Signaalwoorden en hun verbanden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Signaalwoorden en hun verbanden

Signaalwoorden en hun verbanden

Waarom leer je dit?

Om structuren binnen een tekst te kunnen herkennen. Het valt je dan direct op als delen van de tekst met elkaar te maken hebben.

Je leert de tekst beter begrijpen!

Terugblik. Wat heb je al geleerd?

De volgende drie tekstverbanden heb je al geleerd:

Verbanden	Signaalwoorden
Opsomming	ten eerste, ook, tevens, bovendien
Tegenstelling	Maar, toch, echter, daarentegen
Voorbeeld	Zo, zoals, bijvoorbeeld, onder andere

Signaalwoorden:

''Je kunt ze beschouwen als de verkeersborden van je tekst''

Lees tekst 1 en tekst 2. Welke vind je beter?

Rick zoekt zijn telefoon. Hij wil een TikTok filmpje maken. Hij kan alleen zijn telefoon niet vinden. Hij baalt nu als een stekker. Rick beseft ineens dat zijn telefoon boven ligt. Hij rent snel naar boven. Zijn moeder zegt: ‘Je mag alleen je telefoon, als je huiswerk af is.’

Rick zoekt zijn telefoon, want hij wil een TikTok filmpje maken. Hij kan alleen zijn telefoon niet vinden, daardoor baalt hij nu als een stekker. Hij beseft ineens dat zijn telefoon boven ligt, dus hij rent snel naar boven. Zijn moeder zegt: ‘Je mag alleen je telefoon, als je huiswerk af is.'

Tekst 1

Tekst 2

Vond je ook dat tekst 2 beter leesbaar was? Ik wel!

Dat heeft te maken met de signaalwoorden die zijn toegevoegd.

Jullie leren vandaag drie nieuwe verbanden

Verbanden:

1. Tijdsvolgorde
2. Oorzaak-gevolg
3. Voorwaarde

Welke signaalwoorden horen hierbij? Maak de volgende vraag die je vindt op de volgende slide.

Tijdsvolgorde

Oorzaak-gevolg

Voorwaarde

Vroeger, later, nu, eerst, daarna, vervolgens, nadat, dadelijk, terwijl, intussen, tijdens, inmiddels, sinds.

Daardoor, doordat, zodat, waardoor, ten gevolge van

Als........dan, indien, tenzij, mits

Tijdsvolgorde: versterkt de chronologie in je tekst

Signaalwoorden: Vroeger, later, nu, eerst, daarna, vervolgens, nadat, dadelijk, terwijl, intussen, tijdens, inmiddels, sinds.

Voorbeeldzinnen:

Vroeger was ik verlegen, nu heb ik geen moeite meer om een gesprekje aan te knopen met vreemden.

Eerst bereikten de Nederlandse voetbalvrouwen de kwartfinale, daarna gingen ze door naar de halve finale en vervolgens wisten ze de finale te winnen!

Oorzaak-gevolg: als iets gebeurt, dan heeft dit gevolgen

Signaalwoorden: daardoor, doordat, zodat, de oorzaak hiervan is, waardoor, ten gevolge van

Voorbeeldzinnen: 

Doordat Ilse een enge film had gekeken, durfde ze niet meer in het donker te fietsen.

Oorzaak: een enge film kijken

Gevolg: niet meer in het donker durven fietsen.

Signaalwoord: doordat

Voorwaarde: er staat vaak iets tegenover.

Signaalwoorden: als … (dan), indien, tenzij, mits

Voorbeeldzinnen:

Als Jasper anders en beter gaat leren, dan gaat hij dit jaar nog over.

Ik ga woensdag met je voetballen, tenzij het regent.

(hiermee wordt bedoeld: als het regent ga ik NIET voetballen).

Om welk verband gaat het in de volgende zin?

Zin: Als jij je huiswerk maakt, dan mag jij je telefoon terug.

1. Tijdsvolgorde
2. Oorzaak-gevolg
3. Voorwaarde
4. Opsomming

Beschrijf de oorzaak-gevolg en signaalwoord.
Zin: Doordat mijn vader zo laat is, heb ik mijn trein gemist!

Welke signaalwoorden geven de tijdsvolgorde aan?

Zin: Eerst deed ik mijn pyjama aan en vervolgens poetste ik mijn tanden. Daarna stapte ik in bed en toen viel ik weer in slaap.

1. Eerst, en, daarna
2. En, vervolgens, toen
3. Eerst, vervolgens, en daarna
4. Eerst, vervolgens, daarna, toen

Tekstverband	Signaalwoord
Tijdsvolgorde	vroeger, later, nu, eerst, daarna, vervolgens, nadat, dadelijk, terwijl, intussen, tijdens, inmiddels, sinds
Oorzaak-gevolg	daardoor, doordat, zodat, de oorzaak hiervan is, waardoor, ten gevolge van
Voorwaarde	als … (dan), indien, tenzij, mits

Overzicht: