Tijdvak 6, 6.1 Een wereldeconomie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Ga zitten volgens de plattegrond

en pak je boeken en je schrift erbij!

Toetsen periode 2

19 december: toets tijdvak 6

Toetsweek 2: Toets tijdvak 7&8

Programma tot de kerst

6.1 Een Wereldeconomie

6.2 De Gouden eeuw van Nederland

6.3 Het absolutisme

6.4 De wetenschappelijke revolutie

19 december: Toets!

Agenda

Programma vandaag

Handelskapitalisme

De VOC

Het begin van een wereldeconomie

Kenmerkend aspect deze les

1 Wereldwijde handelscontacten

2 handelskapitalisme

3 en het begin van een wereldeconomie

schooltv.nl

Handelskapitalisme

Handelskapitalisme

Ontstaan kapitalisme: Een economisch systeem waarbij personen geld in een onderneming investeren om winst te maken. 

De productiemiddelen waren privé bezit. 

Verenigde Oost-Indische Compagnie (1602)

Voc

Opgericht in 1602.

De VOC kreeg van de  Nederlandse overheid het Monopolie op de handel in Azië.

Eerste bedrijf ter wereld met aandelen/aandeelhouders.

Handelskapitalisme: 

De VOC mocht ook: 

1. Verdragen afsluiten met vorsten. 
2. Oorlog voeren. 
3. Gebieden besturen. 

Engels voorbeeld van de VOC is de East India Company

Handelsnetwerk van de VOC

De VOC was in Indië vooral geïnteresseerd in specerijen zoals:

1. Peper
2. Kaneel
3. Kruidnagels
4. Muskaatnoten. 

Handelsnetwerk van de VOC

Jan Pieterszoon Coen:

Zwarte Bladzijde: Gaf het bevel tot uitroeiing van de Bandanezen die het monopolie wilde doorbreken. 

Gaf opdracht tot het oprichten van een nieuw hoofdkwartier van VOC in Azië op Java genaamd Batavia (Jakarta).  

Het handelsnetwerk van de VOC

VOC was een echte multinational omdat: 

Zij bouwde factorijen Azië en het Midden-Oosten. 

Bijvoorbeeld: 

1. Met zilver kochten zij zijde in  in bijvoorbeeld China. 
2. Dit ruilde zij in voor Specerijen in de Molukken. 
3. Dit werd in Nederland weer verkocht voor zilver. 

Handelsnetwerk van de VOC

In de 17de eeuw verdiende de VOC het meest aan 

1. Specerijen.
2. Zijde
3. Katoen. 

In de 18de eeuw werd dit: 

1. Thee
2. Koffie. 

Het ontstaan van een wereldeconomie

Het begin van een wereldeconomie

Door de wereldwijde handelscontacten van het handelskapitalistische compagnieën ontstond er een wereldeconomie. 

Gebieden raakte de wereld meer met elkaar verbonden door de handelscontacten. 

Het begin van een wereldeconomie

• Rond de Atlantische Oceaan waren vooral de Spanjaarden, Portugezen, Engelsen en Fransen actief. 
• Zij stichtte vooral plantages waarop suiker, tabak en koffie werd verbouwd. 
• Dit verkochten zij in Europa en van het geld kochten zij producten. 
• Dit verkochten zij in Afrika en kochten daar slaven voor. 

Het begin van een wereldeconomie

Voor de handel rond de Atlantische Oceaan werd de West-Indische Compagnie (WIC) opgericht. 

De WIC had factorijen aan de kusten van: 

1. West-Afrika
2. Amerika

De WIC was niet zo groot als de VOC. 

WIC

Driehoekshandel

WIC - West-Indische Compagnie werd in 1621 opgericht voor de handel met Amerika.

 

Deze compagnie deed aan driehoekshandel. Vanuit Nederland werden wapens, gereedschap en alcohol etc. gebracht naar Afrika. Hier werd dit geruild voor Afrikaanse slaven. Deze werden verkocht in Amerika om op de plantage te werken. Dit noemt men ook wel de Trans Atlantische slavenhandel. Vanuit Amerika namen de Nederlanders cacaobonen, suiker en tabak mee terug naar Nederland.

De Republiek heeft in deze periode tot de afschaffing (1864) van de slavenhandel ongeveer tussen de 550.000 tot 600.000 mensen vervoerd, schatting: 5% aandeel van het totaal.

De WIC deed aan kaapvaart om andere landen, zoals Spanje en Portugal, te dwarsbomen.

WIC

VOC en WIC vergeleken

Huiswerk inleveren volgende les

2 en 3

15 en 16

Geen boek? Samenvatting 6.1 inleveren op het blad dat is uitgedeeld

Wat is monopolie?

1. Het alleenrecht op de handel in een bepaald product
2. Een gebouw waar kooplieden handel drijven
3. Een veelgebruikte tactiek van de zeeheld Piet Heyn
4. De regels die gelden tussen staten

1602?

1. oprichting VOV
2. oprichting VOC
3. oprichting WIC
4. oprichting WGC

Wie was J.P. Coen?

1. stadhouder van Holland
2. landsadvocaat
3. gouverneur-generaal van de VOC in Azië
4. veroveraar van de Zilvervloot

Dit is een koopman met zijn vrouw in Batavia.

Waar ligt Batavia?

1. India
2. Indonesië
3. Japan
4. Nederland

De VOC had een aantal rechten. Wat zijn rechten van de VOC?

1. De VOC mocht oorlog voeren
2. De VOC mocht verdragen sluiten
3. De VOC mocht forten bouwen
4. De VOC mocht als enige handel drijven met Azië

Wat is handelskapitalisme?

1. Alleenrecht om in een gebied (of in een bepaald product) handel te drijven.
2. Boeren werken voor de nijverheid of voor de export en niet alleen meer voor eigen dorp of streek.
3. Versterkt steunpunt voor de handel van bijvoorbeeld VOC of WIC
4. Kapitaal vermeerderen door handel te drijven én door gekochte (ingevoerde) materialen en grondstoffen te laten bewerken en daarna te verkopen met meer winst dan met handel alleen.

De WIC handelde in?

1. Slaven, tabak en specerijen
2. Slaven, suikerriet en specerijen
3. Steenkool, tabak en suikerriet
4. Slaven, tabak en suikerriet

Test vragen