M2: 4.2 - De Grote Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Welkom in de geschiedenisles!

De Eerste Wereldoorlog

4,2 - De Grote Oorlog

Wat gaan we doen vandaag?(1)

• Lesdoelen
• Herhaling
• De Grote Oorlog
• Kijkopdracht
• Opdrachten
• Afsluiting  

Wat gaan we doen vandaag?(2)

• Lesdoelen
• Herhaling
• De Grote Oorlog
• Opdrachten
• Afsluiting  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kun je:

• Uitleggen hoe de Eerste Wereldoorlog verliep.
  

• Kun je verschillende kenmerken noemen en herkennen van de loopgraven oorlog.
  

• Kun je verschillende voorbeelden noemen van nieuwe technologische ontwikkelingen in

de Eerste Wereldoorlog.

Waarom waren mensen zo enthousiast dat de oorlog begon in 1914?

In de Eerste Wereldoorlog vochten de volgende partijen tegen elkaar

1. Geallieerden tegen de Asmogendheden
2. De Dual Entente tegen de Asmogendheden
3. De Dual Entente tegen de Centralen
4. De Geallieerden tegen de Centralen

Benoem een aantal kenmerken van een loopgravenoorlog

Noem twee indirecte oorzaken voor de Eerste Wereldoorlog

Indirecte oorzaken

• Nationalisme

• Militarisme

• Bondgenootschappen

• Wapenwedloop

• Eenwording van Duitsland

• Kolonialisme

Wat was de aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog?

1. De moord op de prins van Oranje
2. De Duitsers hadden de wapenwedloop verloren, nu moesten ze wel
3. De moord op kroonprins Franz Ferdinand
4. Frankrijk kon de wapenwedloop niet winnen en begon daarom de oorlog

Aanleiding (directe oorzaak)

Gavrilo Princip vermoordt Franz-Ferdinand

De kroonprins van Oostenrijk-Hongarije bracht op 28 juni 1914 een bezoek aan de Bosnische stad Sarajevo. Daar wordt hij vermoord door Gavrilo Princip.

Wij gaan winnen!

Overal in Europa is er veel enthousiasme om

te gaan vechten én vertrouwen om te winnen, honderden duizenden mannen melden zich vrijwillig aan: 

met Kerst zijn we weer thuis zijn!

• Deze oorlog is goed: ein frischer fröhlicher Krieg

Gif -They shall not grow old

Gif - They shall not grow old

Bondgenootschappen

(tot 1917)

• Geallieerden: Frankrijk, Engeland, Rusland, Italië, Servië
  

• Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Turkse Rijk (Ottomanen), Bulgarije

• Neutrale landen: Nederland, Spanje, Zwitserland, Noorwegen, Zweden

Von Schlieffenplan

• Duitsland was ingesloten tussen twee vijanden: Frankrijk en Rusland
• Om een tweefrontenoorlog te voorkomen wilden de Duitsers met dit plan eerst snel Frankrijk uitschakelen, om daarna Rusland te kunnen verslaan
• Één probleem, België is neutraal.

Hoe heet het plan van de Duitsers om de Fransen uit te schalen?

1. Von Bayernsplan
2. Von Schlieffenplan
3. Von Hitlerplan
4. Von Braunersplan

Loopgravenoorlog

• Het Von Schlieffenplan mislukt: de opmars van Duitsland loopt vast in Noord-Frankrijk en België
• Aan beide kanten van het front worden loopgraven gegraven

Gif - They shall not grow old

Loopgraven (1)

• De wapens zijn zo krachtig geworden, dat vechten op een open veld zelfmoord zou zijn

• Loopgraven zorgen voor meer beschutting

• In totaal wordt er aan het Westfront 40.000km aan loopgraven aangelegd

Men of the 8th Battalion, Border Regiment, resting in shallow dugouts in a captured German trench to the south side of Ovillers-la-boisselle, ca. 4 July 1916.

"Having spent some time in the reserve trenches around the area of Albert, the 8th Border Regiment had been ordered to move up to the front lines again; the 7th and 75th Brigades worked together in a northward attack on Ovillers. According to the 25th Division's Records, the Border Regiment were successful in driving out the enemy from their front-line trenches under the cover of darkness without hindrance, however, the capture of the communication trenches were problematic and progress was much slower with many casualties as a result. Further orders were given stating that the Battalion, with 'C' and 'D' companies on the left and 'A' and 'B' on the right, had to attack and capture trenches on the south side of Ovillers, which, after little resistance, all the objectives were achieved."

