3.5 herhaling + 3.2/3.3

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

politiek §3.5 herhaling + §3.2/3.3

Welkom in de les

Leg je spullen alvast op tafel!

§3.5: Het parlement

• Parlement       = Eerste Kamer (75) + Tweede Kamer (150)
                                 = Staten-Generaal

                                    = volksvertegenwoordiging

• Eerste Kamer = Senaat
  

De senaat is een andere naam voor de Eerste Kamer in Nederland. Het is het deel van het parlement dat wetsvoorstellen controleert die door de Tweede Kamer zijn goedgekeurd. De senatoren (leden van de Eerste Kamer) kunnen wetten goedkeuren of verwerpen, maar niet aanpassen.

In andere landen, zoals de Verenigde Staten, is de senaat vaak een zelfstandige kamer binnen het parlement, met andere bevoegdheden dan in Nederland.

Wetgeving

minister

+

wetsvoorstellen

debat en stemming

Elk voorstel gaat eerst naar de Tweede Kamer. Kamerleden debatteren erover. Ze kunnen veranderingen voorstellen en als de meerderheid voorstemt, dan komt die aanpassing erin. Ze mogen ook zelf een wetsvoorstel indienen.

goedkeuren en aanvullen

goedkeuren

 De Eerste Kamer kijkt vooral of er geen fouten in staan en of de wet klopt met bijvoorbeeld afspraken met andere landen of met de regels in de grondwet. De Eerste Kamer mag een wetsvoorstel niet veranderen, maar alleen in zijn geheel goed- of afkeuren. Het werk van de Eerste Kamer is dus een soort laatste check.

stemming

Taken van het parlement

Om de wetgevende taak uit te voeren heeft het parlement een aantal rechten:

• Stemrecht: goed/afkeuren wetsvoorstellen
  
• Recht van amendement: veranderen wetsvoorstellen (alleen TK)
  
• Recht van initiatief: zelf wetsvoorstellen maken (alleen TK)

Taken van het parlement

Om de controlerende taak uit te voeren heeft het parlement een aantal rechten:

• Vragenrecht: recht om minister of staatssecretaris een vraag te stellen. Antwoorden = verplicht!
  
• Motierecht: uitspraak waarin de Kamer haar mening geeft of vraagt een minister iets te doen.
  

                                 motie van afwijzing: de minister moet beter zijn best doen

                                 motie van wantrouwen: een Kamerlid vraagt een minister af te treden

• Recht van interpellatie: Kamerleden mogen een minister ter verantwoording roepen. Hij moet komen voor een debat.
  
• Enquêterecht: er komt een groot onderzoek naar een bepaalde kwestie. Een speciale commissie verhoort deskundigen en getuigen onder ede.
  

schrijf mee!

Een Kamerlid wil graag dat een minister in zijn wetsvoorstel een wijziging aanbrengt. Van welk recht maakt het Kamerlid gebruik?

1. Recht van interpellatie.
2. Recht van amendement.
3. Stemrecht.
4. Recht van initiatief.

Welke uitspraken over de Eerste Kamer zijn juist?
1. De Eerste Kamer mag wetsvoorstellen veranderen.
2. De Eerste Kamer stemt als eerste over een wet.
3. De leden van de Eerste Kamer worden indirect gekozen.
4. Er zijn 75 Eerste Kamerleden.

1. 1 en 2
2. 1 en 4
3. 2 en 3
4. 3 en 4

Zijn de uitspraken juist of onjuist?
1. De Tweede Kamer stemt over wetsvoorstellen.
2. De ministers stemmen over de wetsvoorstellen van de Tweede Kamer.

1. 1 is juist, 2 is onjuist
2. 1 is onjuist, 2 is juist
3. Beide zijn juist
4. Beide zijn onjuist

Welke zinnen zijn juist?
1. De Tweede Kamer neemt een wetsvoorstel aan als de meerderheid vóór stemt.
2. De Tweede Kamer controleert of de ministers alle plannen goed uitvoeren.

1. 1 is juist, 2 is onjuist
2. 1 is onjuist, 2 is juist
3. Beide zijn juist
4. Beide zijn onjuist

Een belangrijke taak van de Tweede Kamer is de ministers controleren

1. Juist
2. Onjuist

3.2 Welke partij past bij jou?

Lesdoelen

- Aan het einde van de les kan je vertellen wat actief en passief stemrecht is.

- Aan het einde van de les kan je lijstrekkers koppelen aan partijen.

- Aan het einde van de les kan je uitleggen wat linkse en rechtse partijen inhouden. 

- Aan het einde van de les kan je stromingen koppelen.

Welke partijen ken je?

