3.4 + 3.5 Economische ontwikkeling & demografie van Brazilië

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

3.4 Economie en politiek

3.5 Sociale ontwikkeling

Programma: 

- Uitleg paragrafen 3.4 en 3.5

- Opgaven maken oud examen

- Tijd om PO-vragen na te kijken of af te maken

Lesdoelen 3.4

• Ik kan de economische kenmerken en ontwikkeling van Brazilië beschrijven.
• Ik kan de regionale ongelijkheid in Brazilië beschrijven en verklaren.
• Ik kan analyseren hoe politieke keuzes de economische ontwikkeling van Brazilië beïnvloeden.

Waar staat BRICS voor bij de BRICS-landen?

1. Een groep landen die samenwerken.
2. Een groep landen die economisch snel groeien.
3. Een groep landen die eerst in een groter rijk bij elkaar hoorden.
4. Een groep landen die achterblijven en steeds armer worden.

Handelsbalans

Verhouding tussen de waarde van import en export

Kan positief of negatief zijn.

+ positieve handelsbalans: handelsoverschot, grotere waarde export dan import 

- negatieve handelsbalans: andersom

Exportpakket

Aan het exportpakket van een land kun je vaak zien of een land in het wereldsysteem de positie inneemt van een land in het:

- centrum: hoogwaardige halffabricaten en eindproducten

- semiperiferie: zowel hoogwaardige als laagwaardige producten  

- periferie: grondstoffen en laagwaardige industrieproducten

Handelsbalans

Verhouding tussen de waarde van import en export

Brazilië

Export 2023: $339,7 miljard

Import 2023: $240,8 miljard

Handelsbalans = Positief

Tertiairisering: 2/3 BBP uit dienstensector en dit stijgt!

Informele sector

ongeregistreerde economische activiteiten

Groot in steden in Brazilië

- straatartiest

-straatverkoper

- gidsen die zich zomaar aanbieden

- iedereen die 'zwart' werkt

Sociale ongelijkheid

Regionale ongelijkheid

Regionale ongelijkheid

Verklaringen vanuit verschillende dimensies:

• historisch?
• economisch?
• natuurlijk?

Armoede

Etniciteit en ongelijkheid

Politiek

• Van koloniale staat (tot 1889), naar militaire dictatuur (1964-1985) tot parlementaire republiek (democratisering).
• Begin 21e eeuw veel burgerparticipatie en programma's om armoede en sociale ongelijkheid terug te dringen (socialisme).
• Na de recessie van 2015 rechtse president Bolsonaro (neo-liberalisme).
• In 2022 linkse president: Lula. Bevolking zeer verdeeld.
• Nu meer ruimte voor good governance?

Lesdoelen

• Ik kan de economische kenmerken en ontwikkeling van Brazilië beschrijven.
• Ik kan de regionale ongelijkheid in Brazilië beschrijven en verklaren.
• Ik kan analyseren hoe politieke keuzes de economische ontwikkeling van Brazilië beïnvloeden.

3.5 Sociale ontwikkeling

H3 Brazilië

Domein: Gebieden

Havo 5

Lesdoelen

• Ik kan de demografische ontwikkeling van Brazilië beschrijven en verklaren.
• Ik kan het verstedelijkingsproces in Brazilië en de bijbehorende problematiek beschrijven en analyseren.
• Ik kan de sociale ongelijkheid in Brazilië beschrijven en de oorzaken en gevolgen hiervan herkennen en verklaren.

Demografie (1)

• Hoge natuurlijke bevolkingsgroei door jonge bevolking (veel vrouwen in vruchtbare leeftijd).
• Natuurlijke bevolkingsgroei neemt door dalend geboortecijfer en toenemende vergrijzing af.

Bevolkingsgroei: 

• Sociale .bevolkingsgroei:  immigratie > emigratie
• Natuurlijke bevolkingsgroei: geboortecijfer > sterftecijfer

Demografie (2)

• Vruchtbaarheidscijfer (TFR) is enorm gedaald, door:
• Stijgende welvaart (vrouwen hoger opgeleid);
• Maatschappelijke veranderingen (o.a. afname invloed RK-kerk);
• Gezinsplanning (subsidie op de pil).

Stedelijke samenleving

•  Vroeger een hoog verstedelijkingstempo door ruraal-urbane migratie (ontstaan van favela's), nu een hoge verstedelijkingsgraad (87%).
• Braziliaanse steden kennen veel ruimtelijke segregatie (zie openingsfoto).

• Stedelijk netwerk Belo Horizonte, São Paulo en Rio de Janeiro trekt nog veel mensen en bedrijven. Maar middelgrote steden in het binnenland worden steeds populairder.

Sociale ongelijkheid

Ongelijke verdeling van welvaart kun je terugzien in de Lorenzcurve.

• In 2020 6% in extreme armoede (onder $30 p/m), terwijl de helft van BBP wordt verdiend door 10% v/d bevolking.
• Op het platteland door grootgrondbezitters grote inkomensverschillen (invloed van landgrabbing?)

Maken opgaven met bron 18 in je boek/online

1. Vanaf 2000 maakt Brazilië een decennium lang een forse economische groei door.. Wat was de belangrijkste oorzaak van die economische voorspoed?
2. Gebruik bron 18 en GB 207C en GB 208A. Welke kenmerken van een centrumland én welke kenmerken van een periferieland heeft Brazilië?

tegenstellingen groeien

ijzererts en soja

over algemeen positief

geen inkomen als je ziek bent

mobieltjes en computers

transparant bestuur

Brazilië: economie en politiek

good governance

importpakket

informele sector

handelsbalans

exportpakket

politieke polarisatie

Vanaf 2000 maakt Brazilië een decennium lang een forse economische groei door.
Wat was de belangrijkste oorzaak van die economische voorspoed?

Gebruik bron 18 en GB 207C en GB 208A.
Welke kenmerken van een centrumland én welke kenmerken van een periferieland heeft Brazilië?

PO: maken en nakijken opgaven

Was je er voor de vakantie niet? Uitleg over maken schetskaart!

Vrijdag meenemen!!!

- opgeladen chromebook

- kleurpotloden en scherp grijs potlood

- je uitgeprinte nagekeken opdrachten voor het PO

- oortjes voor opdracht na schetskaartopdracht

Wat doen we vrijdag? 

Maken schetskaart opdracht en inleveren met opdrachten

daarna: maken opdrachten 3.5!