(Photo source - © IWM Q 872)
Brooks, Ernest (Lieutenant) (Photographer)

Colourised by Doug

Loopgraven (2)

• De loopgraven zijn gegraven in een zig-zag-vorm: hiermee voorkom je dat een inslag van een granaat (nog meer) slachtoffers kan maken

• Om aanvallen moeilijker te maken wordt gebruik gemaakt van mijoenen kilometers prikkeldraad

• Loopgraven worden uitgebreid met complete ondergrondse kamers

Men of the 11th Battalion, (Donegal and Fermanagh) Royal Inniskilling Fusiliers, 36th (Ulster) Division in a captured German communications trench near Havrincourt during the Battle of Cambria. November 20, 1917.
(Photo source - © IWM Q 3187)
Brooks, Ernest (Lieutenant) (Photographer)

(Colour by Doug)

Loopgraven (3)

• Generaals geloven dat massale aanvallen vanuit de loopgraven effectief zijn. Dit is maar zelden het geval: soldaten worden kannonenvoer
  

• Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland

Zandzakken waren gevuld met aarde en modder, en waren bedoeld om de soldaten te beschermen

In het begin van de oorlog waren de rantsoenen nog wel redelijk, maar naarmate de oorlog langer duurde, was er ook steeds minder (goed) eten.

Als de soldaten niet hoefden te vechten, speelden ze bijvoorbeeld met kaarten.

Behalve de vijand hadden de soldaten veel last van ongedierte, zoals ratten en vlooien. Sommige soldaten kwamen de tijd tussen de gevechten door met het doden van ratten.

Honden hielden de soldaten niet alleen gezelschap, ze bezorgden ook boodschappen tussen de verschillende loopgraven.

Soldaten konden vaak alleen maar overdag slapen, omdat 's nacht een goed moment was om de loopgraven van de vijanden te bespioneren. 

Met een periscoop konden de soldaten de vijand bekijken, zonder grote risico's te nemen. Een periscoop werkt met spiegels.

Er zijn duizenden brieven en dagboeken van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven. Dit zijn tegenwoordig belangrijke en waardevolle bronnen.

Voor de veiligheid van de soldaten waren de loopgraven in zigzag-vorm.

Tussen de Noordzee en de Zwitserse grens (Westfront) wordt 40.000km aan loopgraven aangelegd.

Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland.

360˚ video van een loopgraaf

Tijdens de video kun je alle kanten opkijken! Probeer het maar eens uit!

Op wacht staan was één van de belangrijkste taken die je kon krijgen. Op het in slaap vallen tijdens de wacht stonden zeer zware straffen.

Behalve vechten en wacht houden, waren er nog genoeg andere vervelende klusjes in een loopgraaf, zoals zandzaken bijvullen, prikkeldraad repareren of het leegmaken van de latrines (wc's)

Vier jaar lang vanuit de loopgraven kijken naar 

hetzelfde stuk, kapotgeschoten, niemandsland...

Waarom maakte beide kanten gebruik van loopgraven?

Home before Christmas?

Nieuwe wapens

• Om de loopgravenoorlog te doorbreken worden uitvindingen gedaan die zorgen voor nieuwe wapens.

• Naast generaals bepalen ook steeds meer wetenschap en techniek het verloop van de oorlog.

• De Eerste Wereldoorlog wordt 'de oorlog van de uitvinders'

Kanonnen

• Kanonnen zorgen voor de meeste doden en gewonden in de Eerste Wereldoorlog.
• Ze werden ingezet om vijanden mee te bestoken maar ook net vóór een massale aanval over het niemandsland. 

Gifgas

• Gif- of strijdgassen moesten ervoor zorgen dat de vijand, in paniek, de loopgraven zouden verlaten
  
• De meeste gasaanvallen waren door het gebruik van gasmaskers steeds minder dodelijk voor de soldaten, maar zorgde voor brandwonden, tijdelijke blindheid en angst.

gif - they shall not grow old

Luchtschepen

• Om het slagveld beter te kunnen observeren, gebruikte men luchtschepen om de ligging van de vijandelijke loopgraven te achterhalen.
• Behalve voor observatie werden Zeppelins (type Duitse luchtschepen) ook gebruikt voor bombardementen (op Antwerpen en Londen)

Balloon troops from a (Feldluftschiffer) unit prepare to raise their Parseval-Sigsfeld 'Drachen' balloon. c.1916

By the war's end some 4000 'Drachen' had been delivered to the German Army of which 241 had been shot

down.