Begrippen:

• Actief kiesrecht
• Passief kiesrecht
• Lijsttrekker
• Links / midden / rechts
• Passieve overheid
• Actieve overheid
• stromingen

Actief kiesrecht:

Het recht om te mogen stemmen

Passief kiesrecht:

het recht om je verkiesbaar te stellen

Vrije verkiezingen:

Je mag stemmen op wie je wilt

Geheime verkiezingen:

Niemand weet op wie jij gestemd hebt

Lijstrekker

• HET gezicht van een politieke partij
• Aanwezig bij debatten op televisie 

• Lijsttrekker --> De belangrijkste man of vrouw van een politieke partij in verkiezingstijd.

derdekamer.nl

Linkse partijen

Uitgangspunt: gelijkheid in de samenleving. 

Wat wilt links nog meer?

Extra geld voor mensen met een klein pensioen	Extra geld voor studenten in een gezin met lage inkomens	Grotere actieve overheid
Meer aandacht voor milieu	Oorzaken van criminaliteit bestrijden	Actieve overheid

Links/rechts denken niet voldoende

§3.3 stromingen in de politiek

• Linkse/ rechtste en midden partijen
• Liberalisme / sociaal-democratie / christendemocratie
• Populistische partijen 
• One-issue partijen 

Linkse partijen

De overheid zorgt voor kwetsbare mensen.

De overheid is ACTIEF naar manieren op zoek om kwetsbare mensen te helpen. 

Rechtse partijen

Mensen hebben een eigen verantwoordelijkheid. 

De overheid is PASSIEF en helpt alleen in noodsituaties en zorgt voor veiligheid.

Midden partijen

De naam zegt het: partijen die tussen links en rechts zitten.

- Kunnen links en rechts zijn.

Beste voorbeeld: 

Linkse en rechtse partijen

Rechtse partijen

Uitgangspunt: vrijheid.

Wat wil rechts nog meer?

Burgers zorgen zoveel mogelijk voor zichzelf	Optreden bij onveiligheid	Lage belastingen
Minder aandacht voor klimaat	Kleine overheid = minder geld uitgeven	Passieve overheid

Politieke stromingen

Drie grote politieke stromingen in Nederland:

- Liberalisme;

- Sociaal-democratie;

- Christen Democratie. 

Liberalisme

Waarden	Doel	Komt op voor	Rol overheid
Economische vrijheid	Vrijheid voor mensen om te doen wat ze willen	Werkende burgers en ondernemers	Passief: alleen zorgen voor de veiligheid.
Persoonlijke vrijheid	Bescherming van deze vrijheid	Bedrijven	Kleine overheid.

Sociaal - Democratie

Waarden	Doel	Komt op voor	Rol overheid
Gelijkwaardigheid	Eerlijke verdeling van kennis, inkomens en macht.	Mensen met minder geld.	Actief: ongelijkheid tegengaan.
Solidariteit	Bescherming kwetsbare groepen (gehandicapten, werklozen).	Mensen met minder kansen.	Grote(re) overheid.

Christen-Democratie

Waarden	Doel	Komt op voor	Rol overheid
Geloof	Samenleving waar mensen goed voor elkaar zorgen	Gezinnen met kinderen	Beperkt: alleen als er geen andere hulp is.
Naastenliefde en samenwerking	Respect voor het woord van god (Bijbel)	Christelijke instanties, zoals christelijke scholen	Middel-grote overheid.

Populistische Partijen

• Kennen de 'wil van het volk'. 
  
• Populisme is een politieke ideologie waarbij men zich verzet tegen de elite en opkomt voor het volk. Populisten onderscheiden zich van andere politici door te zeggen dat zij het volk vertegenwoordigen.
  

One-Issue partijen

1  thema is het belangrijkst, de rest is minder belangrijk. 

Betekent niet dat ze zich alleen bezig houden met ouderen, dieren of sport.

 

Herhaling!

Bij welke stroming past een kleine overheid?

1. Liberalisme
2. Sociaal-Democratie
3. Christen-Democratie

''Het gezin is het belangrijkste in een samenleving.'' Deze stelling past bij...

1. Liberalisme
2. Sociaal-Democratie
3. Christen-Democratie

Vrijheid voor bedrijven past het meest bij...

1. Liberalisme
2. Sociaal-Democratie
3. Christen-Democratie

Gelijkwaardigheid is een uitgangspunt van...

1. Liberalisme
2. Sociaal-Democratie
3. Christen-Democratie

PVDA-Groenlinks is een .... partij

1. Liberalistische
2. Sociaal-Democratische
3. Christen-Democratische

Forum voor Democratie en VVD zijn... partijen.

1. Liberalistische
2. Sociaal-Democratische
3. Christen-Democratische