H4 par. 3 Nederland in 1848

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Tijd van burgers en stoommachines

De industriële revolutie

par. 4.3 Nederland in 1848

Leerdoelen

• Je kunt enkele belangrijke kenmerken noemen van het Koninkrijk der Nederlanden tussen 1815 en 1848.
• Je kunt uitleggen welke idealen de liberalen hadden op politiek en economisch gebied.
• Je kunt uitleggen waarom er in 1848 een nieuwe grondwet kwam.

• Je kent de begrippen en jaartallen uit deze paragraaf.
  

Het Koninkrijk der Nederlanden

• In 1813 werden de soldaten van Napoleon uit Nederland verdreven: einde aan 30 jaar onrust, revolutie en oorlog.
• Nu moest er een nieuw bestuur komen.
• De leiders in Europa waren erg geschrokken van de democratische revoluties en Napoleons veroveringen.
• Terug naar de tijd van koningen en edelen.

Het Koninkrijk der Nederlanden

• Ze besloten van Nederland een koninkrijk te maken.
• Groot en sterk om te voorkomen dat de Fransen nieuwe veroveringsoorlogen gingen voeren.
• In 1815 werden Nederland, België en Luxemburg samengevoegd: koninkrijk der Nederlanden. 

Het Koninkrijk der Nederlanden

• In 1830 kwamen de Belgen in opstand en in 1839 werd België uiteindelijk zelfstandig.

Het Koninkrijk der Nederlanden

Koning Willem I geloofde niet in democratie en wou zelf de hoogste macht.

Hij bepaalde welke ministers er op in de regering zouden zitten.

Het Koninkrijk der Nederlanden

• De leden van de Tweede Kamer werden gekozen door de bestuurders van de provincies.

• Er kwam wel een grondwet, met grondrechten voor iedereen.

Het Koninkrijk der Nederlanden

• Economisch ging het niet goed met het koninkrijk.
• Veel armoede.
• Het noorden (huidige Nederland) liep enorm achter: geen fabrieken, overal werd nog met windmolens en paardenmolens gewerkt, 

Het Koninkrijk der Nederlanden

• Willem I probeerde de economie te verbeteren.
• Hij vond infrastructuur belangrijk en liet kanalen graven en wegen aanleggen en er moesten spoorlijnen en stoommachines komen.
• In 1839  reed de eerste stoomtrein tussen Haarlem en Amsterdam.

Hoe wilden de belangrijkste leiders van Europa voorkomen dat de Fransen nieuwe veroveringsoorlogen gingen voeren?

In welk jaar werd België zelfstandig?

1. 1813
2. 1815
3. 1830
4. 1839

Tweede Kamer & Eerste Kamer vormen samen...

1. de regering
2. het parlement
3. het kabinet
4. de volksvertegenwoordiging

Waaruit blijkt dat koning Willem I erg veel macht had?
Willem I...

1. benoemde & ontsloeg ministers
2. benoemde de leden van de Eerste Kamer
3. was de baas van het leger en ging over de financiën
4. alle antwoorden zijn juist

Hoe probeerde Willem I iets aan de slechte economische situatie van Nederland te doen?

De liberalen

• Veel burgers waren het niet eens met de manier waarop koning Willem I zijn rijk bestuurde: trok zich niets van het parlement aan.
• Zelfs rijke mensen hadden nauwelijks iets te zeggen. 
• Dat moest veranderen, dacht een groep burgers die zich de liberalen noemde.

De liberalen

• Geloven in denkbeelden Franse Revolutie.
• Wilden inspraak in het bestuur.
• Vertegenwoordigden vooral rijke burgers.
• Veel vertegenwoordigers in het parlement (alleen rijke mannen mochten stemmen).
• Economische vrijheid: geen regels over werktijden, lonen. 

De grondwet van 1848

• Willem I overleed in 1840.
• Willem II (zoon) werd de nieuwe koning: hij wilde op dezelfde manier regeren als zijn vader, dus volk weinig inspraak!

De grondwet van 1848

• In 1848 revoluties op verschillende plaatsen in Europa: voor democratie.
• Willem II was bang om zijn troon te verliezen! 
• Liever minder macht, dan helemaal geen macht meer.

De grondwet van 1848

• Daarom gaf Willem II de leider van de liberalen, Johan Rudolf Thorbecke, opdracht een nieuwe grondwet te maken.

De grondwet van 1848

De grondwet zorgde voor vernieuwing in het bestuur, koning kreeg minder macht!

• ministers regeren voortaan samen met het parlement.
• ministers maakten plannen voor nieuwe wetten of uitgaven; het parlement moest die goedkeuren.
• parlement bepaalde wie minister mocht zijn.
• parlement mocht een minister bij erge fouten ontslaan.
• parlementsleden voortaan gekozen door rijke mannelijke burgers: censuskiesrecht.

De grondwet van 1848

• Nederland werd een parlementaire democratie: een democratie waarin een gekozen parlement de hoogste macht heeft.
• Nederland is dan nog geen echte democratie: het kiesrecht was alleen weggelegd voor een kleine groep rijke mannen.

Wat past niet bij liberalen?

1. Vrijheid
2. Regels voor werktijden en lonen
3. Inspraak in het bestuur
4. Denkbeelden Franse Revolutie

In welk jaar werd Willem II koning van Nederland?

1. 1839
2. 1840
3. 1844
4. 1848

Willem II wilde op dezelfde manier regeren als zijn vader, dus met veel macht?

1. Juist
2. Onjuist

Waarom liet koning Willem II in 1848 toch een nieuwe grondwet waarin hij veel macht verliest?

Hoe heet de maker van de nieuwe grondwet uit 1848?

Noem een verandering uit de grondwet van 1848

Nederland is na 1848 een echte democratie.

1. Juist
2. Onjuist