(Colourised by Benjamin Thomas)

Vliegtuigen

• Om voor een echte doorbraak in de oorlog te zorgen, zijn de eerste vliegtuigen nog te primitief.
• Toch beleeft de wereld de eerste luchtgevechten en bombardementen.

Royal Aircraft Factory R.E.8 (serial number B2258) and a Nieuport Scout (serial number B6821) biplanes at St. Omer Aerodrome at night, 19 December 1917.

Colour by RJM

Vlammenwerpers

• Net als gifgas moet de vlammenwerper voor paniek bij de vijand zorgen.
• Brandende benzine wordt, soms over afstanden van honderden meters, over het slagveld gespoten

Tanks

• Hoe kom je levend bij de loopgraven van de vijand? Bouw een rijdend stalen harnas om je heen!
• Omdat de ontwikkeling ervan zeer geheim was, gebruikten de Britten de term 'tank', van watertank. Zelfs de arbeiders geloofden dat ze mobiele watertanks maakten.

A 'Fund Raiser' stands on top of a Mk IV Tank (Nº130 'Nelson') during a rally to promote war bonds, in London's Trafalgar Square.
December 1917.
(Nb. the tank was to remain in the Square for two weeks)
(The view in this photo shows a wall where now stands the north steps leading up to the National Gallery)

After being introduced into the First World War battle arsenal, tanks were taken on a tour of the country to encourage people to invest money in them as part of the war bonds appeal.

The tank-led victory at Cambrai in November 1917, with an advance of more than five miles on a front of six miles, quickly resulted in two tanks being sent to Trafalgar Square to drum up interest.

The success of these two tanks in persuading people to invest in these 'war winners', as Prime Minister Lloyd George described tanks, quickly led to Tank Weeks across the country as towns and cities vied with each other to raise ever higher amounts in subscriptions in War Bonds and War Savings Certificates.

There were eventually six touring tanks involved;
Tank 113 "Julian"
Tank 119 "Old Bill"
Tank 130 "Nelson"
Tank 137 "Drake"
Tank 141 "Egbert"
Tank 142 "Iron Ration"

There were more than 150 of these events across the country, with Glasgow raising the highest amount – £14,500,000.

Colourised by Royston Leonard

A German A7V Sturmpanzerwagen (Nº504 "Schnuck") of Abteilung 2.
Captured by the New Zealand Division at Frémicourt, Nord-Pas-de-Calais on the 31 August 1918 (photo taken 18/9/18).
The A7V had a crew of 18 men and was powered by two 100hp Daimler engines. It was armed with one 57mm Gun and six machine guns.
"Schnuck" was displayed in London on Horse Guards Parade in 1918/19 and given to the Imperial War Museum in 1919 but disposed of in 1922 with only the main gun kept.
(Nb. "Schnuck" was a Hybrid, combining the vehicles Nº504 and Nº544)
In some ways the A7V was a better tank than the British Mark IV, it had two engines which gave it more power and a top speed of 8 mph (12km/h) and was protected by 30 mm (1 3/16 inch) armour. In other ways, however, it was inferior: its high centre of gravity made it somewhat unstable over rough terrain and it could only traverse trenches under 6 feet (1.82 meters) across. The Germans did not have a lot of confidence in their own tanks, only about 20 A7V's were built, and they preferred to use captured Mark IV's. In fact the German army was so enamoured with the British Mark IV tank that the High Command ordered a German tank to be built based on the Mark IV design, which gave birth to the A7V/U. It had all-round tracks like the British machine, but kept all the internal components of the old A7V. Still, only a prototype was ever built.
Color by Leo Courvoisier

French Renault FT17 tanks pass American troops as they move towards the front at Valpries Farm near Juvigny, France, 1918.

The French FT17 was one of the most revolutionary tank designs in History. It was the first tank to ever feature its armament in a 360' degree rotating turret while its layout; crew compartment at the front, engine compartment at the rear and armament in turret became and still is the accepted standard layout for tanks to this day.

