NU Ned 1F 2F Deel B Formuleren H2.3 Voorzetsels

H2 Fouten voorkomen 2.3 voorzetsel

Leerdoel

- Je maakt op een juiste manier gebruik van voorzetsels

Voorzetsels algemeen

Het voorzetsel

Wat is een voorzetsel?

De definitie: Een voorzetsel (of: prepositie) is een onverbuigbaar woord, zoals aan, bij, door, in, naast, om en tussen, dat de aard van de relatie (bijvoorbeeld tijd of ruimte of middel) tussen verschillende elementen in de zin aangeeft.

Hoe herken je een voorzetsel?

Een voorzetsel staat vaak voor een zelfstandig naamwoord.

Voorbeelden: voor, achter, naast, in, op, door, over, uit, boven, onder, om, tegen, aan, binnen, buiten, langs, tijdens, sinds, bij, tot, zonder, met, behalve, naar, na, via, per, te, tegen, volgens … 

Voorbeelden: achter de kast, voor de kast, op de kast, naast de kast

Voorzetsels

Er zijn heel veel voorzetsels. Je kunt ze indelen in een aantal groepen:

- voorzetsels van plaats

- voorzetsels van tijd

- voorzetsels van beweging

- voorzetsels van oorzaak/reden

Voorzetsels van tijd

Het aangeven van een tijdstip doe je met een voorzetsel.

Voorzetsels van tijd

Voorzetsels van tijd gebruik je om aan te geven wanneer iets gebeurt.

De voorzetsels van tijd staan altijd voor de tijdsbepaling, bijvoorbeeld een datum, tijdstip of jaartal.

...om 12 uur   ...na 13:00 uur

...tijdens de lunch   ...Sinds 1900

Per direct ga ik beginnen

Voorzetsels van plaats

Het aangeven van een plaats doe je met een voorzetsel.

Voorzetsels van plaats

Voorzetsels van plaats gebruik je om aan te geven waar iets gebeurt.

De voorzetsels van plaats staan altijd voor het voorwerp/gebied/gebouw.

...voor de Rabobank

...onder de bank

...tegen de muur

voorzetsels van beweging

Het aangeven van een beweging/verplaatsing doe je met een voorzetsel.

Voorzetsels van beweging

Voorzetsels van beweging gebruik je om aan te geven dat iets in beweging is.

Ik loop langs de Maas

Ik kruip over de bank

Ik fiets om het gebouw heen

Ik spring over het hek

Zij rijdt door een tunnel

voorzetsels van oorzaak/reden

Het aangeven van een oorzaak/reden doe je met een voorzetsel.

voorzetsels van oorzaak/reden

Voorbeelden van voorzetsels die een reden/oorzaak aangeven: vanwege de dichte mist

door de kredietcrisis.

Vaste voorzetsels

Vaste voorzetsels

In het Nederlands zijn er heel wat woorden die een vaste combinatie vormen met een bepaald voorzetsel.

Hier zijn geen regels voor, 

          deze moet je uit je hoofd leren.

De betekenis van een woord kan verschillen per voorzetsel.

Sommige woorden/combinaties van woorden hebben altijd hetzelfde voorzetsel bij zich. 

Vast voorzetsel

• Sommige werkwoorden komen altijd voor met een bepaald voorzetsel.
• Houden van
• Gek zijn op
• rekening houden met 
• luisteren naar
• kijken naar

Vaste voorzetsels bij werkwoorden

Sommige werkwoorden hebben vaste voorzetsels. Je kunt het werkwoord dan (bijna) alleen maar gebruiken in combinatie met het vaste voorzetsel.

Voorbeeld: Houden van, kijken naar, beleven van, belang hechten aan, grenzen aan, afrekenen met, snakken naar, wachten op, bestand zijn tegen, behoefte hebben aan...

Let op!

Sommige werkwoorden hebben een vast voorzetsel. Dit hoort dan bij het werkwoord en is hier dan geen voorzetsel!

De docent kijkt de toetsen na.

Ezelsbruggetje:

ik kijk na. Het werkwoord is nakijken

Ik schrijf op. Het werkwoord is opschrijven.

