4T H2 Lezen - verbanden en signaalwoorden in een tekst

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 2: Lezen (blz. 42)

- Mobiel in je tas

- iPad en boek op tafel

- Log in op LessonUp

Lesdoelen:

Je kunt veelvoorkomende verbanden en signaalwoorden herkennen, benoemen en begrijpen.

Wat is een signaalwoord?

• Verbindingswoorden 
• Signaalwoorden geven het verband aan tussen zinsdelen, zinnen en alinea’s
  

chronologisch verband (tijd)

voordat, nadat, eerst, daarna, wanneer, vroeger.

Opsomming

En, ook, ten eerste, ten slotte, vervolgens, tevens, bovendien

Voorbeeld:

• Mijn vrije tijd gebruik ik voor leuke dingen. (= uitspraak/bewering)

 In de eerste plaats sport ik graag. Verder houd ik van televisiekijken. Ook vind ik het heerlijk om een spannend boek te lezen. (= opsomming van drie zaken)

Tegenstelling

maar, echter, hoewel, daarentegen, in tegenstelling tot (i.t.t.), in plaats van (i.p.v.),

ook al, niettemin, weliswaar, toch, integendeel, aan de ene kant, aan de andere kant

Voorbeeld:

Quinten is een ontzettend avontuurlijke vent. (= uitspraak)

Zijn vriend daarentegen is een enorme huismus die er geen behoefte aan heeft bijzondere dingen te beleven. (= tegenstelling)

Oorzaak – gevolg

hierdoor, waardoor, daardoor, zodat, door, doordat

te danken aan = positief

te wijten aan = negatief

De boom voor mijn huis is omgewaaid doordat het zo hard heeft gestormd. 

middel - doel

hiermee, waarmee, daarmee, met, met behulp van (m.b.v.), door middel van (d.m.v.), om te, opdat, voor

De stichting Wakker Dier komt op voor de dieren. (= doel)

Door middel van reclamespotjes op de televisie vraagt die club aandacht voor het ellendige leven van kippen en varkens in de bio-industrie (= middel)

Voorbeeld/ toelichting

bijvoorbeeld, dat wil zeggen, met andere woorden (m.a.w.), dit houdt in, zo, zoals, een voorbeeld hiervan is, ter illustratie

Voorbeeld:

• Mijn vrije tijd gebruik ik voor leuke dingen. (= uitspraak/bewering)

 In de eerste plaats sport ik graag. Verder houd ik van televisiekijken. Ook vind ik het heerlijk om een spannend boek te lezen. (= opsomming van drie zaken)

reden/argument

 Er wordt een reden gegeven voor een eerder genoemde uitspraak. Waarom is dat zo?

- Er is sprake van een menselijke wil/motivatie

Signaalwoorden:

want, omdat, daarom, vanwege, wegens, namelijk, aangezien, immers, dan

Ik vind veel geld verdienen erg belangrijk (mening), want dan weet ik zeker dat ik geen geld van mijn vrienden hoef te lenen (argument).

Voorwaarde

als, indien, tenzij, mits, wanneer, op voorwaarde dat

samenvatting 

samengevat, kortom, al met al, alles bij elkaar (genomen)

conclusie

dus, dat betekent, concluderend, hieruit volgt dat

De brugklassers hebben vandaag de kantine versierd, hapjes verzorgd en na afloop van het feest alles netjes opgeruimd. Dus ze hebben erg veel gedaan.

Van welk verband is sprake in deze zin:
Veel scholieren slaan het ontbijt over, omdat het te veel tijd kost.

1. opsomming
2. tegenstelling
3. reden
4. oorzaak-gevolg

Van welk verband is sprake in deze zin: De straat is nat, doordat het heeft geregend.

1. opsomming
2. tegenstelling
3. reden
4. oorzaak-gevolg

Van welk verband is sprake in deze zin:
Om een voldoende te halen, moet je veel oefenen.

1. voorbeeld
2. middel-doel
3. voorwaarde
4. conclusie

Tekstverbanden en signaalwoorden

oorzaak-gevolg

middel-doel

reden

tegen-stelling

voorbeeld

doordat

want

Zo

daarmee

namelijk

echter

zodat

om te...

bijvoorbeeld

Ik begrijp nu wat tekstverbanden zijn en wat signaalwoorden zijn.

1. ja
2. nee
3. een beetje

Aan de slag

Maak opdracht 1 en 2 

(blz. 43 t/m 47)

Volgende keer bespreken we één van de teksten.