In excess of 3000 FT17 tanks were produced, most of which in the year 1918 and saw their battlefield debut on the 31st May of the same year during the Second Battle of Marne.

The tanks were massively successful and following the end of the First World War saw service with the armed forces of many other countries including (but not limited to) Belgium, Poland, Czechoslovakia and Spain as well as other countries as far afield as Brazil, Japan, China and Afghanistan.

The French Army still had over 500 FT17 tanks in active service in 1940 at the time of the German invasion during the opening years of the Second World War. A large number of these tanks were captured by the Germans and despite their battlefield obsolescence still found service in roles such as Airfield Defence and Occupational patrols.

Colour by Joshua Barrett

Duikboten

• Duikboten bestonden al sinds de 19e eeuw, maar in de Eerste Wereldoorlog werden ze voor het eerst (met name door Duitsland) massaal ingezet.
• De Duitsers probeerden met de Onbeperkte Duikbotenoorlog (1915/1917) alle schepen (oorlogs-, koopvaardij- en passagiersschepen) tot zinken te brengen

Gevolgen

• De nieuwe wapens en oorlogsvoering laten zichtbare en onzichtbare verwondingen achter

• Van de mannen met de kapotgeslagen gezichten...

• ...tot zware psychische klachten, vaak omschreven als Shellshock

Vóór en ná:

om de verminkte mannen toch nog een leven te kunnen bieden...

...werd driftig geëxperimenteerd met plastische chirurgie en maskers

Video

Shellshock

Einde van de oorlog

• In 1917 sluit Rusland een wapenstilstand met Duitsland. In datzelfde jaar zinkt een Duitse U-boot (onderzeeër) een Amerikaans handelsschip. Duitsland ging vanaf dat moment alle schepen aanvallen die ze tegenkwamen. Amerika moest nu wel meevechten. De Duitsers waren niet opgewassen tegen het frisse Amerikaanse leger.
  
• Er kwam een einde aan de oorlog in 1918. De Geallieerden hebben gewonnen, maar tegen welke prijs....
  

Einde van de oorlog

... de gevolgen van de oorlog waren erg merkbaar.

• +/- 15.000.000 doden.
  
• Gevolgen op de mentale gezondheid van mensen die terug kwamen.(shellshock)
  
• Complete gebieden kapot geschoten en vergiftigd.
  
• Oude bommen en ander oorlogsafval.
  

Audio bestand: Koninklijk oorlogsmuseum recreatie van het einde van de Eerste Wereldoorlog, Rivier Moselle, Amerikaans Front. 

Controle

Paragraaf 4,1 - Een land om trots op te zijn
Opdrachten: 2, 6(!), 7, 8
LB blz. 62 en 63
WB blz. 121 t/m 124

Opdrachten

Paragraaf 4,2 - De Grote Oorlog
Opdrachten: 1, 3, 5, 7a, 8, 10
LB blz. 64 en 65
WB blz. 125 t/m 129

Schrijf deze opdrachten in je planner!

Afsluiting

Aan het eind van deze les kun je:

• Uitleggen hoe de Eerste Wereldoorlog verliep.
  

• Kun je verschillende kenmerken noemen en herkennen van de loopgraven oorlog.
  

• Kun je verschillende voorbeelden noemen van nieuwe technologische ontwikkelingen in

de Eerste Wereldoorlog.

Fijne dag!

Argonne, East (Marne). Four-de-Paris sector. The Godmother's package.
In a trench, an infantryman from the 363rd infantry regiment (reserve regiment of the 63rd RI) presents to his comrades the package of tin cans he has just received from his war godmother.

© Pierre Pansier/ECPAD/Défense

Color by Frédéric Duriez

Draadloze Telegrafie

• Uitvinding van de radiotelegrafie  door Guglielmo Marconi.

Loopgraaf voeten

• Omdat de soldaten langdurig met dezelfde laarzen en sokken in de vocht en modder moeten staan, gaan hun voeten opzwellen, infecteren en vervolgens afsterven.
  
• Meestal is amputatie de enige oplossing voor loopgraafvoeten

Eerste Wereldoorlog

Tweede Wereldoorlog

Noem een aantal nieuwe wapens die gebruikt werden in de Eerste Wereldoorlog