Ik praat met (iemand). Het werkwoord is niet metpraten!

Ik kijk naar (iets). Het werkwoord is niet naarkijken!

Vaste voorzetsels in uitdrukkingen

Er zijn ook uitdrukkingen met een vast voorzetsel.

Voorbeelden:

ergens spijt van hebben

akkoord gaan met een voorstel

Voorzetsels oefenen

Voorzetsels kun je altijd vervangen door een ander voorzetsel.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is GEEN voorzetsel?

1. gedurende
2. niet
3. op
4. onder

Wat is een voorzetsel?

1. Naast
2. Op
3. Wegens
4. Tijdens

Wat is geen voorzetsel?

1. tijdens
2. na
3. achter
4. brug

WAT IS GEEN VOORZETSEL?

1. onder
2. tussen
3. via
4. de

Wat is NIET een voorzetsel?

1. in
2. vaak
3. achter
4. naar

Wat zijn voorzetsels?

1. De, het, een
2. Lopen, kijken, springen
3. Stoel, bed, tafel
4. Op, naast, voor

Voorzetsels
Wat is geen voorzetsel?

1. Tijdens
2. voor
3. omdat
4. tussen

Wat is een voorzetsel?

1. de
2. naast
3. fietsen
4. fles

a. 'Tijdens' is een voorzetsel.
b. 'Op' is een voorzetsel.
c. 'Sommige' is een voorzetsel.

1. a. waar b. waar c. waar
2. a. waar b. niet waar c. niet waar
3. a. waar b. waar c. niet waar
4. a. niet waar b. niet waar d. waar

Vaste voorzetsels oefenen

Wat is het vaste voorzetsel van het werkwoord rekenen?

1. met
2. tegen
3. uit
4. op

Vul aan met het vaste voorzetsel.
zeker zijn ........

1. in
2. van
3. op
4. met

Wat is een voorbeeld van een vast voorzetsel?

1. houden van (iemand)
2. bang zijn voor (spinnen)
3. rekenen met (je klasgenoot)
4. fietsen door (de tunnel)

Vul het vaste voorzetsel aan bij: houden...

1. met
2. in
3. van
4. op

Wat is ook alweer een vast voorzetsel?

1. Een voorzetsel dat bij een bepaald werkwoord hoort.
2. Geven een reden/oorzaak aan
3. Gebruik je in combinatie met een ander woord.
4. Achter, bij, door, naar, tussen, tijdens.

Wat is het vaste voorzetsel?

Hij wil ... je praten.

1. voor
2. over
3. met
4. over

Wat is het vaste voorzetsel van het werkwoord verlangen .....?

1. in
2. tegen
3. naar
4. met

Wat is het vaste voorzetsel?
Ze is gek .... jou.

1. van
2. op
3. met
4. voor

Vul aan met het vaste voorzetsel.
streven ........

1. met
2. van
3. in
4. naar

Wat is het vaste voorzetsel van het werkwoord twijfelen ....?

1. met
2. aan
3. over
4. van

Wat is het vaste voorzetsel van het werkwoord gokken ......?

1. op
2. voor
3. over
4. met

Wat is het vaste voorzetsel van het werkwoord huilen .... ?

1. met
2. over
3. om
4. uit

Wat is het vaste voorzetsel van het werkwoord hopen .... ?

1. met
2. naar
3. op
4. van

Wat is het vaste voorzetsel?
Ik heb een hekel ... jou.

1. aan
2. van
3. voor
4. met

Wat is het vaste voorzetsel?
Behoefte hebben....

1. om
2. aan
3. naar
4. op

Vul aan met het vaste voorzetsel.
iemand herinneren ........

1. aan
2. uit
3. op
4. tussen

Wat is het vaste voorzetsel van het werkwoord zich verbazen ....?

1. over
2. in
3. met
4. naar

Welke zin heeft een vast voorzetsel?

1. Wij lopen naar de bus.
2. Zij gaan op vakantie.
3. Ik kijk op tegen de winter.
4. Komen zij op tijd?

Leren voor het instellingsexamen

- Je maakt op een juiste manier gebruik van voorzetsels