan de antigenen van de ontvangen

Het vinden van een juiste 'match' is heel erg belangrijk bij orgaandonaties.
Is de match niet juist, dan kan het ontvangen orgaan worden 'afgestoten' door de afweer van de ontvanger. Het orgaan zal dan uiteindelijk afsterven.

Leg dit uit. Gebruik de termen lichaamseigen, lichaamsvreemd, antistoffen, antigenen

Een match

Bij een match lijken de antigenen van de donor dusdanig veel op de antigenen van de ontvanger, dat het ontvangen orgaan niet (meteen) zal worden afgestoten. 

Wanneer schakel je de afweer uit?

Benoem een voordeel en een nadeel van het gebruik van afweerremmers.

De meeste orgaandonaties komen vanuit overleden personen (hoe jonger hoe beter). Er zijn ook bepaalde organen die van uit een levend persoon gedoneerd kunnen worden. Welke?

Zou je zelf donor willen worden? (als je 18 bent)

1. Ja
2. Nee
3. Dat weet ik nog niet

Het huiswerk

Maak opdrachten 18 t/m 25 van 9.4