Diversiteit en Ecosystemen (AI bij Nectar H6)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Biodiversiteit en Ecosysteem

Bij NECTAR H6 (4V)

Leerdoelen

Aan het einde van deze 2 lessen kun je de criteria van soortenindeling noemen, methoden toepassen om populatiegrootte te bepalen, biotische en abiotische factoren van de habitat van een soort herkennen, relaties in een voedselketen begrijpen, en de oorzaken en gevolgen van geringe genetische variatie in een populatie beschrijven.

Introduceer de leerdoelen en vraag de studenten wat ze al weten over de onderwerpen.

Wat weet jij al over biodiversiteit en ecosystemen?

Par. 6.1 - Soortenindeling

Indeling in soorten berust op criteria zoals uiterlijke kenmerken en erfelijkheidskenmerken. Een wetenschappelijke soortnaam bestaat uit de geslachtsnaam en de soortaanduiding.

Laat een tabel zien met voorbeelden van wetenschappelijke soortnamen. Vraag de studenten naar voorbeelden van soorten en hoe ze deze indelen.

Par. 6.1 - Soortenindeling

Indeling in soorten berust op criteria zoals uiterlijke kenmerken en erfelijkheidskenmerken. Een wetenschappelijke soortnaam bestaat uit de geslachtsnaam en de soortaanduiding.

Laat een tabel zien met voorbeelden van wetenschappelijke soortnamen. Vraag de studenten naar voorbeelden van soorten en hoe ze deze indelen.

Par. 6.1 - Verwantschap

De indeling van soorten op basis van verwantschap wordt gemaakt met behulp van stamboomdiagrammen en DNA-sequenties. 

Vaak spelen overeenkomstige kenmerken een rol (voorbeeld: het celmembraan). DNA sequencing heeft nieuw licht geworpen op verwantschap en indeling.

Laat een stamboomdiagram zien en leg uit hoe deze werkt. Vraag de studenten hoe ze denken dat de indeling van soorten op basis van verwantschap wordt gemaakt.

Par. 6.1 - Verwantschap

Laat een stamboomdiagram zien en leg uit hoe deze werkt. Vraag de studenten hoe ze denken dat de indeling van soorten op basis van verwantschap wordt gemaakt.

Par. 6.2 - Populatiegrootte

Populatiegrootte kan worden bepaald door middel van een steekproef, schatting of telling. Beperkende factoren zoals voedsel- en waterbeschikbaarheid, predatie en ziekten hebben invloed op de populatiegrootte.

Laat een tabel zien met voorbeelden van beperkende factoren. Vraag de studenten hoe ze denken dat beperkende factoren de populatiegrootte beïnvloeden.

Par. 6.2 - Populatiegrootte

Laat een tabel zien met voorbeelden van beperkende factoren. Vraag de studenten hoe ze denken dat beperkende factoren de populatiegrootte beïnvloeden.

Par. 6.2 - Populatiegrootte

Geboorte / Immigratie en Sterfte / Emigratie 

S- en J-vormige groeicurve

Laat een tabel zien met voorbeelden van beperkende factoren. Vraag de studenten hoe ze denken dat beperkende factoren de populatiegrootte beïnvloeden.

Par. 6.2 - Natuurbeheer

Natuurbeheerders kunnen populatiegroottes beïnvloeden door bijvoorbeeld predatoren te verwijderen of bij te voeren.

Ook kan men door natuurbeheer een successiestadium handhaven en versnipperde natuurgebieden ontsnipperen.

Laat een afbeelding zien van natuurbeheer en leg uit hoe natuurbeheerders populatiegroottes beïnvloeden. Vraag de studenten naar voorbeelden van natuurbeheer.

Par. 6.3 - Habitat

Biotische factoren zijn levende organismen die invloed hebben op de habitat van een soort. Abiotische factoren zijn niet-levende factoren zoals temperatuur en vochtigheid. Tolerantiecurven geven de verdraagzaamheid van organismen aan.

Laat een tabel zien van biotische en abiotische factoren. Vraag de studenten hoe ze denken dat deze factoren de habitat van een soort beïnvloeden.

Par. 6.3 - Habitat

Laat een tabel zien van biotische en abiotische factoren. Vraag de studenten hoe ze denken dat deze factoren de habitat van een soort beïnvloeden.

Par. 6.3 - Niche en adaptaties

Een niche is de rol van een soort binnen een ecosysteem. Adaptaties zijn eigenschappen van een soort die ontstaan door natuurlijke selectie en die helpen bij overleving.

Laat een afbeelding zien van verschillende soorten en vraag de studenten naar hun niche. Bespreek voorbeelden van adaptaties en hoe deze helpen bij overleving.

Par. 6.4 - Voedselketen en -web

Een voedselketen laat zien hoe energie en voedingsstoffen worden doorgegeven van de ene naar de andere soort. Een voedselweb laat zien hoe verschillende voedselketens met elkaar verbonden zijn.

Laat een afbeelding zien van een voedselketen en -web. Vraag de studenten naar voorbeelden hiervan in het wild.

Par. 6.4 - Voedselketen en -web

Laat een afbeelding zien van een voedselketen en -web. Vraag de studenten naar voorbeelden hiervan in het wild.

Par. 6.4 - Relaties en ziekten

Er zijn verschillende typen relaties tussen organismen, zoals predatie, commensalisme en mutualisme. Ziekten en persistente gifstoffen kunnen een ecosysteem beïnvloeden door populaties te verminderen of hele soorten uit te roeien.

Laat een tabel zien van verschillende typen relaties en vraag de studenten naar voorbeelden. Bespreek voorbeelden van ziekten en gifstoffen en hoe deze een ecosysteem beïnvloeden.

Laat een tabel zien van verschillende typen relaties en vraag de studenten naar voorbeelden. Bespreek voorbeelden van ziekten en gifstoffen en hoe deze een ecosysteem beïnvloeden.

Laat een tabel zien van verschillende typen relaties en vraag de studenten naar voorbeelden. Bespreek voorbeelden van ziekten en gifstoffen en hoe deze een ecosysteem beïnvloeden.

Par. 6.5 - Genetische variatie

Geringe genetische variatie in een populatie kan leiden tot inteelt en een verhoogd risico op ziekten en aangeboren afwijkingen.

Laat een afbeelding zien van genetische variatie in een populatie. Vraag de studenten naar de gevaren van geringe genetische variatie.

Par. 6.5 - Genetische variatie

Geringe genetische variatie in een populatie kan leiden tot inteelt en een verhoogd risico op ziekten en aangeboren afwijkingen.

Laat een afbeelding zien van genetische variatie in een populatie. Vraag de studenten naar de gevaren van geringe genetische variatie.

Par. 6.5 - Ecosysteemgrootte

De grootte van een ecosysteem heeft invloed op de soortenrijkdom en de mate van isolatie. Kleine ecosystemen hebben vaak minder soorten en zijn gevoeliger voor verstoringen.

Laat een afbeelding zien van verschillende ecosystemen en vraag de studenten naar voorbeelden van kleine en grote ecosystemen. Bespreek de voordelen van grote ecosystemen ten opzichte van kleine ecosystemen.

Par. 6.5 - Ecosysteemgrootte

De grootte van een ecosysteem heeft invloed op de soortenrijkdom en de mate van isolatie. Kleine ecosystemen hebben vaak minder soorten en zijn gevoeliger voor verstoringen.

Laat een afbeelding zien van verschillende ecosystemen en vraag de studenten naar voorbeelden van kleine en grote ecosystemen. Bespreek de voordelen van grote ecosystemen ten opzichte van kleine ecosystemen.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.