6.1 Een wereldeconomie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1600-1700 Tijd van Regenten en Vorsten

6.1 Een wereldeconomie

Pak je spullen

Laptop in de tas

1602 oprichting VOC

1621 oprichting WIC

Leerdoelen

KA: wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.

Hoofdvraag: Wat was de VOC, waarom werd zij opgericht en welke bijzondere rechten had zij?

VOC-mentaliteit

Wat bedoelde hij ermee?

Waarom zou niet iedereen heel enthousiast over deze opmerking zijn geworden?

JP Coen

Standbeeld van een massamoordenaar

15.000 Bandanezen

Wat moeten we hiermee? Standbeelden / straatnamen

Roofstaat?

Wat wil de schrijver duidelijk maken?

Moet iedere Nederlander dit weten?

Deze les

Inleiding

Opdrachten - uitleg - opdrachten

Opdracht tijdlijn Nederlandse opstand

Afsluiting met meerkeuzevragen en check leerdoel

Aan de slag

Wat: Aan de slag met opdracht 1 t/m 5

Hoe: Alleen en in stilte

Hulp: Eventueel zachtjes overleggen met je buurman/-vrouw

Tijd: +/- 10 minuten

Uitkomst: Check via Teams

Klaar: Maak opdracht 6 en 7

Handelskapitalisme

Economisch systeem waarin ondernemers goederen verhandelden met als doel om daarmee winst te maken.

Niet gaan rentenieren, maar het geld weer in de onderneming steken. 

Investeren met als doel nog meer geld verdienen.

KA: wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.

1602 VOC

Wereldwijde handelscontacten

VOC pakt uiteindelijk zelfs de hoofdrol in de wereldeconomie 

(17e eeuw grootste en rijkste bedrijf)

NIEUW: Aandeelhouders (mede-eigenaren) die hun geld laten zitten & aparte bestuurders

Verenigde Oost-Indische Compagnie

Waarom opgericht

• Eerst concurrerende compagnieën: VOC = minder concurrentie = meer winst
• meer veiligheid/macht:  samen sta je sterk tegen andere landen (Spanje)

Speciale rechten 

• Monopolie handel in het Oosten (specerijen)
• VOC mag geweld gebruiken
• Soldaten mee: 50% militair!
• Factorijen = handelsposten oprichten en gebieden besturen, onderhandelen

Handel

17e eeuw: zijde, katoen en specerijen (peper, kruidnagel, nootmuskaat)

18e eeuw: koffie en thee

NL rijk? 10% buiten Europa

1621 WIC

• Factorijen in W-Afrika en Amerika
• Minder actief dan de VOC, meer concurrentie van andere landen

Driehoekshandel:

• W-Afrika: wapens, ijzer & alcohol
• Amerika: goud, ivoor en tot slaaf gemaakte Afrikanen
• Europa: suiker, tabak en koffie

West-Indische Compagnie

Aan de slag

Wat: Aan de slag met opdracht 1 t/m 7 (= huiswerk volgende les)

Waarom: Verwerken van de stof

Hoe: Alleen en zachtjes

Hulp: Buurman/-vrouw, docent, Teams

Tijd: +/- 10 minuten

Uitkomst: Check via Teams

Klaar: Ook klaar met nakijken? Maak opdracht 8 en 13 OF tijdlijn

Chronologie-opdracht 5.4

Wat: Maak een tijdlijn van alle tijdstippen in 5.4

Waarom: Chronologie = lastig maar wel belangrijk!

Hoe: schrijf eerst alle jaartallen onder elkaar 

            --> daarna tijdlijn van maken

Hulp: Je maakt het in duo's m.b.v. je boek

Tijd: +/- 15 minuten

Welke uitspraken zijn juist?

1. Compagnieën waren bedrijven die alleen handeldreven
2. De gouveneur-generaal was e hoogste VOC-bestuurder
3. Een aandeelhouder was mede-eigenaar van een bedrijf en kreeg een deel van de winst
4. Het handelskapitalisme ontstond in de 17e eeuw

Welke uitspraken zijn juist?

1. De VOC-bestuurders in Batavia hadden de leiding over het handelsnetwerk van de VOC in Azië
2. De VOC was een multinational omdat ze personeel uit veel landen had

Welke uitspraken zijn juist?

1. De VOC was veel minder actief dan de WIC die veruit de grootste Europese onderneming in Azië was
2. Europeanen stichtten grote koloniën met plantages in Afrika en Amerika
3. In de 17e eeuw ontstond een wereldeconomie toen veel werelddelen door handel met elkaar verbonden raakten

Check leerdoel

Kun je een antwoord geven op de hoofdvraag?

Waarom werd de VOC opgericht en welke bijzondere rechten had zij?

VOC 1602

Waarom opgericht?

- Concurrentie tegengaan

- Meer veiligheid/macht --> samen sta je sterk

Bijzondere rechten:

- monopolie handel in Azië

- oorlog voeren

- soldaten in dienst

- factorijen (handelsposten) opzetten en gebieden besturen

- verdragen sluiten