Leerdoelen en Succescriteria

• Communicatie
• Beroepsopleiding
• Middelbare school
• Leerjaar 1

Tekst

Jan-Jaap Klomp

Leerdoelgericht lesgeven; de kennismaking

Cambium College

15-04-21

Wat hoop je dat het werken vanuit leerdoelen je gaat opleveren?

Doelen

Aan het einde van de module:

1. Kun je uitleggen wat leerdoelgericht lesgeven betekent
2. Kun je leerdoelen formuleren die voor leerlingen begrijpelijk zijn
3. Heb je ervaring opgedaan met het vormgeven van een les vanuit een leerdoel
4. Kun je de vervolgstap benoemen die je gaat zetten in leerdoelgericht lesgeven

Leerdoelen en succescriteria

Een online workshop over leerdoelen en succescriteria: waarom zijn leerdoelen en succescriteria belangrijk? Wat is de meerwaarde van het bepalen van goede leerdoelen (denk aan formatief evalueren, leerdoelgericht lesgeven, loskomen van methode etc.). Hoe maak je een goed leerdoel? En wat zijn succescriteria?

Inhoud training

• Over leerdoelgestuurd lesgeven
• Onderliggende theorieën
• Praktijkvoorbeeld

• Het Curriculum
• Leerdoelen formuleren
• Afsluitende (praktijk)opdracht
  

Leerdoelgericht lesgeven

Wanneer is een leerdoel voor jou een succes?

Van leerstofgericht lesgeven naar leerdoelgericht lesgeven

Wat is het?

• Leerdoelen zijn het startpunt van onderwijs
• Niet de methode is leidend, maar de onderwijsinhoud (de leerdoelen)
• Hier heb je zélf invloed op

Onderwijs begint bij leerdoelen; wat wil je leerlingen leren? Waarom sta je voor de klas?

Beklijven van de stof

Als je de methode als uitgangspunt neemt, loop je de kans dat je niet 'duurzaam' aan het lesgeven bent. 

Belangrijk is om herhaling in je lessen te bouwen (denk ook aan Wijze Lessen)

Brede vaardigheden

Hoe zorg je ervoor dat leerlingen de vaardigheden leren die ze nodig hebben?

Bijv. onderzoek doen, plannen, informatievaardigheden

Formatieve evaluatie 

> hoe ga je toetsen?

> hoe controleer je of leerlingen het hebben gehaald?

> mogen leerlingen falen?

Waarom?

• Van passieve leerling naar actieve leerling
• Van demotivatie naar motivatie
• Makkelijker leerwinst meten
• Beter leerlinggedrag sturen
• ........

Eigen accenten

• Waarom sta je voor de klas? 
• Wanneer ben je tevreden?
  
• Aan welk leerdoel besteed je minder tijd dan je zou willen?

Welke vakinhoudelijke (globale) leerdoelen vind jij zelf belangrijk?

Aan welke leerdoelen besteed je weinig tijd, maar zou je wel aandacht aan willen besteden?

Golden Circle

Wat komt er bij leerdoelgericht lesgeven kijken?

Onderdelen

• Goede leerdoelen formuleren
• Directe instructiemodel
• Begeleiden van zelfwerkzaamheid van leerlingen
• Controleren aan de hand van succescriteria

Hoe ziet leerdoelgericht lesgeven er uit?

Het model

Theorie

Lean Back

Lean Forward

Soorten doelen

Dus niet:

Je kent de onderdelen van een vulkaan

Maar:

Ik kan de onderdelen van een vulkaan (zoals benoemd in de begrippenlijst) aanwijzen op een doorsnede van een vulkaan

Curriculum.nu

• Herziening curriculum
• Aangeboden aan de minister
• Overladen
• Weinig samenhang
• Betere doorstroom

https://www.curriculum.nu/waarom

Welke onderdelen vind jij belangrijk in je lessen (je eigen visie)?

Praktijkopdracht

• Bekijk de eindtermen of kerndoelen
• Passen de leerdoelen bij je eigen accenten?

Leerdoelen formuleren

Leerdoelen formuleren voor de les van morgen (of de eerstvolgende les). 

Waar moet je aan denken? Docenten zélf aan het denken zetten. 

Een paar voorbeelden

Wat vind jij goede leerdoelen? En waarom?

Paragraaf 2 t/m 6 van hoofdstuk 5

1. Goed leerdoel
2. Slecht leerdoel

Je leert over de stelling van Pythagoras

1. Goed leerdoel
2. Slecht leerdoel

Je moet met enkele voorbeelden kunnen uitleggen dat de Sovjet-Unie en nazi-Duitsland totalitaire dictaturen waren.

1. Goed leerdoel
2. Slecht leerdoel

Ik kan (in het Frans) iets kopen of bestellen en naar de prijs vragen.

1. Goed leerdoel
2. Slecht leerdoel

De kandidaat kan de relatie tussen de bouw van hart en bloedvaten en hun functie beschrijven en de relatie tussen de bouw en werking uitleggen.

1. Goed leerdoel
2. Slecht leerdoel

Praktijkopdracht

Bespreek in groepjes

• Hoe maak je goede leerdoelen? 
• Welke criteria kun je daarbij opstellen?

Kies een werkvorm die bij jou als trainer past. 

Handvatten

• Start met 'ik kan' of 'je kunt'
• Plaats vakinhoud in het leerdoel
• Gebruik handelings-werkwoorden
• Hanteer een meetbare norm

Bedenk een doel

Waarom?

• Doorlopende leerlijn
• Beter inzicht in wat leerlingen moeten kennen/kunnen
• Loskomen van methode
• Invloed in onderwijs(vorm)
• Andere manier van toetsing
• Beter differentiëren/maatwerk
• Vakoverstijgend werken

Onderwijs begint bij leerdoelen; wat wil je leerlingen leren? Waarom sta je voor de klas?

Beklijven van de stof

Als je de methode als uitgangspunt neemt, loop je de kans dat je niet 'duurzaam' aan het lesgeven bent. 

Belangrijk is om herhaling in je lessen te bouwen (denk ook aan Wijze Lessen)

Brede vaardigheden

Hoe zorg je ervoor dat leerlingen de vaardigheden leren die ze nodig hebben?

Bijv. onderzoek doen, plannen, informatievaardigheden

Formatieve evaluatie 

> hoe ga je toetsen?

> hoe controleer je of leerlingen het hebben gehaald?

> mogen leerlingen falen?

Formatief evalueren

De essentie van formatief evalueren is het bijsturen van het leerproces om zo te zorgen dat leerlingen kunnen én mogen leren.

De FE-cyclus gaat er daarom vanuit dat de docent eerst het formatieve proces in de vingers moet hebben en dit moet inzetten in de klas. Hierbij moet de docent ook activiteiten ontwerpen die leerlingen stap voor stap meeneemt. 

https://events.slo.nl/file/9d883562-d00d-4a40-8971-bbe4123fa80d/1543313644

Gulikers, J. T. M., & Baartman, L. (2017). Doelgericht professionaliseren. Formatief toetsen met effect! Wat DOET de docent in de klas?: Eindrapport NRO-PPO overzichtsstudie dossiernummer 405-15-722. NRO.

A. Benoemen van een doel

B. Verzamelen van data

C. Analyseren van data

D. Interpreteren van data

E. Komen tot actie: op basis van interpretaties beslissingen nemen en vervolgstappen zetten. 

Studiemiddag 1; strategie 1 & 2

1. LesdoelenLe

Zijn er nog vragen?

Bedankt en succes!