PTN 3HV 7. Spelling: §2 en 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

3HV 7. Spelling

Cursus 7

Spelling

§2 en 3

Startvraag

Lees de zin Ik maakte me eerst wel zorgen over de oude kat en haar zieke baasje, maar … maken het nu gelukkig goed.

Wat moet er op de plaats van de puntjes staan?

A beide

B beiden

C Er zijn twee mogelijkheden: beide of beiden; ze zijn alle twee goed.

Welk betekenisverschil is er tussen zin a en zin b?

a. De oudere voetballers speelden een wedstrijd tegen de jongere.

b. De oudere voetballers speelden een wedstrijd tegen de jongeren.

havo

vwo

Noteer je antwoord in je schrift.

Startvraag

Lees de zin Ik maakte me eerst wel zorgen over de oude kat en haar zieke baasje, maar … maken het nu gelukkig goed.

Wat moet er op de plaats van de puntjes staan?

A beide

B beiden

C Er zijn twee mogelijkheden: beide of beiden; ze zijn alle twee goed.

Welk betekenisverschil is er tussen zin a en zin b?

a. De oudere voetballers speelden een wedstrijd tegen de jongere.

b. De oudere voetballers speelden een wedstrijd tegen de jongeren.

havo

vwo

antwoord 

In zin a spelen de oudere voetballers de wedstrijd tegen de jongere voetballers; in zin b spelen de oudere voetballers tegen de jongeren (of het nou voetballers zijn of niet).

Deze week:

Les 1 Spelling - herhaling leerjaar 2 online

Les 2 Spelling - §2 en 3

Les 3 Fictie

 §2 Trema, apostrof, accenten en cedille

ook wel

Een diakritisch teken is een schriftteken dat boven, onder of door een letter gezet wordt ter aanduiding van de uitspraak.

Trema

1. alleen bij uitspraakprobleem 

- op de letter waar klank verandert

vb. ruïne/ vacuüm/ geïrriteerd

2. In het mv van zn op -ee

vb. zeeën

feeën

Dus op de -e waar klank verandert!

3. (vaak) in het mv van zn op -ie

- klemtoon op -ie -> + ën

- klemtoon niet op -ie -> + n (trema op laatste ë)

apostrof

Als weglatingsteken

's-Gravenhage. Ik heb 'm net nog in 't buurthuis zien zitten. 's Avonds. De Elfstedentocht van '97.

Bij bezitsaanduiding als de naam eindigt op een s-klank of lange klinker.

Anna's tas. Max' Playstation. Gaby's huiswerk. Joyce' huis.

Na cijfers, afkortingen en afleidingen. vmbo 'er, A4'tje, mp3'tje

In verkleinwoorden op -y voorafgegaan door een medeklinker: baby'tje (maar: displaytje)

accenten

Cedille

De cedille onderaan de c (ç) zorgt ervoor dat een c als s klinkt, wanneer die voor een a, o of u staat (reçu, Curaçao ).

Normaal klinkt de c in die gevallen namelijk als k:

– caravan, cup cakes.

Waar schrijf je een apostrof?

1. Tims vader
2. Lisas vader

Welk accent bevat dit woord?
blèren

1. accent aigu
2. accent grave
3. accent circonflexe

Welk accent bevat dit woord?
frêle (fijngebouwd)

1. accent aigu
2. accent grave
3. accent circonflexe

 §3 Met of zonder -n?

Telwoorden als enkele, vele, weinige, sommige worden zelfstandig gebruikt als je achter het telwoord geen zelfstandig naamwoord uit de zin kunt invullen. Deze zelfstandig gebruikte telwoorden schrijf je met n als ze personen aanduiden:

Sommigen hadden na de Dam tot Damloop hun enkels verstuikt.

De meesten wisten dat er storm op komst was, maar velen trotseerden het slechte weer.

 §3 Met of zonder -n?

Als telwoorden geen personen aanduiden of niet-zelfstandig (maar bijvoeglijk) gebruikt worden, schrijf je ze zonder n:

Uit Blijdorp ontsnapten enkele van de wilde dieren. (geen personen)

Alle kinderen wilden op oudjaarsavond tot na middernacht opblijven. (niet-zelfstandig)

Telwoorden als tientallen, honderden, (tien)duizenden en miljoenen hebben altijd een n.

 §3 Met of zonder -n?

Zelfstandig gebruikte bijvoeglijke naamwoorden die personen aanduiden, eindigen in het enkelvoud op een e en krijgen in het meervoud een n:

Als oudere kun je via het internet op zoek gaan naar fitte ouderen om mee te sporten.

 §3 Met of zonder -n?

Zelfstandig gebruikte bijvoeglijke naamwoorden die zaken (dingen) aanduiden, eindigen meestal op een -e, maar niet als het gaat om stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden:

De mooiste meubels in het huis van mijn ouders vind ik de donkere houten.

Wil je een appel of een peer? Ik wil ..

1. beide
2. beiden

Hebben bejaarde(n) mensen minder slaap nodige dan jeugdige(n)

1. bejaarde, jeugdige
2. bejaarden, jeugdige
3. bejaarde, jeugdigen
4. bejaarden, jeugdigen

Maak de opdrachten van paragraaf 2 en 3, Cursus 7 Spelling,  in je schrift.

Terugblik op de les

Wat ging goed?

Wat kan beter?